Ο Γρίφος της Ρωσίας [Μακάριε];
Με την ευκαιρία της κυκλοφορίας του βιβλίου του Μακάριου Δρουσιώτη 'ΚΥΠΡΟΣ 1974-1977: Η εισβολή και οι μεγάλες δυνάμεις. Η realpolitik των ΗΠΑ και το διπλό παιγνίδι της ΕΣΣΔ, Εκδόσεις Αλφάδι, 2014' παρατίθεται πιο κάτω σχετική επιστολή που δημοσιεύθηκε παλαιότερα.
Στο βαθμό που ο Μακάριος Δρουσιώτης φθάνει στα συμπεράσματά του περί ιστορικής αιτιότητας βάσει των πράξεων (ή της απραξίας) τω ν διεθνών δρώντων, και όχι βάσει των διακηρύξεων τους για τις προθέσεις τους, ήδη έχει προσφέρει μια σημαντική υπηρεσία στην εκλαϊκευμένη (και εκλαΐκευση της) ιστορική(ς) έρευνα(ς) στην Κύπρο. Το βασικό του συμπέρασμα λοιπόν φαίνεται να στέκει. ΚΑΙ ΟΙ ΔΥΟ υπερδυνάμεις, ΚΑΙ η Δύση και η Ανατολή, αλλά ίσως και ο τρίτος κόσμος προσέγγισαν το κυπριακό με το φακό της realpolitik. Ο υπότιτλος του βιβλίου ομολογουμένως θα μπορούσε να εκληφθεί ότι θέτει σε σχήμα διπολικής αντίθεσης την στάση των υπερδυνάμεων, όμως αυτό δεν ισχύει. Το "διπλό παιχνίδι" είναι ένα από τα εργαλεία με τα οποία μπορεί να ασκηθεί μια realpolitik (δηλαδή του Ρεαλισμού αντί του Ιδεαλισμού στις διεθνείς σχέσεις). Θα μπορούσε κανείς να προσθέσει ότι και το '60 και το '63-64, και το '67, οι μεγάλες δυνάμεις προσέγγιζαν το κυπριακό με τον πραγματισμό (που μπορεί να σημαίνει σχετικισμό ως προς την εξυπηρέτηση σταθερών αρχών και αξιών) της realpolitik. Εκείνο που δεν αντιλήφθηκε έγκαιρα η ε/κ ηγεσία είναι ότι με την αλλαγή των συνθηκών, αλλά και της κατάστασης επί του εδάφους από την μια περίοδο (1955-1960) στην άλλη (1963-1974) και την παρ’ άλλη (μετά το ΄74), ενώ η realpolitik των διεθνών δρώντων κάποτε συνέφερε τους ε/κ, την άλλη θα μπορούσε να συμφέρει τα άλλα μέρη, την Τουρκία και τους τ/κ. Αφού λοιπόν τα συμπεράσματα του βιβλίου, ακόμα και για τους πιο αρνητικά προδιατεθειμένους, φαίνεται να συλλαμβάνουν μέρος τουλάχιστον της πραγματικότητας, τότε η επικρατούσα, "ηγεμονική" πλέον (με την Gramsci-ανική έννοια) αφήγηση για το κυπριακό και ιδιαίτερα για την περίοδο 1974-μέχρι σήμερα, θα πρέπει να αναθεωρηθεί, στο βαθμό έστω που θα επιτρέπει την ενσωμάτωση νέα ευρημάτων. Κάτι τέτοιο είναι τόσο χρήσιμο όσο το νέο εύρημα για ένα νήπιο ότι αν ακουμπήσει την κατσαρόλα που βρίσκεται στο μάτι κουζίνας θα πονέσει.
Ιδού λοιπόν η σχετική παλαιότερη επιστολή Ο Γρίφος της Ρωσίας; (Καθημερινή 10.5.13, Πολίτης 11.5.13, Φιλελεύθερος 13.5.14):
"Γίνεται μεγάλη συζήτηση για τις σχέσεις της ΚΔ με τη Ρωσία υπό το φως της Κυπριακής κρίσης. Υποστηρίζεται από κάποιους, κυρίως προερχόμενους από το ΑΚΕΛ, αλλά και γενικότερα στη δημόσια σφαίρα ότι η κυβέρνηση δεν επεδίωξε πραγματικά να έλθει σε συμφωνία με τη Ρωσία μεταξύ των δύο καίριων συνεδριών του Γιουρογκρουπ. Για την ακρίβεια η κυβέρνηση κατηγορείται ότι δεν προσπάθησε να υποβάλει ελκυστική προσφορά στη Ρωσία. Προς αντίκρουση τέτοιων επιχειρημάτων, έχουν αναφερθεί από πολλούς σχολιαστές κάποια στοιχεία που είναι εξόφθαλμα και δεν ρέπουν προς συνομωσιολογικά σενάρια που συγκρούονται με τους κανόνες της λογικής. Ένας τέτοιος κανόνας είναι το λεγόμενο ‘Ξυράφι του Οκκαμ’, στα λατινικά lex parsimoniae (αρχή της οικονομίας): «Μεταξύ εναλλακτικών υποθέσεων, θα πρέπει να επιλέγεται εκείνη με τις λιγότερες εικασίες».
Τέτοια στοιχεία είναι:
το γεγονός ότι εδώ και πάρα πολύ καιρό η Ρωσία είχε πληροφορήσει την προηγούμενη κυβέρνηση ότι περαιτέρω χρηματική βοήθεια προς την Κύπρο θα μπορούσε να διαθέσει η Ρωσία μόνο μέσω του ΔΝΤ και πάντως όχι ανεξάρτητα από την υπόλοιπη διεθνή κοινότητα.
- ότι τη Ρωσία συμφέρει τα δισεκατομμύρια ευρώ των πολιτών της να κατατίθενται και να επενδύονται απευθείας στη Ρωσία πράγμα που έχει δηλώσει πρόσφατα και ο Μεντβιεντεφ αναφέροντας ότι το κούρεμα στην Κύπρο μπορεί να βγει σε καλό της Ρωσίας ώστε να ενισχυθεί ως χρηματοπιστωτικό κέντρο
- ότι τη Ρωσία απασχολούσε το ενδεχόμενο τα δισεκατομμύρια ευρώ/ρούβλια των πολιτών της στην Κύπρο να μην ήταν άσχετα με τη φοροδιαφυγή
- ότι ούτε λίγο ούτε πολύ είναι ευρωπαίοι αξιωματούχοι που προέβαιναν πρώτοι σε ανακοινώσεις σχετικά με την πραγματοποίηση ή ακύρωση συναντήσεων του κυρίου Σαρρή με τον ομόλογο του στη Ρωσία
- ότι η Ρωσία στη σύνοδο με την ΕΕ του Μαρτίου δήλωσε απερίφραστα ότι δεν πρόκειται να επηρεαστούν οι σχέσεις με την ΕΕ για χάρη της Κύπρου
Ενώ συμφωνώ με τα πιο πάνω συνεχίζει να μου προκαλεί απορία η απουσία (τουλάχιστον δεν έχει περιέλθει στην αντίληψή μου ) της υπόδειξης ότι παρά τις διάφορες αντιδράσεις της Ρωσίας για το κούρεμα των κεφαλαίων υπηκόων της οι οποίες κρατήθηκαν σε ρητορικό και μόνο αλλά και σχετικά ήπιο επίπεδο, έρχεται τώρα αυτή η χώρα να παράσχει διευκολύνσεις στην ΚΔ σχετικά με το δάνειο των 2.5 δισεκατομμυρίων, σχετικά με τους όρους αποπληρωμής του.
Μπορεί να εξηγήσει κανείς γιατί η Ρωσία να αισθανόταν έστω και την παραμικρή υποχρέωση να συμβάλει εποικοδομητικά στο σχέδιο των Ευρωπαίων και του ΔΝΤ για την Κύπρο; Κάτι τέτοιο, στο βαθμό που θα μπορούσε το κούρεμα να θεωρηθεί επαχθές για τα ρωσικά συμφέροντα θα καθιστούσε τη Ρωσία "καί κερατά και δαρμένο" στην όλη υπόθεση. Και όμως σύμφωνα με το χθεσινό δελτίο ειδήσεων (7.5.2013) αλλά και το ΚΥΠΕ, η βασικότερη προϋπόθεση που έθεσε η Ρωσία για την παραχώρηση διευκολύνσεων στην αποπληρωμή του δανείου ήταν η προηγούμενη συνομολόγηση-επικύρωση δανειακής σύμβασης της ΚΔ με την ΤΡΟΙΚΑ.
Τι άλλο πρέπει να πράξει η Ρωσία για να συμπεράνουν επιτέλους οι δύσπιστοι εδώ στην Κύπρο ότι η Ρωσική λύση δεν ήταν ποτέ στο τραπέζι , διότι η Ρωσία δεν την τοποθέτησε εκεί. Αναρωτιέται κανείς ποια ανταλλάγματα θα δελέαζαν τη Ρωσία να σπεύσει με λύση 20-30 δις για την Κύπρο.
Κατά πόσο θα υπήρχαν εκτός από πολιτικές προϋποθέσεις (βλ. εξωτερική πολιτική*) και διαρθρωτικές ώστε να λύσουν προβλήματα της οικονομίας μας που προϋπήρχαν του κουρέματος και του μνημονίου ή αν η λύση θα ήταν άνευ οικονομικών προϋποθέσεων (όπως το αποδεδειγμένα βλαπτικό δάνειο των 2.5 δις.) οδηγώντας απλά σε αναβολή της δημοσιονομικής έκρηξης για 5-10-15 χρόνια , και αφού θα λάμβανε ο δανειστής ό,τι, μα ό,τι υπάρχει για να πάρει από την Κύπρο. Εκεί να δείτε νέο-αποικιακές καταστάσεις κύριε Ομήρου. Ή μήπως οι σύμμαχοι της Ρωσίας (π.χ. Συρία) ένιωθαν πίεση από τη σύμμαχό τους για τα ανθρώπινα δικαιώματα και την οικονομική ευημερία των πολιτών τους;
Αλλά για την ΕΔΕΚ θα τα πούμε σε μεταγενέστερο στάδιο...
* Ήδη υποστηρίζουμε έστω και μόνοι θέσεις της Ρωσίας εντός της ΕΕ. Όσο για αυτούς που παραπέμπουν στην στάση της Ρωσίας στο Κυπριακό εντός του Συμβουλίου Ασφαλείας, θα παρακαλούσα να μας υποδείξουν πότε η Ρωσία έσπρωξε προς τη λύση του Κυπριακού, είτε την Τουρκία είτε εμάς. Από το ‘74 μέχρι και σήμερα στην Ρωσία συμφέρει να υπάρχει το συγκεκριμένο πρόβλημα μεταξύ μελών του ΝΑΤΟ. Αυτό κάτι μας λέει για τη Ρωσία. Το ότι το ΑΚΕΛ ζητούσε εγγυήσεις για την εφαρμογή του σχεδίου Ανάν αλλά ταυτόχρονα έστειλε τον Ιακώβου για να ζητήσει το βέτο της Ρωσίας στο ψήφισμα που εξασφάλιζε τις εγγυήσεις λέει, ή θα έπρεπε να μας λέει αρκετά και για τη Ρωσία αλλά και για το πώς χρησιμοποιείται στο εσωτερικό πολιτικο-κομματικό παιχνίδι."
18/06/2014