Μακαριος Δρουσιώτης

Παρασκευή 19 Ιουλίου 1974. Το BBC μεταδίδει ότι σε λιγότερο από 20 ώρες η Τουρκία θα εισβάλει στην Κύπρο. Στη Μερσίνα, στρατεύματα επιβιβάζονται στα αποβατικά σκάφη. Στη Λευκωσία, η ΤΟΥΡΔΥΚ βρίσκεται σε πλήρη επιφυλακή και ο Ντενκτάς διατάζει το κλείσιμο όλων των διοδίων από και προς τους τουρκοκυπριακούς θύλακες. Ολες οι ενδείξεις συγκλίνουν στο ότι η τουρκική επιδρομή εις βάρος της Κύπρου είναι ζήτημα ωρών.

 

Κι ενώ οι Τούρκοι συνέχιζαν πυρετωδώς την προεργασία τους, στο Αρχηγείο Ενόπλων Δυνάμεων (ΑΕΔ) ο Γρηγόριος Μπονάνος καθησύχαζε τους πάντες ότι επρόκειτο για τουρκική άσκηση και ότι δεν υπήρχε κίνδυνος εισβολής. Το ενδιαφέρον παρασκήνιο για το τι είχε συμβεί στο ΑΕΔ τις κρίσιμες εκείνες ώρες αποκαλύπτει ο αρχηγός Ναυτικού του καθεστώτος Ιωαννίδη, Πέτρος Αραπάκης, στο βιβλίο του "Το τέλος της Σιωπής".

 

Σύμφωνα με κατάθεση του ναυτικού διοικητή Κύπρου, Γεώργιου Παπαγιάννη, την 21.15 ώρα της 19ης Ιουλίου, τα ραντάρ της Ναυτικής Διοίκησης Κύπρου εντόπισαν τον απόπλου έξι τουρκικών πλοίων σε σχηματισμό, να εξέρχονται από το λιμάνι της Μερσίνας και να κατευθύνονται προς την Αμμόχωστο. Σε 25 λεπτά, στις 21.40, εντοπίστηκαν άλλα 11 πλοία να κατευθύνονται προς το νοτιοδυτικό άκρο της Κύπρου. Ο αντιπλοίαρχος Γεώργιος Παπαγιάννης πηγαίνει στο Γενικό Επιτελείο Εθνικής Φρουράς (ΓΕΕΦ) και ενημερώνει τον αρχηγό του πραξικοπήματος ταξίαρχο Γεωργίτση για τον απόπλου των σκαφών. Ο Γεωργίτσης επικοινωνεί με την απευθείας τηλεφωνική γραμμή (εγκαταστάθηκε για τις ανάγκες του πραξικοπήματος στις 15 Ιουλίου) με το ΑΕΔ. "Εκ του ΑΕΔ του είπον ότι πρόκειται περί ασκήσεως", αναφέρει ο Παπαγιάννης. Στις 2 π.μ. της 20ής Ιουλίου, τα έξι πλοία που έπλεαν προς την Αμμόχωστο ανέστρεψαν και έπλεαν προς την Τουρκία. Το ΑΕΔ θεωρεί την αλλαγή πορείας ως επιβεβαιωτική ένδειξη ότι επρόκειτο περί ασκήσεως. Στις 4 π.μ., τα υπόλοιπα έντεκα πλοία έφτασαν σε απόσταση 15 ναυτικών μιλίων από τις ακτές της Κερύνειας και στις 4.30 στα δέκα ναυτικά μίλια. Το γεγονός αναφέρεται στο ΑΕΔ. "Αντίδρασις ουδεμία"!

 

Στις 5 π.μ. η Κύπρος δονείται από τους βομβαρδισμούς και από το γραφείο του αρχηγού ΓΕΕΦ φαίνονται οι αλεξιπτωτιστές που πέφτουν στη Λευκωσία. Στο ΑΕΔ, όπως μαρτυρεί ο αντιπλοίαρχος Παναγιώτης Νικολόπουλος, όταν ενημερώθηκε ο Μπονάνος για τους βομβαρδισμούς στην Κύπρο έδωσε την εξής απάντηση: "Οι Τούρκοι κτυπούν την Κύπρο και εμείς είμαστε Ελλάς"!

 

Αφού είσαστε Ελλάς γιατί σκοτωθήκατε για μια δεκαετία να ανατρέψετε τον Μακάριο με μόνη δικαιολογία ότι το "εθνικόν κέντρο είναι η Αθήνα"; Ο Μπονάνος, από την 1η Ιουνίου, όταν αποφασίστηκε ήδη το πραξικόπημα κατά του Μακαρίου, απέστειλε στους αρχηγούς όλων των κλάδων άκρως απόρρητη -ειδικού χειρισμού- προσωπική διαταγή ότι λόγοι εθνικής πολιτικής επιβάλλουν υποχρέωση αποφυγής σύγκρουσης με την Τουρκία. "Πάσα ενέργεια ή εκδήλωσις έναντι Τουρκίας δέον να αναλαμβάνεται μόνο κατόπιν εγκρίσεως ΑΕΔ", έλεγε στη διαταγή του. Η χούντα είχε δεσμευτεί ότι δεν θα εμπλακεί σε πολεμική αντιπαράθεση με την Τουρκία. Και ο Μπονάνος τήρησε τη δέσμευση που είχε δώσει στο ακέραιο.

 

Στις 8.30 το πρωί της 20ής Ιουλίου, τρεις ολόκληρες ώρες μετά την εκδήλωση της τουρκικής επιδρομής κατά της Κύπρου, συνεδρίασε στην Αθήνα το Πολεμικό Συμβούλιο. Το Συμβούλιο δεν έλαβε καμιά απόφαση να κτυπηθούν οι τουρκικές αποβατικές δυνάμεις ούτε με ενισχύσεις από την Ελλάδα ούτε καν από την Εθνική Φρουρά που ήταν ακόμη δεσμευμένη από τη διαταγή Μπονάνου. "Το πολεμικό συμβούλιο δεν ήθελε την προσβολή των εχθρικών στρατευμάτων", γράφει ο Αραπάκης.

 

Στο μεταξύ, οι Τούρκοι αποβιβάζονταν στην Κύπρο ανενόχλητοι με τα όπλα στου ώμους. Η φωτογραφία δημοσιεύεται στον τουρκικό Τύπο και η σκηνή που αποδίδεται στην 20ή Ιουλίου 1974 είναι άκρως αποκαλυπτική. Οι Τούρκοι στρατιώτες κάθονται στην ακτή και ρεμβάζουν τη θάλασσα, ως να πήγαν εκδρομή στο νησί. Οι πραξικοπηματίες φρόντισαν για τον αφοπλισμό του νησιού. Τα πυροβόλα σηκώθηκαν από τον Πενταδάκτυλο και στάλθηκαν στην Πάφο κυνηγώντας τον Μακάριο. Και οι οργανωμένες μονάδες της Εθνικής Φρουράς, αντί να σταλούν στην Κερύνεια να αποκρούσουν την απόβαση τις πρώτες κρίσιμες ώρες που εκδηλώθηκε η εισβολή, διατάχθηκαν να εκκαθαρίσουν τους τουρκοκυπριακούς θυλάκους!

 

"Αι ενισχύσεις Ναυτικού (υποβρύχια) και Αεροπορίας δεν ενεπλάκησαν εις τον αγώνα της Κύπρου διότι εκρίθη ότι ΕΜΠΛΟΚΗ ΤΩΝ ΘΑ ΑΠΕΤΕΛΗ ΑΙΤΙΑΝ ΕΝΑΡΞΕΩΣ ΠΟΛΕΜΟΥ ΜΕΤΑΞΥ ΕΛΛΑΔΟΣ - ΤΟΥΡΚΙΑΣ", δικαιολογείται ο Μπονάνος σε μεταγενέστερη έκθεσή του προς τον Αβέρωφ. Ειδικά για τα υποβρύχια, ο Μπονάνος έγραψε ότι η παρουσία τους στο Αιγαίο ήταν απαραίτητη "όταν εκρίθη ως λίαν πιθανή η σύρραξις μετά της Τουρκίας (...) διά την προστασίαν των νήσων και την προσβολήν της τουρκικής αποβατικής δυνάμεως, η οποία παρέμενεν ανέπαφος εις την Σμύρνην."

 

Γι' αυτή την εθνική προδοσία του 1974 δεν δικάστηκε κανένας, ούτε στην Κύπρο ούτε στην Ελλάδα. Η ηγεσία της χούντας καταδικάστηκε μόνο για το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου. Αλλά η 21η Απριλίου δεν είναι τίποτα σε σύγκριση με την κυπριακή τραγωδία.

 

Η μόνη διαδικασία που έγινε ήταν η Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής των Ελλήνων για το Φάκελο της Κύπρου. Αλλά, εκτός από ένα νερόβραστο πόρισμα, δεν προέκυψε τίποτα το ουσιαστικό. Τα πρακτικά των συνεδριάσεων παραμένουν επτασφράγιστα στο γραφείο του προέδρου της Βουλής και δεν επιτρέπεται να τα αγγίξει κανείς...

Στην Κύπρο τα πράγματα είναι ακόμη χειρότερα. Η συμμετοχή στο πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου αποτελεί σήμερα τίτλο τιμής. Την περασμένη Κυριακή, έγινε και μνημόσυνο των πεσόντων καταδρομέων που επιτέθηκαν στο προεδρικό μέγαρο, με τη δικαιολογία ότι δεν ευθύνονται διότι εκτελούσαν διατεταγμένη αποστολή. Για τους κληρωτούς υπάρχει κάποια λογική βάση. Ομως, στο προσκλητήριο πεσόντων πρώτο ακούστηκε το όνομα του λοχαγού Ροκκά Θεόδωρου της 32ης Μοίρας Καταδρομών. Ηταν ένας σκληροπυρηνικός χουντικός αξιωματικός, διοικητής του 21ου Λόχου Κρούσεως, ο οποίος είχε την ευθύνη της επίθεσης κατά της Ιεράς Αρχιεπισκοπής!

Την περασμένη Κυριακή, για την πράξη του αυτή, η κυπριακή πολιτεία τον τίμησε δεόντος. Ο υπουργός Αμυνας Σωκράτης Χάσικος, εκπροσωπώντας την κυπριακή κυβέρνηση, κατέθεσε στη μνήμη του δάφνινο στεφάνι!

Αιωνία ΜΑΣ η μνήμη!

Μακάριος Δρουσιώτης

Ελευθεροτυπία

20/07/2000