Μακαριος Δρουσιώτης

 

Τι τρέχει με τον Νικόλα Παπαδόπουλο; Γιατί μεταμορφώθηκε σε αντιμνημονιακό; Πώς ο «σωστός» και «υπεύθυνος» στην οικονομία πολιτικός βρήκε κοινή γλώσσα με το ΑΚΕΛ, το οποίο θεωρούσε ως το κατεξοχήν υπεύθυνο για τη μεγαλύτερη οικονομική κρίση στην ιστορία της Κυπριακής Δημοκρατίας;

 

Μόλις τον περασμένο Απρίλιο ο Νικόλας Παπαδόπουλος δήλωνε ότι «ο πιο γρήγορος δρόμος για να απαλλαγούμε από το μνημόνιο είναι να το εφαρμόσουμε, και ο πιο γρήγορος τρόπος για να διώξουμε την τρόικα είναι να κερδίσουμε την εμπιστοσύνη των αγορών και των Ευρωπαίων εταίρων μας. Οι αποφάσεις μας πρέπει να υλοποιηθούν και οι δεσμεύσεις μας πρέπει να τηρηθούν».

 

Γιατί ο Νικόλας Παπαδόπουλος αναθεώρησε άρδην την πολιτική του, υποσκάπτοντας την αξιοπιστία της Κύπρου έναντι των δανειστών της; Γιατί άλλαξε γνώμη και δεν επιθυμεί να διώξουμε την τρόικα το συντομότερο διά της εφαρμογής του μνημονίου, και πότε διαπίστωσε ότι χρήζει επαναδιαπραγμάτευσης το μνημόνιο και μάλιστα «ριζικής» (ΡΙΚ, 25/6/2014);

 

Η αλλαγή πλεύσης του Νικόλα Παπαδόπουλου δεν περιορίζεται μόνο σε ό,τι αφορά το μνημόνιο, αλλά και την προσπάθεια σταθεροποίησης του χρηματοπιστωτικού τομέα. Το ΔΗΚΟ δεν βλέπει με θετικό μάτι την αύξηση κεφαλαίου στην Τράπεζα Κύπρου. Συγκεκριμένο μέλος του δ.σ. που διορίστηκε με τις ευλογίες του Νικόλα Παπαδόπουλου και είναι υπό την πολιτική επιρροή του συνεργάζεται με τον πρόεδρο του δ.σ. Κρίστη Κασάπη για να μποϊκοτάρουν την προσπάθεια. Στο παιχνίδι μπήκε και ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος, ο οποίος μετά από συνάντηση που είχε την περασμένη Κυπριακή με τον Κρίστη Χασάπη καλεί στην Αρχιεπισκοπή δικηγόρους που εκπροσωπούν Ρώσους μετόχους (όπως είναι τα γραφεία Σκορδή και Βασιλειάδη) και τους παροτρύνει να καταψηφίσουν την αύξηση κεφαλαίου στη γενική συνέλευση.

 

Η αύξηση κεφαλαίου της Τράπεζας Κύπρου με τη συμμετοχή Αμερικανών επενδυτών προκάλεσε την αντίδραση κομμάτων αλλά και μερίδας του Τύπου που είναι καχύποπτοι με τη Δύση και επιδιώκουν στενότερη συμμαχία με τη Ρωσία. Ενδεικτικό είναι το άρθρο του διευθυντή της εφημερίδας «Φιλελεύθερος» (30/7/2014), ο οποίος διαμαρτύρεται για την περιθωριοποίηση των Ρώσων. Οι Αμερικανοί, γράφει, «θέλουν να πάρουν πακέτο ένα ευρωπαϊκό νησί στην καρδιά της Μεσογείου, να τους αποδίδει και οικονομικά και πολιτικά. Αν αυτό είναι επιτυχία της κυπριακής κυβέρνησης και της Ουάσιγκτον ή αν είναι ραδιουργία με προεκτάσεις που ούτε μπορούμε τώρα να φανταστούμε, θα φανεί σύντομα».

 

Νέο λαϊκό μέτωπο; 

Το αντιμνημονιακό μέτωπο των κομμάτων της Αριστεράς και του λεγόμενου Κέντρου φαίνεται να είναι η απαρχή ενός αντικυβερνητικού συνασπισμού που μπορεί να προκαλέσει την αποτυχία του προγράμματος και να επιφέρει πολιτική αποσταθεροποίηση. Σε πρόσφατη συνάντηση που είχε αντιπροσωπεία της ΟΕΒ με τον Νικόλα Παπαδόπουλο διαπιστώθηκε ότι ο πρόεδρος του ΔΗΚΟ ήταν αποφασισμένος να συγκρουστεί με την κυβέρνηση με οικονομικά επιχειρήματα, όμως τα κίνητρα ήταν εξόφθαλμα πολιτικά.

 

Η προστασία της πρώτης κατοικίας είναι ένα πρόσχημα που μπορεί να προσελκύσει τη συμπάθεια της κοινωνίας, παρόλο που αυτοί που ευνοούνται από το πολιτικό σύστημα είναι πρωτίστως οι μεγαλοντιβέλοπερς. Ωστόσο, τα βαθύτερα αίτια της στροφής του ΔΗΚΟ είναι η απόφαση της ηγεσίας του να ασκήσει σκληρή αντιπολίτευση στην κυβέρνηση στον μοναδικό πυλώνα της πολιτικής της που έχει να δείξει απτές επιτυχίες.

 

Εγκαινιάζοντας διάλογο με τα υπόλοιπα κόμματα για «επαναδιαπραγμάτευση του μνημονίου», ο Νικόλας Παπαδόπουλος έκανε σοβαρά ανοίγματα προς το ΑΚΕΛ. Ο πρόεδρος του ΔΗΚΟ απέσυρε από το πολιτικό του λεξιλόγιο τη σκληρή κριτική κατά του ΑΚΕΛ και άρχισε να επενδύει στη συνεργασία με το κόμμα. Λαμβάνοντας υπόψη το ιστορικό των σχέσεων των κομμάτων ΑΚΕΛ – ΔΗΚΟ, πολλοί είναι αυτοί που εικάζουν ότι ο Παπαδόπουλος προετοιμάζεται για υποψήφιος για τις επόμενες προεδρικές εκλογές με τη στήριξη του ΑΚΕΛ. Ορισμένοι στον χώρο του ΑΚΕΛ κάνουν υπολογισμούς και για το ενδεχόμενο που η κατάσταση θα εκτροχιαστεί τόσο πολύ, που ο Πρόεδρος Αναστασιάδης δεν θα μπορέσει να εξαντλήσει τη θητεία του.

 

Στο βάθος Κυπριακό

Το Κυπριακό μπορεί να μην τυγχάνει υπεύθυνης και ορθολογικής διαχείρισης από το πολιτικό σύστημα, όμως από την ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας μέχρι σήμερα αποτελεί την πρώτη ύλη για την άσκηση πολιτικής. Αν υπάρχει κάτι που δεν αλλάζει ποτέ στο Κυπριακό είναι η αντίδραση των κομμάτων του λεγόμενου ενδιάμεσου χώρου σε κάθε προσπάθεια που καταβάλλεται για αλλοίωση του σημερινού στάτους κβο.

 

Είναι γεγονός ότι τους τελευταίους μήνες ο αμερικανικός παράγοντας προετοιμάζει το έδαφος για μια νέα πρωτοβουλία στο Κυπριακό, που αναμένεται να εκδηλωθεί το ερχόμενο φθινόπωρο. Η πρωτοβουλία αυτή δεν είναι ανεξάρτητη από τις διεθνείς πολιτικές εξελίξεις τόσο στη Μέση Ανατολή όσο και την κρίση στις σχέσεις της Δύσης με τη Ρωσία με αφορμή τις εξελίξεις στην Ουκρανία.

 

Η επίσκεψη του αντιπροέδρου των ΗΠΑ Τζον Μπάιντεν στην Κύπρο, τον περασμένο Μάιο, ήταν ένα σημαντικό πολιτικό γεγονός. Κατά την επίσκεψή του στο νησί ο αντιπρόεδρος Μπάιντεν έθεσε το πλαίσιο των σχέσεων των ΗΠΑ με την Κύπρο και διακήρυξε ότι η Ουάσιγκτον θεωρεί τη Λευκωσία «στρατηγικό εταίρο» στη γεωπολιτικά ευαίσθητη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Είναι η πρώτη φορά από την ανακήρυξη της ΚΔ που η Ουάσιγκτον προσεγγίζει αυτόνομα τη Λευκωσία. Μέχρι τώρα η Κύπρος ενδιέφερε τις ΗΠΑ ως προέκταση των σχέσεών τους με την Ελλάδα και την Τουρκία.

 

Στην πραγματικότητα οι ΗΠΑ ζητούν από την Κύπρο να διαλέξει στρατόπεδο, να απεξαρτηθεί πολιτικά και οικονομικά από τη Ρωσία, και υπόσχονται στήριξη στην ανόρυξη των υδρογονανθράκων αλλά και για στη σταθεροποίηση του χρηματοπιστωτικού τομέα. Ήταν αναμενόμενο ότι το άνοιγμα των ΗΠΑ προς την Κύπρο να προκαλέσει την αντίδραση της Ρωσίας. Δεν υπάρχει ιστορικό προηγούμενο ουσιαστικής παρέμβασης των ΗΠΑ στο Κυπριακό, που να μην έχει αντιδράσει η Σοβιετική Ένωση/Ρωσία, μέσω του ΑΚΕΛ και των συμμαχιών με τα κόμματα του Κέντρου.

 

Με δεδομένη τη φοβία και την καχυποψία του ΑΚΕΛ και του ενδιάμεσου χώρου για τις προθέσεις των Αμερικανών, αλλά και της πεποίθησης που έχει καλλιεργηθεί στον λαό ότι η Ρωσία είναι ο φυσικός σύμμαχος της Κύπρου, καμία έκπληξη δεν πρέπει να προκάλεσε η τοποθέτηση του ΑΚΕΛ, του ΔΗΚΟ, της ΕΔΕΚ και του Λιλλήκα υπέρ της επέμβασης της Ρωσίας στην Ουκρανία, παρόλο που το προηγούμενο της προσάρτησης της Κριμαίας είναι ενάντια στα εθνικά συμφέροντα της Κύπρου. Κατά τον ίδιο τρόπο η Μόσχα επιδίωξε στενότερη συνεργασία με τα κόμματα αυτά, σε μια δύσκολη περίοδο για την εξωτερική της πολιτική, εξ ου και η πρόσφατη επίσκεψη Νικόλα Παπαδόπουλου στη Μόσχα.

 

Μετά τη συμπόρευση της Λευκωσίας με τα υπόλοιπα κράτη της ΕΕ στο ζήτημα των κυρώσεων, η Μόσχα προσκάλεσε στη Ρωσία αντιπροσωπεία του ΑΚΕΛ, με τη συμμετοχή και του Χριστόφια, η οποία έγινε δεκτή από τον υπουργό Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ. Στην ατζέντα των συζητήσεων ήταν το Ουκρανικό και το αμερικανικό ενδιαφέρον στο Κυπριακό. Μιλώντας σε συγκέντρωση στη Λεμεσό (11/4/2014) και αναφερόμενος στην επίσκεψη αυτή, ο Χριστόφιας είπε: «Ο Σεργκέι Λαβρόφ μετέφερε ξεκάθαρα το μήνυμα ότι η Ρωσία δεν είναι δυνατόν ποτέ να συναινέσει σε λύσεις με εγγυήσεις του ΝΑΤΟ ή σε ένταξη της Κύπρου στο ΝΑΤΟ». Σύμφωνα με τη λογική αυτή, η λύση του Κυπριακού δεν θα εξαρτηθεί από το τι συμφέρει στην Κύπρο, αλλά από το τι θα εγκρίνει η Ρωσία.

 

Στις 19 Μαΐου 2014, τρεις μέρες πριν από την επίσκεψη Μπάιντεν στην Κύπρο, ο Ρώσος πρέσβης Στανισλάβ Οσάντσι, σε συνέντευξή του στο Sigmalive, είπε ότι η Ρωσία είναι ενάντια στην «τεχνητή επιτάχυνση» των συνομιλιών. Υπονοώντας την αμερικανική πρωτοβουλία, ο Ρώσος πρέσβης είπε ότι η Ρωσία θα αντιδράσει στη λύση του Κυπριακού που θα «είναι συμφέρουσα πρώτα απ’ όλα για αυτούς (ΗΠΑ) και δεν θα ανταποκριθεί σε απαιτούμενο βαθμό στις λαχτάρες των Κυπρίων» και πως, σε αυτές τις συνθήκες, «η υποστήριξη από μέρους της Ρωσίας, που είναι μια πιστή και δοκιμασμένη φίλη της Κύπρου και των Κυπρίων, δεν χάνει καθόλου τη σημασία της».

 

Ο Νικόλας στη Μόσχα

Αν οι εξελίξεις στο Κυπριακό «τρομάζουν» τα κόμματα του Κέντρου κι αν ο πρόεδρος του ΔΗΚΟ θέλει μιαν αδύναμη κυβέρνηση που δεν θα μπορεί να πάρει αποφάσεις, ήταν αναμενόμενο ότι θα έβρισκε κοινή γλώσσα με τη Ρωσία, η οποία για δικούς της λόγους δεν επιθυμεί να καρποφορήσει η αμερικανική πρωτοβουλία. Κατά την ίδια αναλογία, η Μόσχα, που είναι ενοχλημένη από τη στροφή της κυπριακής κυβέρνησης προς τη Δύση, βρήκε κοινό πεδίο δράσης με το ΔΗΚΟ και τον Νικόλα Παπαδόπουλο. Η σύζευξη του ΑΚΕΛ με το ΔΗΚΟ και η δεδομένη φιλορωσική στάση των υπόλοιπων μικρών κομμάτων μπορεί να αποτελέσει ένα ισχυρό μπλοκ αντίδρασης στις πρωτοβουλίες των Αμερικανών.

 

Στις αρχές του περασμένου Ιουλίου ο Νικόλας Παπαδόπουλος επισκέφθηκε τη Μόσχα και είχε επαφές με τη ρωσική κυβέρνηση. Ο πρόεδρος του ΔΗΚΟ είχε συνομιλίες με τον υφυπουργό Εξωτερικών της Ρωσικής Ομοσπονδίας Αλεξέι Μέσκοφ. Μιλώντας από τη Μόσχα στο δελτίο ειδήσεων του Σίγμα (2/7/2014), ο κ. Παπαδόπουλος αναφέρθηκε και στις πρωτοβουλίες των Αμερικανών σε σχέση με το Κυπριακό, επισημαίνοντας ότι «έχουν αφεθεί να αναλάβουν το πάνω χέρι στις εξελίξεις, κάτι που δεν βλέπουν με καλό μάτι στη Ρωσία».

 

Στις συνομιλίες του στη Μόσχα ο Ν. Παπαδόπουλος συνοδευόταν από τον πρέσβη της Ρωσίας στην Κύπρο Στανισλάβ Οσάτσι. Δεν είθισται πρέσβεις σε τρίτες χώρες να συνοδεύουν ηγέτες της αντιπολίτευσης στο υπουργείο Εξωτερικών των χωρών τους, για να συζητούν ζητήματα εξωτερικής πολιτικής των χωρών στις οποίες είναι διαπιστευμένοι. Τα ζητήματα αυτά συζητούνται κατά κανόνα σε επίπεδο κυβερνήσεων και η οποιαδήποτε παράκαμψη της κυπριακής κυβέρνησης αποτελεί επέμβαση στα εσωτερικά της Κύπρου. Ανάλογες συμπεριφορές από δυτικούς πρέσβεις θα προκαλούσαν την οργή του τοπικού Τύπου, όμως στην περίπτωση της Ρωσίας υπάρχει πάντα κατανόηση.

 

Μνήμες Eurogroup

Στην τηλεοπτική παρέμβασή του από τη Μόσχα, ο Νικόλας Παπαδόπουλος ανέφερε ότι οι σχέσεις Κύπρου Ρωσίας «είχαν κλονιστεί μετά το κούρεμα». Πρόκειται για πλάνη ότι η Μόσχα δυσαρεστήθηκε από το κούρεμα. Τουναντίον, άφησε τα πράγματα να φτάσουν στα άκρα, δημιουργώντας ψευδαισθήσεις για δάνειο στην Κύπρο, όμως το ενδιαφέρον της ήταν να τιμωρήσει τους Ρώσους που φυγάδευαν τα χρήματά τους στην Κύπρο.

 

Σε συνέντευξή του στο Σίγμα (4/12/13), ο Χριστόφιας εξέφρασε την απογοήτευσή του για τη στάση του Ρώσου Προέδρου Πούτιν, αφού, όπως είπε, παρ’ όλες τις υποσχέσεις του για βοήθεια τελικά δεν είχε τη στήριξη που ανέμενε. «Κάποια στιγμή θα παρουσιάσω τις επιστολές που έστειλα στον κ. Πούτιν, θα παρουσιάσω τους διαλόγους μου, για να καταλάβει ο κόσμος ότι έκανα υπερπροσπάθειες για να αποφύγω την τρόικα», είπε.

 

Αναμένοντας βοήθεια από τη Ρωσία και διακηρύσσοντας σε όλους τους τόνους την πρόθεση της Κύπρου να επανακαθορίσει την εξωτερική της πολιτική, η Βουλή των Αντιπροσώπων καταψήφισε την απόφαση του πρώτου Eurogroup. Εκ των υστέρων, ο Νικόλας Παπαδόπουλος αναγνώρισε ότι η απόφαση εκείνη ήταν λάθος, λέγοντας πως αν είχε την ευκαιρία να ξαναψηφίσει για την απόφαση εκείνη θα ψήφιζε «ναι». (ΡΙΚ, 3/9/2013). Στην ίδια εκπομπή ο Ν. Παπαδόπουλος είπε πως για να βγούμε από αυτή την κρίση πρέπει να εφαρμόσουμε πιστά το μνημόνιο και ότι ήταν λάθος που στάλθηκε ο Μιχάλης Σαρρής στη Μόσχα να ζητήσει βοήθεια πριν από το δεύτερο Eurogroup, διότι η Ρωσία δεν είχε τη διάθεση να βοηθήσει εκείνη τη στιγμή.

 

Αυτό το λάθος στοίχισε στην κυπριακή οικονομία την άμεση κατάρρευση της Λαϊκής και την απώλεια της μισής Τράπεζας Κύπρου. Η πολιτική ηγεσία της Κύπρου φαίνεται να μην μαθαίνει από τα λάθη της και να συνάπτει συμμαχίες για αυτά που δεν θέλει να γίνουν και όχι για όσα πρέπει να γίνουν. Σε αυτό το πλαίσιο φαίνεται ότι χτίζεται ξανά μια νέα συμμαχία άρνησης, ενώ η χώρα, που επείγεται να πάρει αποφάσεις, κινδυνεύει.

Μακάριος Δρουσιώτης

10/08/2014