Μακαριος Δρουσιώτης

 

Του Χαράλαμπου Χαραλάμπους

 

Σήμερα η συγκυρία για λύση του κυπριακού μπορεί να είναι ακόμη καλύτερη διότι η Τουρκία διψά για ενέργεια και οι ενεργειακοί πόροι πέριξ της Κύπρου μπορεί να της λύσουν το πρόβλημα. Αυτό αντιστρατεύεται τα συμφέροντα της Μόσχας.

 

Ο Μακάριος Δρουσιώτης είναι ίσως ο πρώτος στην Κύπρο που υποστήριξε ότι η Σοβιετική Ένωση και στη συνέχεια η Ρωσία, σε αντίθεση με αυτό που εμπεδώθηκε στην κοινή γνώμη, δεν είναι η «φίλη χώρα» που ακολουθεί πολιτική αρχών στο Κυπριακό, αλλά χρησιμοποιεί την Κύπρο για τα δικά της συμφέροντα, και ότι τα δικά της συμφέροντα εξυπηρετούνται με τη συνέχιση του στάτους κβο. Η θέση αυτή διατυπώθηκε ολοκληρωμένα όταν το 2014 ο Μακάριος Δρουσιώτης εξέδωσε το βιβλίο «Η Εισβολή και οι Μεγάλες Δυνάμεις» στο οποίο πραγματεύεται το διεθνές διπλωματικό παρασκήνιο πριν και μετά την εισβολή. Με αφορμή την απειλητική δήλωση της εκπροσώπου του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών κ. Ζαχάροβα, θέσαμε στον κ. Δρουσιώτη μια σειρά από ερωτήματα για τη ρωσική πολιτική στο Κυπριακό.

 

Πώς ερμηνεύετε την απειλητική προειδοποίηση της κ. Ζαχάροβα εναντίον της Κυπριακής Δημοκρατίας, πως εάν υπάρξει περαιτέρω στρατιωτικοποίηση του νησιού από το ΝΑΤΟ η Μόσχα θα αντιδράσει;

Η Μόσχα θεωρεί την Κύπρο προτεκτοράτο της και της δώσαμε το δικαίωμα να έχει την άνεση να υπαγορεύει την πολιτική της. Ο ρόλος που η Μόσχα θέλει για την Κύπρο, είναι αυτός του «ταραχοποιού στοιχείου», το αγκάθι στις σχέσεις Ελλάδας – Τουρκίας και το εμπόδιο στη σύσφιξη των σχέσεων της ΕΕ με την Τουρκία. Εμάς το συμφέρον μας είναι το αντίθετο. Γι αυτό και η ένταξη στην ΕΕ ήταν ένα συνταρακτικό γεγονός, διότι αφενός θωράκισε την Κύπρο και αφετέρου η ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας διασυνδέθηκε με το Κυπριακό. Δυστυχώς δεν αξιοποιήσαμε αυτή τη συγκυρία και η Μόσχα έβαλε το δάκτυλο της σε αυτή την αποτυχία.

 

Αυτό που λένε οι πολιτικοί μας ότι η Μόσχα ακολουθεί πολιτική αρχών στο Κυπριακό;

Σε ποιες αρχές στηρίζεται η άρνηση της Μόσχας από το 1974 μέχρι σήμερα να πάρει θέση ενάντια στην Τουρκία για την κατοχή της Κύπρου; Το ξέρετε ότι η σοβιετική κυβέρνηση είναι η μόνη που εξέδωσε το 1974 ανακοίνωση και δικαιολόγησε την τουρκική εισβολή στην Κύπρο; Ξέρετε ότι στις 20 Ιουλίου 1974 όταν οι ΗΠΑ και η Βρετανία προωθούσαν ψήφισμα στο Συμβούλιο Ασφαλείας για την κατάπαυση του πυρός στην Κύπρο, η Σοβιετική Ένωση έθετε βέτο και επέμενε να καταδικαστεί μόνο το πραξικόπημα;

 

Αλλά, όλος ο κόσμος θεωρεί ότι η εισβολή ήταν συνωμοσία του ΝΑΤΟ και ότι η Ρωσία ήταν διαχρονικά το στήριγμα της Κύπρου;

Ευτυχώς δεν είναι πλέον όλος ο κόσμος που έχει αυτή την αντίληψη. Όταν το 2014 εξέδωσα το βιβλίο μου και έγινε στόχος από τη ρωσική πρεσβεία όλα τα κόμματα πήραν το μέρος της πρεσβείας. Χωρίς καν να διαβάσουν τα τεκμήρια που επιβεβαιώνουν ότι η Μόσχα μάς χρησιμοποιεί για να διασπά το ΝΑΤΟ. Σήμερα, η εκβιαστική ανακοίνωση της κ. Ζαχάροβα δεν έτυχε θετικής υποδοχής. Κάτι αλλάζει στην κοινωνία που άρχισε να αντιλαμβάνεται τι συμβαίνει. Γιατί, όμως, μέχρι πρόσφατα είχαμε μια στρεβλή αντίληψη για τα πράγματα; Επειδή όλος ο κόσμος θεωρούσε δεδομένη την ανάμιξη της CIA στην Κύπρο, κανείς δεν ασχολήθηκε με την KGB. Σήμερα σείεται ο κόσμος ολόκληρος από την αποκάλυψη των πρακτικών που χρησιμοποιεί η Ρωσία για να επεμβαίνει στα εσωτερικά τρίτων κρατών. Από τις εκλογές στην πιο ισχυρή χώρα του κόσμου, μέχρι το Brexit και την ενδυνάμωση των ακραίων εθνικιστικών κινημάτων στην Ευρώπη. Δεν υπάρχει τίποτα που να απασχολεί σήμερα τη διεθνή κοινότητα για τις πρακτικές της Ρωσίας που να μην έγινε και στην Κύπρο, χωρίς να το πάρει κανείς χαμπάρι.

 

Μπορείτε να μας πείτε κάποιο παράδειγμα;

Το πιο κλασσικό παράδειγμα είναι η αντίληψη ότι η Ρωσία είναι ο πιο σταθερός υποστηριχτής μας στο Συμβούλιο Ασφαλείας. Δεν υπάρχει ούτε ένα ψήφισμα που να καταδικάζει την Τουρκία με το όνομα της, πόσο μάλλον να την στριμώχνει. Όμως ο κόσμος πιστεύει το αντίθετο, διότι είναι θύμα μιας μαζικής παραπληροφόρησης. Τις προάλλες ο Ερντογάν είπε ότι η Τουρκία απέκτησε αμυντική βιομηχανία λόγω της Κύπρου. Τι εννοούσε με αυτό; Αμέσως μετά το 1974 οι ΗΠΑ επέβαλαν εμπάργκο πώλησης όπλων στην Τουρκία για την εισβολή στην Κύπρο και η Τουρκία υποχρεώθηκε να αναπτύξει δική της αμυντική βιομηχανία. Σε αντίδραση η Τουρκία έκλεισε τότε όλες τις αμερικανικές βάσεις. Την ίδια περίοδο η Τουρκία βυθιζόταν σε οικονομική κρίση. Η Σοβιετική Ένωση της έδωσε το φιλί της ζωής, παραχωρώντας της τη μεγαλύτερη οικονομική βοήθεια που παραχώρησε ποτέ σε μη κομμουνιστική χώρα. Γιατί; Διότι την ήθελε να μη συμβιβαστεί στους Αμερικανούς. Ο στρατηγικός στόχος της Ρωσίας ήταν και παραμένει να αποσπάσει την Τουρκία από τη Δύση και το άλυτο του Κυπριακού την εξυπηρετεί.

 

Ποια ήταν η κατάληξη του εμπάργκο;

Οι ΗΠΑ δεν ήταν πρόθυμες να χάσουν την Τουρκία. Ούτε και τώρα, όσα προβλήματα κι αν υπάρχουν, θα εγκαταλείψουν οι ΗΠΑ την Τουρκία. Η εισβολή του 1974 αποδιοργάνωσε το σύστημα ασφάλειας της Δύσης στην Ανατολική Μεσόγειο υπέρ της Ρωσίας και χωρίς λύση του Κυπριακού αυτή η ισορροπία δεν μπορεί να αποκατασταθεί. Είναι σε αυτό το πλαίσιο που υποβλήθηκε το Αμερικανο-καναδο-βρετανικό σχέδιο λύσης το 1978 το οποίο απορρίφθηκε μετά από παρέμβαση της Μόσχας. Τελικά, οι ΗΠΑ ήραν το εμπάργκο για να μη χάσουν την Τουρκία και μείναμε εμείς με το πρόβλημα μας να βράζουμε στο ζουμί μας και να φωνάζουμε αντιαμερικανικά συνθήματα στους δρόμους, προερχόμενα από τα μαγειρεία της KGB.

 

Εσείς πότε αντιληφθήκατε αυτά που περιγράφετε;

Όταν μπήκα στα αρχεία και διάβασα τα έγγραφα και τα πραγματικά γεγονότα. Μέχρι τότε ήμουν κι εγώ οπαδός της δυτικής συνωμοσίας και στα εφηβικά μου χρόνια πρωτοπόρος στις αντιδυτικές διαδηλώσεις. Το σύνθημα «Μακάριος στη Μόσχα», αμέσως μετά το ’74 ηχεί ακόμα στα αυτιά μου. Ο Μακάριος πέθανε το 1977 και η μόνη επαφή που είχε μαζί του η Μόσχα ήταν σε επίπεδο πρέσβη, με εξαίρεση μια χειραψία με τον Μπρέζνιεφ στη διάσκεψη του Ελσίνκι το 1975.

 

Αναφέρεστε στην περίοδο της Σοβιετικής Ένωσης. Ισχύουν τα ίδια επί Ρωσικής Ομοσπονδίας;

Η Σοβιετική Ένωση τορπίλισε κάθε προσπάθεια λύσης μέχρι το ’90 που κατέρρευσε. Ύστερα είχαμε μια δεκαετία ελευθερίας κινήσεων και τότε καταφέραμε το ακατόρθωτο και γίναμε μέλη της ΕΕ. Δυστυχώς στην κορύφωση της διαδικασίας ένταξης, που θα συνοδευόταν από τη λύση και την έναρξη διαπραγματεύσεων ένταξης της Τουρκίας, ο Πούτιν άρχισε να εφαρμόζει πολιτική ανασύνταξης της ρωσικής πολιτικής στα πρότυπα της Σοβιετικής Ένωσης. Δεν είναι τυχαίο ότι η Ρωσία έκανε για πρώτη φορά από το 1990 χρήση του δικαιώματος του βέτο στο Συμβούλιο Ασφαλείας στο ψήφισμα για το Σχέδιο Ανάν.

 

Από την Τουρκία δεν εξαρτάται η λύση. Θέλει, όμως, λύση;

Τα «θέλω» και «δεν θέλω» αφορούν τις μαμάδες και τα παιδάκια τους, όχι τις διεθνείς σχέσεις. Οι πολιτικές διαμορφώνονται στη βάση ρεαλιστικών στρατηγικών που θα πιέσουν και θα πείσουν τα μέρη να λύσουν τις διαφορές τους επειδή θα κερδίσουν από το αποτέλεσμα. Το τι συνέβη στην Κύπρο το 1974 - που ήταν τραγικό και δραματικό για την εποχή του – είναι παρωνυχίδα του τι συνέβη στην Ευρώπη μόλις μια δεκαετία πριν την ίδρυση της ΕΕ. Το μοντέλο των κοινών οικονομικών συμφερόντων της τότε ΕΟΚ δημιούργησε το πιο ασφαλές και περισσότερο ευημερές περιβάλλον που υπήρξε ποτέ στην ιστορία της ευρωπαϊκής ηπείρου. Και για να απαντήσω στο ερώτημα σας η Τουρκία δεν θέλει, έχει ανάγκη τη λύση διότι θα κερδίσει από αυτή.

 

Τι θα κερδίσει η Τουρκία από μια λύση.

Πάρα πολλά. Έστω κι αν η Τουρκία δεν γίνει ποτέ πλήρες μέλος της ΕΕ, η στενότερη δυνατή σχέση έφερε ανάπτυξη στη χώρα. Το ίδιο ισχύει για την Ευρώπη που θέλει την Τουρκία και για γεωπολιτικούς λόγους και ως τεράστια αγορά. Γι αυτό και η ένταξη της Κύπρο ήταν ένα συγκλονιστικό γεγονός το οποίο αντί να διαχειριστούμε δημιουργικά και να κερδίσουμε από αυτό το αντιμετωπίσαμε ανταγωνιστικά, με την ψευδαίσθηση ότι ήρθε η σειρά μας να «δικάσουμε την Τουρκία». Σήμερα η συγκυρία μπορεί να είναι ακόμη καλύτερη διότι η Τουρκία διψά για ενέργεια και οι ενεργειακοί πόροι πέριξ της Κύπρου μπορεί να της λύσουν το πρόβλημα. Η ενεργειακή σύζευξη της Ανατολικής Μεσογείου αξίζει όσο καμιά διεθνής Συνθήκη διότι θα προσφέρει ασφάλεια και ευημερία.

 

Ποιος ο ρόλος της Ρωσίας στα ενεργειακά της Ανατολικής Μεσογείου.

Η Ρωσία προμηθεύει την Τουρκία μετο 60% των αναγκών της σε ενέργεια και ετοιμάζεται να κατασκευάσει πυρηνικό σταθμό απέναντι από την Κύπριο. Σαφώς και είναι προς τος συμφέρον της Μόσχας να παραμείνουν τα κυπριακά κοιτάσματα στο βάθος της Μεσογείου. Για να πουλά εκείνη στην Τουρκία, για να έχει εκείνη υπό την εξάρτηση της στην Τουρκία. Ελπίζω να το κατανοήσουμε κάποια στιγμή και να μη χάσουμε τη συγκυρία, όπως τη χάσαμε με την ένταξη στην ΕΕ, και να μείνουμε για πάντα χάσκοντας με την κατοχή και με τα συρτάρια γεμάτα με διακηρύξεις θέσεων αρχής που δεν έχουν απολύτως κανένα αντίκρισμα.

 

 

Εφημερίδα «ΑΛΗΘΕΙΑ»

17/12/2014