Μακαριος Δρουσιώτης

Ο Αλέκος Μαρκίδης, πρώην γενικός εισαγγελέας της Κύπρου, υπήρξε μέλος της διαπραγματευτικής ομάδας για το Κυπριακό μέχρι και τη Χάγη. Θεωρείται ένας από τους πιο βαθείς γνώστες του Κυπριακού και ειδικά του σχεδίου Ανάν. Σήμερα πολιτεύεται- είναι πρόεδρος της Ανανεωτικής Κίνησης. Δεν έχει ενεργό ανάμιξη στο Κυπριακό, αλλά παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις. Επικοινωνήσαμε μαζί του τηλεφωνικώς και μας παραχώρησε την ακόλουθη συνέντευξη, όπου αξιολογεί τα υπέρ και τα κατά του νέου σχεδίου.

 

- Κύριε Μαρκίδη, να προσπαθήσουμε μαζί να κάνουμε μια αποτίμηση των θετικών και των αρνητικών στοιχείων του σχεδίου Ανάν 5. Ας αρχίσουμε πρώτα με τα θετικά.

 

«Υπάρχουν πολλά θετικά στοιχεία στο νέο σχέδιο, όπως:

 

• Η αποδοχή της προτάσεώς μας για διεξαγωγή όλων των εκλογών, τόσο των ομοσπονδιακών όσο και των ομόσπονδων μερών, την 13η Ιουνίου 2004 είναι όντως μια πολύ θετική αλλαγή. Αυτό σημαίνει ότι δεν θα υπάρξει η μακρά μεταβατική περίοδος που προέβλεπε το προηγούμενο σχέδιο. Η ουσία της λύσεως -αν εν τέλει εγκριθεί από τα δημοψηφίσματα- θα μπει σε εφαρμογή εντός 2 μηνών.
• Η αναβολή της ημέρας εφαρμογής της λύσεως μετά την επικύρωση της διεθνούς συνθήκης από τις τρεις εγγυήτριες δυνάμεις. Τούτο εξαλείφει οριστικά τον κίνδυνο από τυχόν τουρκική παρασπονδία μετά την έναρξη της εφαρμογής της λύσεως.
• Ο αναβαθμισμένος ρόλος των Ηνωμένων Εθνών στην παράδοση των εδαφών, που τώρα κατέχονται και τα οποία θα περιέλθουν στη δικαιοδοσία της Ελληνοκυπριακής Ομόσπονδης Πολιτείας.
• Η αποδοχή κατά πολύ μεγάλου μέρους των ελληνοκυπριακών εισηγήσεων για να γίνει λύση πιο λειτουργική και οικονομικά βιώσιμη η λύση.
• Η αποδοχή του όρου για μια Κεντρική Τράπεζα, πράγμα με ιδιαίτερη σημασία για την νομισματοπιστωτική πολιτική».

- Έγινε πάρα πολλή συζήτηση για το ζήτημα των παρεκκλίσεων.

 

«Στο ζήτημα των παρεκκλίσεων υπάρχει μια πολύ αρνητική μεταβολή στο νέο σχέδιο και αφορά το όριο του 5% Ελλήνων και Τούρκων που θα μπορούν να εγκατασταθούν στην Κύπρο. Η μόνιμη απαγόρευση καθόδου Τούρκων πολιτών προς εγκατάσταση ήταν αποτελεσματική προστασία κατά του κινδύνου της περαιτέρω δημογραφικής αλλοιώσεως του πληθυσμού της Κύπρου. Για μένα η προηγούμενη μόνιμη απαγόρευση ήταν ένα από τα κορυφαία θετικά σημεία για μας του σχεδίου Ανάν».

 

- Όμως μαζί με αυτήν καταργούνται ορισμένες άλλες σημαντικές παρεκκλίσεις.

 

«Πολύ σημαντική είναι η τελευταία αναθεώρηση που καταργεί τις παρεκκλίσεις στο δικαίωμα αγοράς περιουσίας και εγκατάστασης σε 20 χρόνια ή όταν οι Τουρκοκύπριοι φτάσουν το 85% του βιοτικού επιπέδου των Ελληνοκυπρίων, οποιοδήποτε από τα δύο επέλθει νωρίτερα. Υστερα από παρέλευση 19 ετών, το ποσοστό Ελληνοκυπρίων που θα μπορούν να εγκατασταθούν στην Τουρκοκυπριακή Πολιτεία αυξάνεται από 21% σε 33,3%. Αυτή θα είναι μόνιμη παρέκκλιση».

 

- Μια από τις πιο σημαντικές αλλαγές θεωρείται το δικαίωμα ανάκτησης περιουσίας από τους Ελληνοκύπριους.

 

«Πράγματι αυτή είναι μια πολύ θετική εξέλιξη. Αφ' ενός μεν οι Τουρκοκύπριοι δεν θα μπορούν να ανακτήσουν πέραν του 1/3 των περιουσιών τους στην Ελληνοκυπριακή πολιτεία (προηγουμένως θα μπορούσαν θεωρητικά να τις είχαν πάρει όλες), αφ' ετέρου δε δυνατότητα των Ελληνοκυπρίων να διατηρήσουν το 1/3 των περιουσιών τους στην περιοχή της Τουρκοκυπριακής Ομόσπονδης Πολιτείας και να αποζημιωθούν για τα υπόλοιπα 2/3».

 

- Υπάρχουν βέβαια και αρνητικές μεταβολές. Μπορείτε να μας τις απαριθμήσετε;

 

«Η ελαφρά μείωση στα ποσοστά Ελληνοκυπρίων προς επανεγκατάσταση στην Τουρκοκυπριακή πολιτεία αλλά και ταυτόχρονα ελαφρά μείωση των σχετικών χρονοδιαγραμμάτων. Αρκεί να λεχθεί στο σημείο αυτό ότι από το 14ο έτος μετά τη λύση και μετά το ποσοστό επιστροφής δεν θα υπερβαίνει το 18% (προηγουμένως ήταν 18% από το 15ο έτος). Και ναι μεν το ποσοστό αυτό από το 19ο έτος αυξάνεται σε 33,3%, αλλά το τελευταίο θα είναι μόνιμο, ενώ προηγουμένως το 21% θα εξαλείφετο με την είσοδο της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση.

 

• Η πρόνοια περί παραμονής Ελληνικού και Τουρκικού αποσπάσματος ακόμα και μετά την τυχόν είσοδο της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Παρά τους μικρούς αριθμούς (950 Ελληνες και 650 Τούρκοι) η αλλαγή είναι αρνητική.
• Η διευκρίνιση ότι οι εκλογές για την Ανω Βουλή γίνονται επί κοινοτικής και όχι πολιτειακής βάσεως, με αποτέλεσμα Ελληνες ή Τούρκοι που θα έχουν επανεγκατασταθεί στην αντίστοιχη πολιτεία να ψηφίζουν με την κοινότητά τους και όχι με την πολιτεία τους.
• Αποτελεσματικότερες πρόνοιες προς ικανοποίηση τουρκικού αιτήματος για τη διακοπή δικαστικών υποθέσεων εναντίον της Τουρκίας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων».

 

- Ηδη διαμορφώθηκε αρνητικό κλίμα στην Κύπρο για τη λύση. Ποιες μπορεί να είναι οι συνέπειες ενός «όχι» στο δημοψήφισμα;

 

«Το τυχόν αρνητικό αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος αποτελεί πραγματική πολιτική πιθανότητα. Σε τέτοια περίπτωση το καθήκον όλων είναι να επιδοθούν σε μια προγραμματισμένη προσπάθεια προκειμένου να αποφευχθούν ή να μειωθούν οι δυσμενείς συνέπειες ενός «όχι», αν αυτό συνδυαστεί με ένα «ναι» της τουρκοκυπριακής πλευράς. Για να έχει δυνατότητα επιτυχίας μια τέτοια προσπάθεια, απαιτείται αξιοπιστία. Η πολιτική ηγεσία που θα αναλάβει αυτόν τον άχαρο λόγο πρέπει να μπορεί να εξηγήσει με πειστικότητα για ποιους πραγματικά σοβαρούς λόγους ο κυπριακός ελληνισμός είπε «όχι» στη λύση».

 

- Μπορεί να είναι πειστική η ηγεσία, ότι δεν πέρασε το δημοψήφισμα ύστερα από τη δαιμονοποίησή του;

 

«Δυστυχώς, συνεπεία της έξαλλης διαστρεβλωτικής αχαλίνωτης προπαγάνδας, που έγινε με ένα και μόνο στόχο, να μη λυθεί το κυπριακό πρόβλημα, ακόμα και αν όλες οι αλλαγές, που είχε ζητήσει η δική μας πλευρά στο σχέδιο Ανάν, γίνονταν δεκτές, θα αποτελέσει μεγάλο εμπόδιο στην προοπτική επιτυχίας της προσπάθειας».

 

- Πόσο έγκυρη ή παραπλανητική ήταν η πληροφόρηση που μετέφεραν τα ΜΜΕ από τη Λουκέρνη;

 

«Νομίζω ότι το θέμα δεν ήταν θέμα δημοσιογράφων, αλλά δημοσιογραφικών πηγών. Ποιοι, πώς και γιατί, προτού καν το Εθνικό Συμβούλιο ασχοληθεί με το θέμα, διοχετεύθηκε ένας εκπληκτικός αρνητισμός μέσω των ΜΜΕ και τι συγκεκριμένο σκοπό εξυπηρετούσε κάτι τέτοιο;»

 

- Σε περίπτωση αποτυχίας βλέπετε να επαναλαμβάνεται μια νέα πρωτοβουλία;

 

«Θα είναι πολύ δύσκολο. Δεν νομίζω ότι ο γενικός γραμματέας θα θελήσει ή θα δεχθεί στο προσεχές μέλλον να επανέλθει. Πάντως δεν νομίζω ότι θα εκπληρωθεί η ελπίδα, ότι στο μέλλον θα μας προταθεί κάτι καλύτερο από αυτό που έχουμε μπροστά μας σήμερα».

 

- Μπορεί η Τουρκία να προχωρήσει στην Ευρώπη με άλυτο το Κυπριακό;

 

«Σε περίπτωση κατά την οποία η διαπίστωση του διεθνούς παράγοντα για το τυχόν νέο αδιέξοδο είναι ότι ευθύνεται η ελληνοκυπριακή πλευρά, υπάρχει μεγάλος κίνδυνος να γίνει κάτι τέτοιο. Οπως η Κυπριακή Δημοκρατία πέτυχε την ένταξη παρά τη μη λύση του Κυπριακού, επειδή πέρσι το αδιέξοδο αποδόθηκε στην τουρκική αδιαλλαξία, φέτος μπορεί να συμβεί το αντίθετο».

Μακάριος Δρουσιώτης

Ελευθεροτυπία

01/04/2004