Δύο απόπειρες, μία δολοφονία και οι αλήθειες των άλλων
Αφορμή για το παρόν κείμενο, αποτελεί η αβίαστη συσχέτιση που έγινε μέσα από το περιεχόμενο δυο βιβλίων. Το πρώτο είναι το τελευταίο μυθιστόρημα του Νίκου Θέμελη με τίτλο "Οι αλήθειες των άλλων", και το δεύτερο το τελευταίο βιβλίο του Μ. Δρουσιώτη με τίτλο "Δύο απόπειρες και μια δολοφονία", ιστορικού μεν περιεχομένου, δοσμένου δε με μυθιστορηματική τέχνη. Όπως είναι γνωστό, ο Μ. Δρουσιώτης καταπιάνεται με την τριετία 1967-1970 και όσα τραγικά έγιναν στην Κύπρο τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο.
Τουλάχιστον για εμάς που δεν ζήσαμε τις ακροβασίες της νεαρής Κυπριακής Δημοκρατίας και τα καμώματα, τις κρημνοβασίες και τις φιλοδοξίες των πολιτικών εκείνης της εποχής (που ακόμα επηρεάζουν τόσο με τις πράξεις όσο και με την τότε δράση τους, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, την πορεία της ιστορίας μας) είναι σημαντικό που κάποιοι σαν τον Δρουσιώτη προσπαθούν να μας δώσουν όση δόση ιστορικής αλήθειας είναι διαθέσιμη. Λέω όση είναι διαθέσιμη αφού η υπόλοιπη είτε καταστράφηκε από τους δημιουργούς των γεγονότων είτε απεκρύβη είτε, είτε...
Στη νεαρή Δημοκρατία επικρατούσε ο νόμος της ζούγκλας και της δράσης της κάθε φατρίας και αυτά τα δύο ήταν βασικά συστατικά στη γέννηση και κραταίωση του παρακράτους. Φυσικά, και μετά το big - bang ακολούθησε το χάος, όμως το σύμπαν κατάφερε σύντομα να αυτοοργανωθεί και να λειτουργήσει. Στην Κύπρο πήρε πολλά χρόνια ώστε να αρχίσει να επέρχεται κάποιας μορφής πολιτικός πολιτισμός, ωριμότητα και οργάνωση. Μπορεί να λεχθεί ότι η καταστροφή του '74 βοήθησε στο να εμπεδωθεί ή τουλάχιστον να βοηθήσει στο να εμπεδωθεί το αίσθημα δημοκρατίας στην Κύπρο. Ωρίμασαν παράλληλα και οι "μητέρες πατρίδες" οι οποίες ζουν την μακροβιότερη περίοδο σταθερού και ώριμου κοινοβουλευτικού τους βίου, αφού, τουλάχιστον, φαίνεται ότι έβαλαν τα όπλα παρά πόδας και άρχισαν να κοιτάζουν αλλού. Ουδέν κακόν αμιγές καλού.
Στο βιβλίο του Δρουσιώτη, και ειδικότερα στα κεφάλαια που αναλύουν και περιγράφουν την κρίση στην Κοφίνου, αποδεικνύεται περίτρανα αυτό που έγραψε ο Οζντεμίρ Α. Οζκιούρ ότι το νησί αποτελεί το πεδίο διαμάχης του τουρκικού και του ελληνικού εθνικισμού.
Ένα από τα σημαντικά θέματα του βιβλίου είναι η δράση και η δολοφονία του Π. Γιωρκάτζη. Ο Δρουσιώτης κρατά ίσες αποστάσεις και αντιμετωπίζει με εντιμότητα, αμεροληψία και δίκαια τον Π. Γιωρκάτζη και αναλύει όλους τους παράγοντες που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο διαδραμάτισαν ρόλο την εποχή εκείνη. Χρησιμοποιεί ως πηγή του το αρχείο του τότε διοικητή της ΚΥΠ Γ. Τομπάζου, το οποίο ρίχνει φως σε πολλές σκοτεινές όψεις. Το αρχείο λειτουργεί ως πηγή πληροφόρησης και αποτελεί ιστορικό ντοκουμέντο. Παρόλο που ο συγγραφέας κρατά ίσες αποστάσεις το ίδρυμα που φέρει το όνομά του Π. Γιωρκάτζη διαμαρτυρήθηκε με ανακοίνωση στον Υπουργό Εσωτερικών και στην Έφορο Κρατικού Αρχείου ότι δεν είναι ορθό ο κληρονόμος των αρχείων Τομπάζου να τα δίνει ανεξέλεγκτα! Και τίθεται λοιπόν εδώ το ερώτημα: μπορούν τα ιστορικά ντοκουμέντα να αποκρύβονται επειδή υπάρχει η παραμικρή έστω πιθανότητα να θιγούν πράγματα και καταστάσεις; Τα ιστορικά αρχεία αποτελούν περιουσία προσωπική ή κτήμα του λαού και εργαλείο στην αναζήτηση της αληθείας;
Αυτό που πραγματικά πρέπει να μας απασχολήσει σε τούτο τον τόπο είναι η ιστορική αλήθεια. Είμαστε έτοιμοι να την αντιμετωπίσουμε; Να αναμετρηθούμε με τον μύθο, τα λάθη και τα κακά μας; Μπορούμε να δεχτούμε οτιδήποτε θέτει υπό αμφισβήτηση τα "ιερά και τα όσιά" μας; Θα είμαστε ποτέ έτοιμοι να δεχτούμε κάποια από τα "απόκρυφα ευαγγέλια" της ιστορίας μας και να τα διαβάσουμε ορθά; Ο Ν. Θέμελης στο βιβλίο του "Οι αλήθειες των άλλων", θέτει το ζήτημα της ιστορικής αλήθειας και γράφει: "Ο καθένας μας κουβαλάει μια προσωπική του αλήθεια. Το πρόβλημα γίνεται διακριτό από το πώς στεκόμαστε απέναντι στις αλήθειες των άλλων και πώς οι άλλοι στέκονται απέναντι στις δικές μας αλήθειες".
Μας ενδιαφέρει να μάθουμε την αλήθεια και να αντιμετωπίσουμε τα λάθη μας; Θέλουμε, άραγε, να μάθουμε τι προηγήθηκε του Ιούλη του 1974 ή θα παραμείνουμε στο ότι ένα πρωί έδοξε στην Τουρκία ξαφνικά να εισβάλει στην Κύπρο; Θέλουμε να μάθουμε και να διδαχτούμε ότι η ιστορία δεν σταμάτησε στο 1959, με το τέλος του αγώνα, και το ρολόι άρχισε ξανά στις 20 Ιουλίου του 1974; Θα συζητήσουμε ποτέ ελεύθερα για τις πολιτικές κρημνοβασίες της πλευράς μας που μας έφεραν ως εδώ;
Θα δημοσιεύσουν άραγε ποτέ ΟΛΟΙ οι εμπλεκόμενοι την περίοδο 1960-1974 τα προσωπικά τους αρχεία, ώστε να μάθουμε ή έστω να σχηματίσουμε μια συνολική εικόνα για το τι έγινε και φτάσαμε ως εδώ; Θα τελειώσει ποτέ αυτή η περιβόητη μελέτη του φακέλου της Κύπρου; Τριανταπέντε χρόνια μελέτης είναι πάρα πολλά.
Ο Δρουσιώτης δίνει με το βιβλίο του ένα ακόμα μέσο στους Κύπριους να αναζητήσουμε και να μάθουμε τη δική μας αλήθεια και φυσικά να μάθουμε να δεχόμαστε και τις αλήθειες των άλλων.
Δρ Χρίστος Κ. Πέτρου
Πολίτης
17/07/2009