Μακαριος Δρουσιώτης

Της Δρ Χριστίνας Βαλανίδου-ερευνήτριας

 

Παρευρέθηκα στην παρουσίαση του βιβλίου του Δημοσιογράφου Μακάριου Δρουσιώτη και άκουσα με προσοχή τις παρουσιάσεις και τη συζήτηση. Το βιβλίο δε διαβάζεται σε μια μέρα (600 σελίδες) και ούτε σε μέρες χαλαρωτικών διακοπών.

 

Η Ανακοίνωση της Ρωσικής Πρεσβείας ωστόσο μας υποχρεώνει και να τη σχολιάσουμε και να μελετήσουμε το βιβλίο. Ως εκ τούτου θα ήθελα να παραθέσω και το δικό μου προβληματισμό και σκέψεις:

• Η Ανακοίνωση της Ρωσικής Πρεσβείας δυστυχώς πόρρω απέχει από μια απάντηση διπλωματικής αποστολής –ιδιαίτερα της Ρωσίας-που έχει παράδοση στις διπλωματικές σχέσεις και στη διπλωματική γλώσσα.
• Εκπλήττουν οι χαρακτηρισμοί, οι υποτιμητικές αναφορές σε προσωπικό επίπεδο σε βάρος του συγγραφέα, ο λόγος ο «ειρωνικός», τα υποτιμητικά σχόλια για την ποιότητα του έργου και του επαγγελματισμού του, αλλά και το ύφος. Αυτό το «επίπεδο» απάντησης, ίσως θα το συναντούσε κάποιος σε φοιτητικές συνελεύσεις της εποχής της μεταπολίτευσης –και πάλιν με λιγότερους χαρακτηρισμούς!
  Παραθέτω κτυπητά παραδείγματα -αποσπάσματα από χαρακτηρισμούς σε βάρος του συγγραφέα-που δεν νομιμοποιείται κανένας να υιοθετεί:
  • «Το εν λόγω βιβλίο αποτελεί συνέχεια των έμμονων προσπαθειών» (εννοεί του συγγραφέα)
  • «προκαλεί αμφιβολία για την ικανότητα του συγγραφέα να σκέφτεται ρεαλιστικά».
  • «Το πώς «αποδεικνύει» τις «ανακαλύψεις» του ο συγγραφέας δείχνει ότι δεν είναι ιστορικός, αλλά ερευνητής-ερασιτέχνης «με πείρα», που δεν γνωρίζει τη επιστημονική μεθοδολογία των ιστορικών μελετών και τις αρχές ιστορισμού και αμεροληψίας, δεν ξέρει να αναλύει και να αξιολογεί τα γεγονότα.»
  • «Μήπως ο συγγραφέας δεν πήγε σχολείο και δεν ξέρει πως τα δολάρια (περίπτωση αμερικανικής βοήθειας) δεν συγκρίνονται με τόνους και κουτιά (περίπτωση σοβιετικής βοήθειας);»
  • «Πιστεύουμε ότι αυτό που ξεχωρίζει μέσα από το βιβλίο είναι μόνον το θράσος (όχι η τόλμη, όχι το θάρρος αλλά ακριβώς το θράσος) με το οποίο ο συγγραφέας ανέλαβε να επιχειρήσει «να ανασκευάσει την επικρατούσα άποψη για το πραξικόπημα και την εισβολή όσον αφορά το ρόλο των μεγάλων δυνάμεων» (σ.10) χωρίς να διαθέτει έστω και στοιχειώδεις απαραίτητες προϋποθέσεις να το πετύχει.»
  • «Τα «ανατρεπτικά συμπεράσματα» του συγγραφέα αποτελούν καρπούς των φαντασιών του και ως εκ τούτου αντιβαίνουν στα γεγονότα.»
  • «Το μόνο που μας ενοχλεί σε σχέση με το άκρως χαμηλού επιστημονικού επιπέδου και απαράδεκτο πολιτικά βιβλίο του είναι το γεγονός που δεν γράφτηκε από ένα ερασιτέχνη γραφομανή, αλλά από ειδικό συνεργάτη του Προέδρου της Δημοκρατίας. Είναι τυχαίο;»
• Προφανώς ο ρόλος της Ρωσικής διπλωματίας δεν είναι οι «αψιμαχίες και αντιπαραθέσεις» με πολίτες της χώρας όπου εδράζεται η διπλωματική της αποστολή. Δεν έχει το δικαίωμα, ως διπλωματική αποστολή, να προβαίνει σε αυτού του είδους τους χαρακτηρισμούς σε βάρος πολιτών της Κυπριακής Δημοκρατίας. (Ούτε και επί εποχής της διπλωματίας της πάλαι ποτέ πανίσχυρης Σοβιετικής Ένωσης οι παρεμβάσεις και διαφωνίες δεν είχαν αυτή την ανοικτή μορφή –προσβολής! Προφανώς ενημέρωναν να αδελφά και συνεργαζόμενα κόμματα και ανάλογα έπρατταν ΕΜΜΕΣΑ, είτε σε επίσημο είτε σε ανεπίσημο επίπεδο!) Η Απάντηση της Ρωσικής Πρεσβείας «υποτιμά την ιστορία της». (Αλήθεια είναι σε γνώση του Υπ.Εξωτερικών της Ρωσίας το περιεχόμενο και το ύφος αυτής της επιστολής;)
• Η πρεσβεία της Ρωσίας, έχει κάθε δικαίωμα να προβαίνει σε σχετικές παραστάσεις προς την όποια κυβέρνηση, όταν πλήττονται τα συμφέροντα και το κύρος της. Η ανακοίνωση θα ήταν καθόλα αποδεκτή αν τηρούσε τα διπλωματικά θέσμια και αν σεβόταν τις διαδικασίες μιας επιστημονικής αντιπαράθεσης.
  • ΠΟΤΕ ένας επιστήμονας-ακόμη και αν διαφωνεί κάθετα με την όποια θεωρία/άλλο επιστήμονα, δεν θα προέβαινε σε χαρακτηρισμούς προσωπικούς.
  • Θα ήταν νομιμοποιημένο και καλοδεχούμενο αν η Ρωσική Πρεσβεία απαντούσε με ύφος διπλωματικό και παρέθετε τα στοιχεία που διαθέτει για «ανατροπή» της θεωρίας του βιβλίου. Αυτό θα ήταν πολύ ενδιαφέρον για όλους και θα εμπλούτιζε την κουλτούρα της δημοκρατική διαδικασίας μιας πολιτικής και επιστημονικής-ιστορικής συζήτησης.
  • Εξ άλλου όλοι οι σκεφτόμενοι πολίτες ψάχνουν να βρουν απαντήσεις στα πώς και στα γιατί της Κυπριακής τραγωδίας. Οι τεκμηριωμένες απαντήσεις της Ρωσικής πρεσβείας για το ρόλο της Σοβιετικής Ένωσης θα ήταν ένας πλούτος για τους ερευνητές.
• Το ότι απουσιάζει η μελέτη των πρωτογενών πηγών σε σχέση με την πολιτική της Σοβιετικής Ένωσης, αυτό αποτελεί μια αδυναμία του βιβλίου. Ωστόσο αποτελεί και μια πρόκληση για άλλους ερευνητές, που γνωρίζουν τη ρώσικη γλώσσα, για να ερευνήσουν και να παρουσιάσουν τα σχετικά ευρήματα και απαντήσεις, που θα ήταν και ενδιαφέροντα και χρήσιμα.
• Προσωπικά θεωρώ (από εμπειρικές παρατηρήσεις και βιώματα) ότι, σε δύσκολες και κρίσιμες στιγμές, η Σοβιετική Ένωση εξέφραζε υποστήριξη με διάφορους τρόπους προς την Κυπριακή Δημοκρατία. Προφανώς, στις αρχές της δεκαετίας του ΄80, θεωρούσα ότι η ιδεολογία που πρέσβευε δεν της επέτρεπε να είχε άλλη στάση. Ωστόσο, οι εμπειρίες μου στο διεθνή χώρο με έπεισαν ότι τα πάντα κινούνται με βάση το συμφέρον της πολιτικής και της επικράτησης-και όχι για τα όμορφα μάτια μας!
  • Για πέντε χρόνια εκπροσωπούσα την ΠΟΦΝΕ στη Γραμματεία της Διεθνούς Ένωσης Φοιτητών, που έδρευε στην Πράγα (1978-1983). Ο εκπρόσωπος της Σοβιετικής Ένωσης, παρά τις προτάσεις που κατέθετα, ΔΕΝ επέτρεψε να συμπεριληφθεί σε ΚΑΝΕΝΑ φοιτητικό ψήφισμα η φράση «καταδικάζουμε την Τούρκικη Εισβολή», ενώ καταδίκαζαν τόσα άλλα –π.χ. δικτατορίες στη Λατ.Αμερική, κλπ.
  • Επέβαλλαν απλώς τη φράση «είμαστε αλληλέγγυοι με το Κυπριακό λαό, υποστηρίζουμε την υλοποίηση των ψηφισμάτων του ΟΗΕ». Σε αυτό είχαν υποστηρικτές όλους όσους είχαν σχέση-συμφέροντα γειτονίας με την Τουρκία (π.χ. Βουλγαρία).
  • Παρά το ότι κάθε φορά είχαμε την ίδια σύγκρουση, «εμπέδωσα» ότι: Αν έχουν συμφέρον στις «διαμπλεκόμενες» σχέσεις τους σε υποστηρίζουν, διαφορετικά, είσαι μόνος με τις δικές σου δυνάμεις-αν έχεις. (Αυτό το βίωσα και το «εμπέδωσα» και σε επίπεδο ΕΕ, ως μορφωτικός σύμβουλος στη Μόνιμη Αντιπροσωπεία) Και ίσως αυτό θα πρέπει να είναι το μάθημα εμπέδωσης για όλους μας. Τα συμφέροντα των άλλων και ΕΜΕΙΣ! Και να αφήσουμε ελεύθερο το μυαλό να σκεφτεί κριτικά και ορθολογιστικά.

21/09/2014