Είμαι κι εγώ αντιστασιακός!
15 Ιουλίου 1974, Σαϊττάς, (8.20): Φορούσα ένα χακί κοντοπαντέλονο, μια λεπτή φανελίτσα και λαστιχένια σάνταλα φλιπ-φλοπ. Όπως κάθε πρωί σκούπιζα την πλατεία στο μαγαζί του πατέρα μου. Ξαφνικά το ραδιόφωνο άρχισε να μεταδίδει εμβατήρια. Πραξικόπημα!, φωνάζει ένας πελάτης. Ο πατέρας μου έσβησε το γκάζι που έβραζε το νερό για τους καφέδες: "Το μαγαζί σήμερα είναι κλειστό", είπε... Οι μεγάλοι συζητούσαν τις εξελίξεις. Από την πρώτη στιγμή θυμάμαι να μιλάνε για τον κίνδυνο τουρκικής εισβολής. Ανακατεύοντας τις συχνότητες στο ραδιόφωνο, έπεσα στον Ελεύθερο Ραδιοφωνικό Σταθμό της Πάφου και άκουσα ότι ο Μακάριος ήταν ζωντανός και ότι το πραξικόπημα απέτυχε.
Ξάπλωσα στο κρεβάτι, έκρυψα το ραδιόφωνο κάτω από το μαξιλάρι και κρυφάκουγα την εκπομπή. Φοβόμουνα μπας και άκουγαν οι πραξικοπηματίες που ήταν ήδη στην αυλή μας. Το σπίτι μας βρίσκεται λιγότερο από 100 μέτρα από το σταυροδρόμι του Σαϊττά, όπου ήδη είχαν μαζευτεί οι ομάδες της ΕΟΚΑ Β που δρούσαν στην περιοχή μας. Αρχηγός τους ήταν ο Αντρέας Μουστάκας και υπαρχηγός ο γνωστός Φορής από το Κολόσσι, ο οποίος δολοφονήθηκε πριν από μερικά χρόνια στη Λεμεσό. Αυτό που μου έκανε εντύπωση από τον Φορή ήταν η γενειάδα και η βραχνή φωνή του. Τις φάτσες και τα ονόματά τους τα έμαθα τις επόμενες μέρες, όταν ξεθάρρεψα, και ως περίεργος πιτσιρικάς πλησίασα το πρόχειρο αρχηγείο που είχε δημιουργηθεί στο σταυροδρόμι.
Ο Μουστάκας και τα... παλικάρια του έστησαν το αρχηγείο τους σε ένα παρακείμενο περιβόλι με χρυσομηλιές ή βερικοκιές όπως τις λένε στην Ελλάδα. Κάτω από τη σκιά ενός μεγάλου δέντρου ήταν το τμήμα ανακρίσεων. Ένα άλλο δέντρο πρόσφερε σκεπή στο οπλοστάσιο. Κάτω από ένα άλλο καθόταν ο αρχηγός και έδινε οδηγίες για τις επιχειρήσεις που έπρεπε να γίνουν. Μεταξύ αυτών και η κατάληψη των αστυνομικών σταθμών της περιοχής. Εξ όσων θυμάμαι και οι τέσσερις σταθμοί παραδόθηκαν αμαχητί (Κοιλάνι, Πλάτρες, Κάτω Αμίαντος, Λάνια) Θυμάμαι και μερικούς από τους αστυνομικούς που ξεφόρτωναν κάτω από τις χρυσομηλιές τον οπλισμό που πήραν λάφυρα οι πραξικοπηματίες. Δεν ξέρω αν κάποιος από αυτούς είναι στον κατάλογο των αντιστασιακών που έχουν τιμηθεί με προαγωγές, αλλά δεν θα το απέκλεια.
Στο αρχηγείο του Μουστάκα κατέληξαν και μερικά από τα αστυνομικά οχήματα. Η πρώτη έγνοια των πραξικοπηματιών ήταν να σβήσουν το έμβλημα της Κυπριακής Δημοκρατίας που ήταν τυπωμένο στις πόρτες των αστυνομικών λαντ ρόβερ. Είχαν γαλάζια μπογιά, αλλά τους έλειπε το πινέλο. Έτσι, έριχναν την μπογιά στην πόρτα και την άφηναν να τρέχει για να καλύψει το τρισκατάρατο εκείνο έμβλημα. Ξέρω μερικούς από αυτούς που με τον ίδιο φανατισμό υποστηρίζουν σήμερα τη... μη κατάργηση της Κυπριακής Δημοκρατίας, αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία...
Πρέπει να ήταν Τρίτη ή Τετάρτη μετά το πραξικόπημα. Ο Φορής καθόταν κάτω από τον ίσκιο μιας χρυσομηλιάς και διηγείτο τις εμπειρίες του από τα παλιά. Αν θυμάμαι καλά, θα πρέπει να ήταν ναυτικός. Σε κάποια στιγμή, στο μέσο αυτής της διήγησης, κάποιος που με γνώριζε, μου είπε: "Ρε Μακάριε, γέμωσ’ τουν το παούριν νερόν". Ο Φορής, με το άκουσμα του ονόματός μου, πετάχτηκε όρθιος και με ρώτησε πώς με λένε. "Μακάριο", του είπα, τρέμοντας από το φόβο. "Όχι!", απάντησε με τη βραχνή του φωνή, "Νικόλαος!", από το μικρό όνομα του... προέδρου Νίκου Σαμψών. Οι υπόλοιποι έσκασαν στα χέλια. Γέλασε και ο Φορής με την ψυχή του. Όταν το γύρισαν στο αστείο, χαλάρωσα. Όμως, το αστείο είχε και συνέχεια. Ο Φορής σκέφτηκε ότι Νικόλαος χωρίς βάπτιση δεν νοείται. Οπόταν, με πήραν από τις μασχάλες, ήμουν δεν ήμουν τριάντα κιλά, και με οδήγησαν στον παρακείμενο υδατοφράκτη, όπου με βάφτισαν εικονικά Νικόλαο! Για να είμαστε δίκαιοι, δεν άσκησαν βία εναντίον μου. Απλώς έκαναν καλαμπούρι, αλλά το... Νικόλαος μού έμεινε.
Το πρωί της 20ης Ιουλίου, η μάνα μου με έριξε κάτω από το κρεβάτι: "Ξύπνα, ήρταν οι Τούρτζιοι!" Ήταν το πιο εφιαλτικό ξύπνημα της ζωής μου. Βέβαια, το μέτωπο του πολέμου ήταν πολύ μακριά. Μεταξύ Σαϊττά και Κερύνειας μεσολαβούν δύο οροσειρές. Γι αυτό και ο Σαιττάς έγινε καταφύγιο πρώτα των Λεμεσιανών οι οποίοι φοβούνταν ότι οι Τούρκοι θα βομβάρδιζαν την πόλη και αργότερα στα καραβάνια των προσφύγων που έφταναν κυνηγημένοι από τις περιοχές που καταλάμβανε ο τουρκικός στρατός.
Όταν λοιπόν, "ήρταν οι Τούρτζιοι", τα παλικάρια της ΕΟΚΑ Β φόρτωσαν τα πράγματά τους στα αυτοκίνητα, κατάργησαν το οδόφραγμα και εξαφανίστηκαν. Θα υπέθετε κανείς ότι πήγαν στο μέτωπο να πολεμήσουν τους Τούρκους.
Η αλήθεια είναι ότι πήγαν στο τουρκοκυπριακό χωριό Άγιος Νικόλαος, στα όρια των διοικητικών συνόρων των επαρχιών Λεμεσού και Πάφου. Δεν ξέρω τι έχουν κάνει εκεί. Άκουσα διάφορα, αλλά δεν ήμουν παρόν για να τα επιβεβαιώσω. Αυτό που είδα, είναι μερικούς από τα παλικάρια του οδοφράγματος να μεταφέρουν με φορτηγό λάφυρα από τα σπίτια των Τούρκων στο χωριό μου. Ένας από αυτούς εργοδοτήθηκε από τον κ. Παπαδόπουλο στο Προεδρικό Μέγαρο, αλλά είναι κι αυτό μια άλλη ιστορία...
Όταν έφυγε ο Μουστάκας και οι άντρες του από το οδόφραγμα του Σαϊττά, επισκέφθηκα ξανά το "αρχηγείο". Κάτω από τις σκιές των χρυσομηλιών υπήρχαν μόνον ποδοπατήματα και άδεια κουτιά τσιγάρων. Ο δρόμος ήταν καλυμμένος με χιλιάδες άδειους κάλυκες. Δεν ξέρω πόσες χιλιάδες σφαίρες έριξαν στον αέρα, αλλά η περιοχή έμοιαζε με πεδίο μάχης. Αργότερα ήρθε κάποιος παλιατζής, γέμισε μερικές σακούλες κάλυκες, τις φόρτωσε σε ένα φορτηγάκι και έφυγε. Ο μπρούτζος είχε πάντοτε καλή τιμή στην αγορά. Στη ρίζα μιας χρυσομηλιάς εντόπισα μια τελαμώνα σφαίρες τυφεκίου. Την πήρα και τη μετέφερα στο σπίτι μου. Χωρίς να υπολογίζω τον κίνδυνο, δοκίμασα και άνοιξα μια σφαίρα. Τότε ανακάλυψα πως η γόμωσή τους απετελείτο από ένα υλικό που έμοιαζε με μικρά μακαρονάκια. Άναψα ένα και διαπίστωσα ότι ήταν εύφλεκτο και ότι μετά το κάψιμο άφηνε μια ανεξίτηλη γραμμή στο πάτωμα. Τότε, με τα μικρά μακαρονάκια, που δεν ήταν άλλο από πυρίτιδα, άρχισα να γράφω σε επιφάνειες από τσιμέντο τη λέξη ΜΑΚΑΡΙΟΣ.
Αυτή είναι η προσωπική μου εμπειρία για το πραξικόπημα. Επειδή άκουσα ότι στο νόμο που ψήφισε η Βουλή μπορούν να καταγραφούν στο μητρώο των αντιστασιακών και μαθητές, διεκδικώ την τοποθέτηση του ονόματός μου στο σχετικό κατάλογο, καθώς και τα ανάλογα ανταλλάγματα. Είμαι αντιστασιακός διότι άκουγα κρυφά, αψηφώντας τον κίνδυνο, το ραδιοφωνικό σταθμό της Πάφου. Είμαι αντιστασιακός, διότι είμαι ο μόνος Μακάριος που αντιμετώπισε πρόσωπο με πρόσωπο τους πραξικοπηματίες. Είμαι αντιστασιακός, διότι έγραφα τη λέξη Μακάριος με πυρίτιδα από το οπλοστάσιο του πραξικοπήματος. Διεκδικώ, λοιπόν, αποζημίωση για ηθική βλάβη. Θέλω θέση στο δημόσιο και σύνταξη αγωνιστή. Αν μου δώσουν και μετάλλιο, δεν θα πω όχι...
Μακάριος Δρουσιώτης
11/08/2006