ΓΙΩΡΓΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
«Αυτή η ευκαιρία δεν πρέπει να χαθεί»
Τα ψέματα στο Κυπριακό φαίνεται πως έχουν τελειώσει. Η περίοδος των ομόφωνων, πλην γενικόλογων αποφάσεων του Εθνικού Συμβουλίου, έχει παρέλθει.Σε μερικές εβδομάδες ή μήνες, όπως εκτιμά ο Γιώργος Βασιλείου θα τεθεί ενώπιόν μας δέσμη ιδεών, η οποία θα είναι ελαφρώς χειρότερη από τη Δέσμη Ιδεών Γκάλι, την οποία δεν πρέπει να απορρίψουμε. Κι αν όλα πάνε καλά, εκτιμά, σε ένα χρόνο ενδεχομένως να καταλήξουμε σε λύση του Κυπριακού. Ο κ. Βασιλείου βλέπει το διεθνή παράγοντα να δραστηριοποιείται και την Τουρκία να μην έχει άλλη επιλογή από το να συνεργαστεί για τη λύση του Κυπριακού. Στη συνέντευξη που ακολουθεί επεξηγεί πού στηρίζει την αισιοδοξία του και αναλύει τη θέση γιατί πρέπει να αξιοποιηθεί αυτή η πρωτοβουλία, διαφορετικά η Κύπρος θα χάσει το εισιτήριο για την Ευρώπη:
- Από πού συνάγετε το συμπέρασμα ότι σε μερικούς μήνες μπορεί να φτάσουμε σε λύση του Κυπριακού;
«Αυτό λένε οι ξένοι που μιλάνε μαζί μας. Υπάρχει η συνεκτίμηση ότι θα υποβληθεί ολοκληρωμένη πρόταση λύσης, η οποία θα είναι στο πλαίσιο της λογικής. Δηλαδή, δεν θα μπορεί να περιέχει πράγματα που μας βρίσκουν κάθετα αντίθετους».
- Αυτό, βεβαίως, ισχύει και για την Τουρκία.
«Οχι, δεν είναι το ίδιο, διότι οι προτάσεις πρέπει να είναι στο πνεύμα των ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας. Ο Ντενκτάς είναι εντελώς εκτός αυτού του πνεύματος.
- Πάντως, η δήλωση Ανάν ξεφεύγει από αυτά τα όρια.
«Εχουμε δώσει στη δήλωση Ανάν πολύ μεγαλύτερη σημασία από την αξία της. Εν πάση περιπτώσει, οι διαβεβαιώσεις που υπάρχουν είναι πως οι ιδέες που θα υποβληθούν δεν θα ξεφεύγουν από τις αρχές του Συμβουλίου Ασφαλείας».
- Θα είναι μια επανάληψη της Δέσμης Ιδεών Γκάλι;
«Θα πλησιάζει στη Δέσμη Ιδεών, αλλά προς το χειρότερο. Αυτό είναι το τίμημα που θα πληρώσουμε από την απόρριψή τους προς οκτώ χρόνια».
- Τι είναι εκείνο που σας κάνει να πιστεύετε ότι αυτή τη φορά η Τουρκία θα συνεργαστεί;
«Δεν θα είναι εύκολη για την Τουρκία μια απόρριψη, διότι θα συγκρουστεί με τον ίδιο της τον εαυτό. Σήμερα στην Τουρκία συντελείται μια κοσμογονία. Υπάρχει μια σοβαρή ομάδα που επιδιώκει την ένταξη της χώρας στην Ε.Ε. Η τάση αυτή, που είναι ισχυρή, επιδιώκει τον οικονομικό και πολιτισμικό εξευρωπαϊσμό της χώρας. Αν η Τουρκία πει όχι θα ξέρει ότι κλείνει το δρόμο προς την Ευρώπη».
- Μπορεί με διάφορα προσχήματα να πει το όχι στην Κύπρο, χωρίς αυτό να επηρεάσει την πορεία της προς την Ευρώπη.
«Η Τουρκία το ξέρει και της το έχουν πει, ότι έχει ένα περιθώριο να επιλύσει το Κυπριακό από τώρα έως την ημέρα ένταξης της Κύπρου. Αν δεν το λύσει σε αυτό το διάστημα, θα το λύσει μετά την ένταξη της Κύπρου, αλλά θα καταβάλει τεράστιο τίμημα για τη μη συνεργασία της».
- Τόσο ξεκάθαρα είναι για σας τα πράγματα; «Είναι απλά τα πράγματα. Η Τουρκία θα έχει να διαλέξει μεταξύ λύσης του Κυπριακού και Ευρώπης ή μη λύσης και απομόνωσης. Αυτή είναι η πεποίθησή μου».
- Επειδή μόνο εσείς τα λέτε αυτά, μήπως είχατε προνομιακή ενημέρωση για τις σκέψεις των ξένων;
«Δεν έχω ενημέρωση πέραν αυτής που έχουν οι υπόλοιποι πολιτικοί. Εγώ όταν συναντώ τους ξένους, ξέρω να τους ρωτώ και ξέρω να ακούω. Από τις συζητήσεις που είχα μαζί τους δεν έχω την παραμικρή αμφιβολία για το ότι θα μας υποβάλουν ολοκληρωμένο σχέδιο λύσης».
- Χρονικά πότε τοποθετείτε την εξέλιξη αυτή;
«Πολύ πιθανόν στον επόμενο γύρω, ή το αργότερο στο μεθεπόμενο».
- Και η τελική λύση;
«Εάν όλα πάνε καλά, σε ένα χρόνο από την υποβολή των προτάσεων».
- Πιστεύετε ότι μπορούν να γίνουν απ' ευθείας διαπραγματεύσεις επί της ουσίας του Κυπριακού, χωρίς να ικανοποιηθεί η προϋπόθεση του Ντενκτάς για αναγνώριση;
«Ο Ντενκτάς δεν μπορεί να συνεχίσει επ' άπειρον την πολιτική της στείρας άρνησης. Ηδη υπήρξε σημαντική μεταβολή στη συμπεριφορά του».
- Πού το είδατε αυτό;
«Αν αντιπαραβάλετε τις δηλώσεις που έκανε όταν πήγε στη Νέα Υόρκη και τις δηλώσεις όταν έφευγε, θα το δείτε κι εσείς. Σε ό,τι δε αφορά τον όρο για αναγνώριση, η δική μου εκτίμηση είναι ότι τον έχει εγκαταλείψει οριστικώς και αμετακλήτως».
- Νομίζετε ότι ο Κληρίδης είναι έτοιμος να προχωρήσει σε μια λύση;
«Εάν υποθέσουμε ότι μας παρουσιάζεται μια πρόταση, την οποία ο πρόεδρος θεωρεί ότι διασφαλίζει τα ζωτικά συμφέροντα της Κύπρου, έχει υποχρέωση να την αποδεχτεί και να κάνει το κάθε τι για να εξασφαλίσει την αποδοχή της από τον κυπριακό λαό. Τυχόν απόρριψη θα είναι εις βάρος μας και μάλιστα με πολύ αρνητικές συνέπειες».
- Πώς απαντάτε στην άποψη που θέλει να μην πάμε καν στον πέμπτο γύρο; «Δεν ξέρουν τι λένε. Δεν έχουν συνειδητοποιήσει τη σοβαρότητα του πράγματος όσοι υποστηρίζουν κάτι τέτοιο. Εάν δεν πάμε, θα ρίξουν την ευθύνη πάνω μας και θα επιβεβαιώσουν αυτό που λέει ο Ετζεβίτ, ότι το Κυπριακό λύθηκε με την εισβολή».
- Αυτοί που υποστηρίζουν απεμπλοκή από τις συνομιλίες ισχυρίζονται ότι με τη συμμετοχή μας υποσκάπτουμε την ένταξή μας στην Ευρώπη, διότι αποδεχόμαστε δεσμεύσεις που είναι εκτός του κοινοτικού κεκτημένου.
«Δεν πρόκειται να δεχτούμε όρους που δεν θα είναι συμβατοί με την ευρωπαϊκή μας πορεία. Αν δεν πάμε στις συνομιλίες, τότε είναι που θα φράξουμε το δρόμο προς την Ευρώπη. Το Ελσίνκι λέει να εξαντλήσουμε κάθε προσπάθεια επίλυσης. Εάν εμείς δεν θέλουμε να το λύσουμε το Κυπριακό, τότε η μη λύση θα είναι προϋπόθεση για μη ένταξη».
- Νομίζετε ότι ο λαός είναι έτοιμος να δεχτεί μια λύση;
«Εγώ νομίζω ναι και δεν θα βγει ζημιωμένος. Ας πάρουμε για παράδειγμα το εδαφικό. Περιμένω ότι θα μας γίνει μια πρόταση που θα είναι κοντά στο χάρτη Γκάλι. Μπορεί να είναι και καλύτερος... Θα μας προτείνεται να επιστρέψει ένας σημαντικός αριθμός προσφύγων υπό ελληνοκυπριακή διοίκηση, ενώ οι υπόλοιποι θα έχουν το δικαίωμα της επιλογής. Όποιος θέλει να ζήσει υπό τουρκοκυπριακή διοίκηση, μπορεί να το κάνει με κάποιους όρους. Όποιος δεν θέλει, μπορεί να πωλήσει ή να ανταλλάξει την περιουσία του».
- Είναι τόσο προχωρημένα τα πράγματα;
«Αυτά που σας λέγω θα τεθούν ενώπιόν μας σε μερικές εβδομάδες ή μήνες. Ποιος είναι εκείνος ο ηγέτης που θα αρνηθεί στον Βαρωσιώτη ή τον Μορφίτη να επιστρέψει στην περιουσία του, διότι θέλει να πάρει πίσω και την Κερύνεια;».
- Και ποιος είναι εκείνος ο πολιτικός που θα πει στον Κερυνειώτη ότι η Κερύνεια θα παραμείνει εσαεί τουρκική πόλη;
«Την Κερύνεια δεν τη διεκδικήσαμε ποτέ μετά την εισβολή ως πόλη υπό ελληνοκυπριακή διοίκηση. Να μην ξεχνάμε ότι υπήρξε και μια εθνική προδοσία που έφερε αυτή την καταστροφή. Το πραξικόπημα έφερε τους Τούρκους και δημιούργησε μια κατάσταση την οποία προσπαθούμε να διορθώσουμε όσο γίνεται. Ποιος θα αρνηθεί στον πρόσφυγα που έχασε μια τεράστια περιουσία και δεν θέλει να γυρίσει υπό τουρκοκυπριακή διοίκηση, να πάρει αποζημίωση και να φτιάξει την οικογένειά του;».
- Θέτετε πολύ ωμά το ζήτημα. «Ετσι πρέπει να μπαίνουν τα πράγματα, ωμά και ξεκάθαρα. Υπάρχει μια σκληρή αλήθεια που πρέπει να την αναγνωρίσουμε, αν θέλουμε να ενώσουμε ξανά την Κύπρο».
- «Πώς κρίνετε την επίθεση που δέχτηκε ο Γ. Παπανδρέου;
«Ηταν εντελώς άδικη και αδικαιολόγητη. Εάν δεν ήταν ο Παπανδρέου, δεν θα είχαμε τις διορθωτικές δηλώσεις που έχουν γίνει για τη δήλωση Ανάν. Στο κάτω κάτω ο κ. Παπανδρέου μάς έδωσε μια ορθή συμβουλή να παραμείνουμε στις διαπραγματεύσεις. Η τελική ευθύνη ήταν δική μας».
- Υπάρχει, πάντως, στην Κύπρο μια διάχυτη ανησυχία για την πολιτική Σημίτη στο Κυπριακό.
«Η πολιτική της κυβέρνησης Σημίτη είναι απόλυτα σωστή. Οι αντιδράσεις προέρχονται από τους ίδιους ανθρώπους που αντιδρούν σε όλα, που δεν έχουν συναίσθηση του τι έχει συμβεί στην Κύπρο ή τι είναι η Κύπρος σήμερα».
- Πώς κρίνετε συνολικά την πολιτική Σημίτη;
«Για μένα το μεγαλύτερο επίτευγμα του Σημίτη είναι το ότι ο μέσος Ελληνας και ιδιαίτερα αυτός που ζει σε παραμεθόριες περιοχές, δεν φοβάται. Ο κίνδυνος μιας ένοπλης σύγκρουσης έχει απομακρυνθεί, χωρίς να θιγούν εθνικά συμφέροντα. Επίσης, κατόρθωσε σε μεγάλο βαθμό οι λεγόμενες ελληνοτουρκικές διαφορές να είναι πλέον διαφορές μεταξύ Τουρκίας και Ε.Ε.».
- Πώς θα συμβουλεύατε την Αθήνα να αντιμετωπίσει τις επικρίσεις που δέχεται από την Κύπρο;
«Να συνεχίσει στην ίδια γραμμή με συνέπεια και σταθερότητα και να κάμει το παν, ώστε η πολιτική της να γίνει κατανοητή στο λαό. Είμαι βέβαιος ότι η σιωπηλή πλειοψηφία εκτιμά και εμπιστεύεται απόλυτα την ελληνική κυβέρνηση».
Μακάριος Δρουσιώτης
Ελευθεροτυπία
02/10/2000