Μακαριος Δρουσιώτης

 

Κυρίες και κύριοι,

 

Θα ήθελα πρώτα απ’ όλα να πω πως είναι ιδιαίτερα τιμητική για μένα η πρόσκληση να είμαι ομιλητής στην παρουσίαση του νέου βιβλίου του Μακάριου Δρουσιώτη. Και αυτό, γιατί ο Μακάριος Δρουσιώτης είναι πρώτα απ’ όλα ένας εκλεκτός φίλος και συνεργάτης. Γιατί είναι ένας αναλυτής του οποίου τα γραφόμενα από χρόνια παρακολουθώ με προσοχή. Γιατί είναι ένας από τους πιο σημαντικούς μελετητές της σύγχρονης κυπριακής ιστορίας. Αλλά κυρίως επειδή θεωρώ πως το βιβλίο που παρουσιάζουμε σήμερα, αποτελεί έργο ζωής για τον ίδιο και ταυτόχρονα το σημαντικότερο ίσως βιβλίο που έχει γραφτεί για το Κυπριακό πρόβλημα.

 

Έχει αυτό το βιβλίο μια σημασία και μια βαρύτητα που σχετίζεται με το γεγονός ότι επιχειρεί με τρόπο τεκμηριωμένο και δομημένο να αμφισβητήσει ευθέως την επικρατούσα αντίληψη, την επίσημη ουσιαστικά εκδοχή της πορείας μιας εποχής που κατέστησε την εισβολή της Τουρκίας αναπόφευκτη και εδραίωσε συνέχεια τον διαχωρισμό και τη διχοτόμηση της Κύπρου.

 

Η τεκμηρίωση μέσα από τις εξακόσιες τόσες σελίδες κειμένου και τις χίλιες πεντακόσιες και πλεόν αναφορές σε πρωτογενείς, κατά κύριο λόγο πηγές, είναι ίσως μοναδική στη βιβλιογραφία του Κυπριακού. Αυτό που όμως ξεχωρίζει μέσα από τις σελίδες του βιβλίου είναι η τόλμη. Είναι η τόλμη και το θάρρος του συγγραφέα, που για άλλη μια φορά δεν διστάζει να συγκρουστεί μετωπικά με στερεότυπα και παγιωμένες αντιλήψεις.

 

Με αυτό του το βιβλίο ο Μακάριος Δρουσιώτης έχει ενοχλήσει πολλούς. Έχει ενοχλήσει για παράδειγμα το ΑΚΕΛ. Σε προηγούμενα βιβλία του ήταν ενοχλητικός για την ΕΟΚΑ και τη δεξιά.

 

Ίσως αυτός να ήταν και ο λόγος μιας φιλικής προς εμένα παραίνεσης προ ολίγον ημερών. Ότι δηλαδή, ως υπουργός δεν θα έπρεπε να παραστώ και να μιλήσω σε αυτή τη βιβλιοπαρουσίαση γιατί αυτό θα μπορούσε να ερμηνευτεί ως επίσημη υιοθέτηση εκ μέρους της κυβέρνησης ενός βιβλίου που έχει ενοχλήσει.

 

Διαφώνησα για δύο λόγους. Πρώτο, επειδή θεωρώ πως καμία κυβέρνηση δεν πρέπει ούτε να υιοθετεί, ούτε βεβαίως και απορρίπτει βιβλία. Αυτά ίσως γινόντουσαν σε άλλες εποχές, σε άλλα καθεστώτα, αλλά σίγουρα δεν έχουν θέση σε ένα φιλελεύθερο δημοκρατικό πολίτευμα. Και δεύτερο, επειδή δεν θεωρώ πως η απώτερη επιδίωξη του συγγραφέα ήταν η ενόχληση, ούτε η όξυνση, ούτε η σύγκρουση, ούτε και η αντιπαράθεση.

 

Αντιθέτως, θεωρώ πως βασική επιδιωξη του είναι η συμφιλίωση. Μια συμφιλίωση με την ιστορική πραγματικότητα. Μια παραδοχή της παταγώδους αποτυχίας της ηγεσίας της χώρας να διαχειριστεί την ανεξαρτησία της. Και μια αναγνώριση έστω του μεριδίου της ευθύνης που μας αναλογεί, σε επίπεδο κοινωνίας και ηγεσίας. Αυτά αναδεικνύει ο Μακάριος Δρουσιώτης.

 

Έχω έντονη την άποψη πως κανένα βήμα προς τα εμπρός δεν θα μπορέσουμε να πραγματοποιήσουμε σε σχέση με την εθνική μας υπόθεση εαν δεν αποτολμήσουμε αυτή την ψύχραιμη, νηφάλεια και με αυτοκριτική διάθεση επανεξέταση των δογμάτων και των πεποιθήσεων μας. Μόνο έτσι θα μπορέσουμε να λειτουργήσουμε επιτέλους στη βάση του ορθολογισμού και όχι στη βάση των δογμάτων και των προκαταλήψεων.

 

‘Οπως βεβαίως και πρέπει να επανεξετάσουμε την εξιδανικευμένη απεικόνιση του αγώνα της ΕΟΚΑ πρέπει με ευθυκρισία να τολμήσουμε και να αμφισβητήσουμε, για παράδειγμα, το αλάθητο του Μακαρίου. Ένας Μακάριος ο οποίος, όπως εξηγεί και τεκμηριώνει ο συγγραφέας είχε αποδεχθεί αρχικά την τουρκική στρατιωτική επιχείρηση, όπως και η διεθνής κοινότητα, ως αντίδραση στο πραξικόπημα και χρειάστηκε να περάσουν τα πρώτα εικοσιτετράωρα για να συνειδητοποιήσει ότι πρόκειται για εισβολή με δραματικές συνέπειες για την Κύπρο.

 

Πρέπει μετά από 40 χρόνια να αντικρίσουμε κριτικά την πολιτική επιλογή του ασυμβίβαστου και μακροχρόνιου αγώνα. Πρέπει με τον ίδιο τρόπο να επανεξετάσουμε την δήθεν αγνή και διαχρονική φιλία του Σοβιετικού καθεστώτος έναντι ενός υποτιθέμενου εχθρικού και συνωμοτικού ΝΑΤΟ. Και πρέπει να το πράξουμε τώρα, έστω μετά από δεκατίες, γιατί αυτά τα παλαιά δόγματα εξακολουθούν να παρεμποδίζουν, μέχρι τις μέρες μας, την ψύχραιμη πολιτική ανάλυση και την νηφάλια λήψη αποφάσεων.

 

Για παράδειγμα, η θεώρηση ότι κάποιοι, Νατοϊκοί κύκλοι συνεχώς συνωμοτούν εναντίων μας είναι διαχρονική. Βλέπουμε μέχρι σήμερα παντού επιβουλές και ξένους δάκτυλους. Μυστικούς σχεδιασμούς και συνωμοσίες.

 

Για παράδειγμα, πριν από μερικούς μήνες βρέθηκα αντιμέτωπος με το επιχείρημα ότι ο δανεισμός που προσφέρεται προς την Κύπρο από την Τρόικα, έχει στόχο να κάμψει τις αντιστάσεις του λαού μας ενόψει του νέου κύκλου διαπραγμάτευσης για τη λύση του Κυπριακού. Η απάντηση μου πως αυτό θα μπορούσαν πολύ πιο εύκολα να το πετύχουν, εαν το ήθελαν, πράττοντας ακριβώς το αντίθετο, δηλαδή με τον αρνούμενοι την οικονομική στήριξη, δεν έπεισε.

 

Όταν πάλι πριν από μερικούς μήνες λήφθηκε μια πολύ σημαντική απόφαση για απόδοση του μεγαλύτερου μέρους των εδαφών των Βρετανικών Βάσεων στους ιδιοκτήτες για ανάπτυξη, το βασανιστικό ερώτημα που κάποιοι έθεταν ήταν «γιατί τώρα» «ποιό να είναι άραγε το αντάλλαγμα»; Δεν ξέρω εαν έχουν καταφέρει να βρούν την απάντηση.

 

Αλλά και πιο πρόσφατα, με την επίσκεψη του Αμερικανού Αντιπροέδρου, την πρώτη επίσκεψη μετά από μισό αιώνα, τα ερωτήματα ήταν εξίσου έντονα: «γιατί έρχεται», «ποιά είναι η ατζέντα του», «έρχεται να μας πιέσει να υπογράψουμε», «έρχεται για να αναβαθμίσει τα κατεχόμενα».

 

Φυσικά, μετά που ο Αντιπρόεδρος Biden προέβει στις θετικότερες ίσως δηλώσεις που ακούσαμε για χρόνια, κάποιοι επέλεξαν τη σιωπή και κάποιοι άλλαξαν τροπάριο «δεν κατάφερε όμως να κάμψει την αδιαλλαξία των Τούρκων», «έμεινε στα λόγια» ή ακόμη «ήταν απλώς μια επίσκεψη για να στηριχθεί ο Δημοκρατικός Συναγερμός, πριν από τις Ευρωεκλογές»

 

Βεβαίως, τι να περιμένει κάποιος όταν φτάσαμε στο σημείο να συζητούμε στα σοβαρά, είχε εγγραφεί και θέμα στη Βουλή, ότι κάποιοι που εφορμούν από τις Βάσεις επιχειρούν να μας ψεκάσουν από αέρος με ψυχοφάρμακα, να κάνουν πειράματα ή να μας διώξουν τα νέφη!

 

 

Κυρίες και κύριοι,

 

Προφανώς υπάρχουν πολιτικές εκδηλώσεις και συμπεριφορές που παραπέμπουν μάλλον στη σφαίρα του γραφικού. Όμως το ζήτημα παραμένει πολύ σοβαρό για να το προσπεράσουμε.

 

Ο Μακάριος Δρουσιώτης τεκμηριώνει πως δεν υπήρξε Νατοϊκή συνωμοσία, ότι αντιθέτως η διαιώνιση του κυπριακού έχει υπονομέυσει τη συνοχή του ΝΑΤΟ και μέχρι τις μέρες μας το άλυτο πρόβλημα παρεμποδίζει την ομαλή συνεργασία της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας με την Ευρωπαική Ένωση.

 

Από την άλλη ο ΓΓ του ΑΚΕΛ μιλώντας πριν από δύο βδομάδες από το βήμα της συνάντησης της Διεθνούς Συνάντησης Κομμουνιστικών και Εργατικών Κομμάτων, που φιλοξενήθηκε στη Λάρνακα, έστειλε ένα ξεκάθαρο μήνυμα «προς πολλούς αποδέκτες τόσο στη Κύπρο όσο και στο εξωτερικό» διαβάζω από την Χαραυγή, «πως το ΑΚΕΛ δεν πρόκειται να συναινέσει σε λύση που να περιλαμβάνει ένταξη στο Συνεταιρισμό για την Ειρήνη ή στο ίδιο το ΝΑΤΟ. Θα ήταν πραγματικά κρίμα, τόνισε, να διακυβευθεί η υπόθεση της λύσης μόνο και μόνο για να ικανοποιηθούν οι ιδεολογικές αγκυλώσεις κάποιων» Θα ήταν πράγματι κρίμα, σε αυτό συμφωνώ.

 

Σε κάθε περίπτωση, ούτε οι υπερβολές ούτε οι δογματισμοί δεν βοηθούν στην προσπάθεια προώθησης των στόχων και επιδιώξεων ενός κράτους.

 

Το βιβλίο του Μακάριου Δρουσιώτη μας επιτρέπει να αντικρίσουμε καθαρά, μας επιτρέπει να ψηλαφίσουμε τα λάθη και τις παραλείψεις εκείνης της τραγικής και καθοριστικής περιόδου.

 

Και μας βοηθά ελπίζω να απαλλαγούμε από όλα εκείνα τα σύνδρομα του παρελθόντος. Σήμερα πρέπει να υιοθετήσουμε μια νέα πολιτικη προσέγγιση που να βασίζεται σε δικές μας κινήσεις και πρωτοβουλίες που ενισχύουν την θέση, επιρροή και δυνατότητες της Κύπρου.

 

Μια πολιτική προσέγγιση που να βασίζεται στο μέτρο και τις δυνατότητες, αλλά την ίδια ώρα έχει αυτοπεποίθηση και σχέδιο. Σε αντίθεση με την πολιτική της συνεχούς μεμψιμοιρίας και των καταγγελιών.

 

Έτσι, εξάλλου, πετύχαμε τον κορυφαίο στόχο της ένταξης μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

 

Και έτσι ακριβώς πρέπει να πολιτευτούμε και σήμερα. Αντί δηλαδή να είμαστε ένα κράτος που κλαψουρίζει από το περιθώριο, να κινηθούμε με αυτοπεποίθηση στην Ευρωπαϊκή και την διεθνή πολιτική σκηνή.

 

Να αποδείξουμε ότι είμαστε ένα μικρό έστω κράτος που έχει όμως κύρος, αξιοπιστία και συνέπεια. Να αναδείξουμε τα πλεονεκτήματα της γεωπολιτικής μας θέσης και τα οφέλη που μπορούμε να προσφέρουμε στους εταίρους μας.

 

Να εξυπηρετήσουμε τα δικά μας συμφέροντα συμβαδίζοντας με ευρύτερες επιδιώξεις σε περιφερειακό και διεθνές επίπεδο. Με την πλήρη και ισότιμη συμμετοχή μας σε όλους τους πυλώνες, πολιτικές και πρωτοβουλίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

 

Θα βοηθούσε η περεταίρω ενίσχυση και εμβάθυνση των σχέσεων μας με το Ισραήλ αλλά και με όλα τα κράτη της περιοχής μας. Θα βοηθούσε η στρατηγική αναβάθμιση των σχέσεων μας με τις Ηνωμένες Πολιτίες η οποία δεν θα πρέπει να αντικρίζεται από κανένα ως υπονομευτική της εξίσου αξιόπιστης σχέσης που πρέπει να διατηρήσουμε με την Ρωσία.

 

Θα βοηθούσε πάνω απ’ όλα και μια οικονομία υγιής και ισχυρή και όχι μια οικονομία υποβαθμισμένη και εξαρτημένη.

 

 

Κυρίες και κύριοι,

 

Το βιβλίο του Μακάριου Δρουσιώτη που παρουσιάσουμε σήμερα, μας επιτρέπει, εαν το θελήσουμε, να συμφιλιώθούμε με ενα τραγικό και θλιβερό παρελθόν, για να αποτολμήσουμε, εαν το αποφασίσουμε, ένα καινούργιο ξεκίνημα.

Μακάριος Δρουσιώτης

03/07/2014