Μακαριος Δρουσιώτης

Επιστολή σ΄ ένα φίλο από την Αμερική, γραμμένη εν πτήσει, με κάμποση κυπριακή διάλεκτο για να μεν χαθεί τίποτε που την αυθεντικότητα της:

 

21 Ιουνίου 2011

DELTA Airlines, Πτήση DL 1824, Ατλάντα – Βαλτιμόρη.

Θέση 28Ε.

 

Λοιπόν, έτσι περιπετειώδες ταξίδι δεν έκαμα ποττέ στη ζωή μου. Έξι μήνες το προγραμμάτιζα. Που να πάω, που να μείνω, τα ωράρια των τρένων, των λεωφορείων, ένα φάιλ με χάρτες που το Google Map. Μακάρι να ‘ν καλά το Google, μόνο καφέ δεν κάμνει. Αλλά, ως του χρόνου εννά κάμνει τζαι καφέ.

 

Ο προορισμός μου ήταν το ΝΑRA (National Archives of Research Administration) στο College Park, του Μέριλαντ των ΗΠΑ. Ο σκοπός μου ήταν να βρω συγκεκριμένα έγγραφα γα την Κύπρο. Ήταν η τρίτη μου επίσκεψη. Η τελευταία φορά ήταν πριν 10 χρόνια. Άμαν πηγαίνω για έρευνα σε αρχεία νιώθω να τους Μουσουλμάνους που πάνε στη Μέκκα.

 

Έφυγα από Κύπρο Παρασκευή απόγευμα και έφτασα στη Νέα Υόρκη Σάββατο μεσημέρι. Την πρώτη μέρα πέρασα τέ-λει-α! Μακάρι να ΄ν καλά ο “Πολίτης”, ταξίδεψα club με την British Airways. Ξενοδοχείο ιπτάμενο! Τώρα εκατάλαβα γιατί κολλούν πάνω στις καρέκλες όσοι αποκτήσουν εξουσία...

 

Το Σάββατο έμεινα σ’ ένα καλό ξενοδοχείο στο Μανχάταν, πέντε λεπτά με τα πόδια από το Penn Station. Το βράδυ φαγητό και κουνουσ’μά με τον Πανίκο, την Έφη και την Ελένη μέχρι τα μεσάνυχτα. Ούτε πως άλλαξα τις ώρες μου. Όπως λέγει και η Ελένη, η Νέα Υόρκη εκπέμπει ενέργεια. Αν είσαι επιδεκτικός και την απορροφήσεις θα είσαι συνέχεια στην πρίζα. Ε, ήμουν στην πρίζα.

 

Την Κυριακή το πρωί περπάτησα στη Νέα Υόρκη και είδα το θηρίο που ξυπνούσε. Το μεσημέρι πήρα το τρένο από το Penn Station με προορισμό τη Βαλτιμόρη, ένα σταθμό πριν την Ουάσιγκτον. Δαμέσα τα τρένα έχουν ίντερνετ. Μπήκα στον πειρασμό να δω τις εφημερίδες. Ήταν γεμάτες Μολέσκη. Καλά να του κάμουν! Αλλά...

 

Φλαπ, κτυπώ μια στο laptop έκλεισα τό. Λαλώ, μα έκοψα τόσα μίλια να σκέφτομαι τούτα που με απασχολούν στην Κύπρο; Έγειρα πίσω τζαι ρέμβαζα τις εικόνες όπως εναλλάσσονταν στο καρέ του παραθύρου. Από το κέντρο της γης στο αληθινό κέντρο του κόσμου.

 

Κατά τις 3.00 έφτασα στη Βαλτιμόρη. Μεγάλο μαρτύριο οι βαλίτσες. Ανέβα σκάλες, κατέβα σκάλες, άμα τις ανέλαβε ο οδηγός του ταξί ανάσανα. Ο ταξιτζής ήταν ένας ευγενικός μαύρος από το Σουδάν. Πόθεν είσαι; Cyprus, λαλώ του. Τούρκος; Όι Κυπραίος...

 

Έκλεισα το ξενοδοχείο από το internet, με κριτήριο ότι ήταν κοντά στο αρχείο. Όπως μου εξήγησε το Google Μap ήταν 15 λεπτά με ένα λεωφορείο. Τελικά, ήταν στου θκιαόλου τον κώλο, που την αντίθετη πλευρά του αρχείου.

 

Δίπλα είχε μιαν αίθουσα για γάμους σαν του Τρίκκη. Το ρεσεψιόν ήταν γεμάτο μαύρους μες την τρελή χαρά. Οι γυναίκες ήταν πασαλειμμένες με make up, φορούσαν τουαλέτες γυαλιστερές τζαι ήταν φορτωμένες χρυσαφικά. Σαν τες Κυπραίες που πάνε στου Τρίκκη.

 

Θώρε, λαλώ, σύμπτωση. Εκόψαμε τόσα μίλια για να δούμε γάμο στο Trikkis Palace (παράρτημα Βαλτιμόρης).

 

Έκαμα check-in, μου έδωκαν ένα δωμάτιο στο δεύτερο όροφο, τεράστιο. Είχε μέχρι και τραπέζι συνεδριάσεων. Όμως, μύριζε κλεισούρα. Πάω να ανοίξω το παράθυρο ήταν καρφωμένο. Πάω κάτω, λαλώ τους στο ρεσεψιόν, μα γιατί δεν ανοίγει σιόρ το παράθυρο; (το σιόρ ήταν το ύφος μου). Διότι πηδούν που τα παράθυρα οι πελάτες, λαλεί μου. Ανοίξετε μου το παράθυρο, υπόσχομαι ότι δεν θα πηδήσω έξω. Εφέραν έναν πελεκάνο – έμοιαζε Πακιστανός - με σιεπάρνι, τάκκα τούκκου άνοιξε το ένα παράθυρο. Τζαι το άλλο, λαλεί μου. Τζαι το άλλο, λαλώ του. Άνοιξε τζαι το άλλο. Πάνω στη σύγχυση μου ξέχασα να του δώσω κανένα δολάριο, φακκά μιαν της πόρτας, χαζίρι να την πάρει μαζί του.

 

Άδειασα τις βαλίτσες και βγήκα έξω για αναγνώριση της περιοχής. Βρήκα τη στάση του λεωφορείου, αλλά διαπίστωσα ότι μόνο ερχόταν που την περιοχή που ήθελα να πάω. Για να πάω στο αρχείο έπρεπε να με πάρει πέντε μίλια αντίθετη κατεύθυνση, στο τέρμα της διαδρομής να πάρω άλλο λεωφορείο να με πάει πίσω. Σαν να πηγαίνεις στη Λεμεσό μέσω Τριόδους.

 

Ένεν καλή η δουλειά μου, σκέφτηκα. Πάω στο ρεσεψιόν, λέγω του υπεύθυνου, πόσα θέλει ένα ταξί να με παίρνει τζαι να με φέρνει για μια εβδομάδα; Τηλεφώνησε κάπου, έκαμεν τον υπολογισμό, 400 δολάρια, λαλεί μου. Οι άππαρο, λαλώ. (πουμέσα μου)

 

Λαλώ του, θέλω να φύω. Πόσα θα πληρώσω; Τίποτε, λαλεί μου. Πάω πάνω, μπαίνω στο Google Μap να βρω άλλο ξενοδοχείο κοντά στο αρχείο. Ήβρα ένα μια στάση που το αρχείο, 80 δολάρια το βράδυ. Τούτον ήταν 100. Έκλεισα για πέντε νύχτες. Το μάτι μου έπεσε πάνω στα ριβιού των πελατών. Η βαθμολογία του ήταν 7/10. Λαλώ, εν καλά, ένας ύπνος κι ένα μπάνιο. Όλη μέρα θα είμαι στο αρχείο. Όμως, ένας πελάτης έγραψε ότι ήταν γεμάτο τσιριπίλλες. Μα εν δυνατόν σιορ, στην Αμερική, να έχουν τα ξενοδοχεία τσιριπίλλες;

 

Τέλος πάντων, πακετάρω ξανά τις βαλίτσες. Φορτώνομαι τες, κατεβαίνω κάτω, έκαμα check out χωρίς να πληρώσω τίποτε. Λαλώ του στο ρεσεψιόν θέλω ταξί. Ευχαρίστως, λαλεί μου. Ήρτεν το ταξί, τζαι τούτος μαύρος. Πόθεν είσαι; Cyprus. Ήνταν που εν τούτο;. Καλύτερα που εν ηξέρεις λαλώ του. Στην κατάσταση που ήμουν δεν είχα όρεξη για κουβέντες.

 

Τριάντα δολάρια επήρε με στο ξενοδοχείο, συν τα 60 του άλλου, φτάσαμε τα 90. Ξανά τραβώ βαλίτσες, ξανά check-in τζαι μια αμφιβολία αν ήταν καλή η επιλογή μου. Έδωκε μου ένα δωμάτιο σαν το ημιυπόγειο. Εκατέβηκα σκάλες, πέρασα διαδρόμους (τραβώντας βαλίτσες) βάζω το κλειδί, ανοίγω την πόρτα, μπαίνω μέσα, εμύριζε κλεισούρα. Ανοίγω το παράθυρο (δεν ήταν καρφωμένο) και πάω στην τουαλέτα. Αμάν! Οι τσιριποίλλες κάμνουν παρέλαση στο μπάνιο. Λαλώ εννα φύω, πριν ανοίξω τις βαλίτσες.

 

Ξανά οι διάδρομοι, οι σκάλες, τραβώντας τις βαλίτσες άρχισε να με ενοχλεί ο σπόνδυλος μου. Δράμα η κατάσταση. Λαλώ του στο ρεσεψιόν θέλω να φύγω. Γιατί; Ένεν καλό το δωμάτιο. Να σου δείξω άλλο. Εν θέλω να δω άλλο, θέλω να φύω. Το καλό τους στην Αμερική ότι εν σου αρέσκει παίρνεις τους το πίσω.

 

Λαλώ του τηλεφώνα μου ταξί. Σε πέντε λεπτά ήρτεν, πάλαι μαύρος. Ξανά η στάνταρ ερώτηση: Πόθεν είσαι; Greece λαλώ του. Ήταν πλήρως ενήμερος για την οικονομική κρίση. Αφού η Ελλάδα εν ούλλη μέρα στις ειδήσεις.

 

Στο μεταξύ, απομυθοποίησα το Google Μap. Να σου δείξει το δρόμο ο.κ., αλλά να σου έβρει ξενοδοχείο, ποτέ ξανά. Ρωτάς έναν άνθρωπο, όχι τη μηχανή. Που πάμε, ρωτά με ο οδηγός. Holiday Inn, College Park, λαλώ του. Έμεινα ξανά εκεί πριν 10 χρόνια. Ήταν τέλεια. Ήταν η πρώτη μου επιλογή από την Κύπρο, αλλά όταν το βρήκα στο Google Map ήταν εντελώς άλλη περιοχή. Δίπλα του είχε ένα τεράστιο ΙΚΕΑ, Shopping Mall, δρόμο τέσσερις λωρίδες, ενώ τότε ήταν απομονωμένο. Λαλώ εν άλλο ξενοδοχείο τούτο. Δεν το σκέφτηκα ότι στα 10 χρόνια η περιοχή αναπτύχθηκε τόσο πολύ. Και η σύνδεση με το αρχείο ήθελε τρία λεωφορεία.

 

Όταν μπήκα στο ρεσεψιόν αναγνώρισα το χώρο. Ήταν το ίδιο ξενοδοχείο, άλλαξε ραγδαία η περιοχή. Έχετε δωμάτια; Ναι; Πόσα; 130 δολάρια την ημέρα. Έχει λεωφορείο που πάει στο αρχείο; Έχουμε shuttle, σας πάμε και σας φέρνουμε δωρεάν. Αυτό ήταν. Και τότε με πήγαιναν δωρεάν και το ξέχασα. Αλλά, ας όψεται το Google! Ξανά βαλίτσες, διάδρομοι, ασανσέρ, ξιπακετάρισμα. Το δωμάτιο μεγάλο, πεντακάθαρο και με μεγάλο παράθυρο με θέα το... ΙΚΕΑ. Επιτέλους!

 

Η έγνοια μου τώρα ήταν η επόμενη μέρα. Γράφω ένα βιβλίο για τη μετά '74 εποχή, από τον Μακάριο στον Σπύρο. Τι έγινε στην Κύπρο μετά το '74, πως ερίζωσε η κατάσταση, πως ιδρύθηκε η βιομηχανία του Κυπριακού; Στην έρευνα μου έχω ένα κενό. Το αμερικανο-βρετανο-καναδικό σχέδιο λύσης του 1978. Όλες οι πληροφορίες που υπάρχουν είναι από τις εφημερίδες. Όμως οι εφημερίδες – ειδικά της εποχής εκείνης - είναι εντελώς αναξιόπιστες. Χρειάζομαι αρχειακό υλικό. Τα αρχεία του Στέιτ Ντιπάρτμεντ επί προεδρίας Κάρτερ είναι ακόμα κλειστά. Ύστερα από πολλή έρευνα ανακάλυψα ότι στο κεντρικό αρχείο στο College Park ήταν το αρχείο του υφυπουργού Εξωτερικών του Κάρτερ (μετέπειτα ΥΠΕΞ του Κλίντον) Γουόρεν Κρίστοφερ. Σε αυτό το αρχείο υπήρχε ένας φάκελος με το όνομα «Cyprus File 1978». Η εκτίμηση μου ήταν πως επρόκειτο για το φάκελο της αμερικάνικης πρωτοβουλίας. Έκαμα το ταξίδι στην Αμερική γι αυτό το φάκελο. Και μετά ότι ήθελε προκύψει.

 

Από την προηγούμενη επίσκεψη μου, πολλά είχαν αλλάξει. Τότε βγάζαμε μόνο φωτοτυπίες. Τώρα μπορούσες να σκανάρεις ή να φωτογραφήσεις. Πρωί πρωί τη Δευτέρα φορτώθηκα ένα σκάνερ κούλα που έφερα που την Κύπρο το laptop και πήγα στο αρχείο. Το κτίριο, έξι όροφοι πάνω από τη γη και δύο από κάτω, είναι μέσα σ' ένα δάσος. Επιβλητικό! Ούλλη η ιστορία του κόσμου εν δαμέ. Ο χώρος μου ήταν οικείος. Σε μια ώρα έγινε register εγώ και ο εξοπλισμός μου. Το προσωπικό είναι όλοι επαγγελματίες. Από τον ερευνητή μέχρι αυτόν που γυαλίζει κάθε βράδυ τα πατώματα χαμογελούν και χαιρετούν. Περίπου όπως τη δική μας δημόσια υπηρεσία που δεν βρίσκεις σκάρτον...

 

Η αίθουσα των ερευνητών είναι στο δεύτερο όροφο. Βγήκα πάνω, έστησα τον εξοπλισμό μου και έβαλα την παραγγελία μου. Ζήτησα τα δύο Box files του αρχείου του Κρίστοφερ. Μισή ώρα με 45 λεπτά σου φέρνουν τους φακέλους σ’ ένα καροτσάκι. Στην μιάμιση ώρα έδωσαν μου μια κόκκινη κάρτα που έγραφε ότι δεν υπάρχουν. Δεν υπάρχουν; Τι σημαίνει δεν υπάρχουν; Κάποιος άλλος τους έχει δανειστεί. Πότε θα τους παραδώσει; Μπορεί να τα κρατά μέχρι 30 μέρες!

 

Θώρε τον σιειττάνη. Έκαμα τόσον ταξίδι τζαι βρέθηκεν άλλος να τα κρατεί. Βρίσκω έναν υπεύθυνο, επαρακάλεσα τον να κάμει μιαν έρευνα, ποιος τα κρατά και πότε θα τα παραδώσει, να κάμω τον προγραμματισμό μου. Έλα σε μια ώρα λαλεί μου. Πριν να τελειώσει η ώρα ήρτεν ο ίδιος κοντά μου.

 

Οι φάκελοι που θέλεις εχαθήκαν. Δηλαδή; Το σύστημα δείχνει ότι τους πήρε ένας ερευνητής τον Απρίλη, τους παράδωσε, αλλά δεν είναι στη θέση τους. Πώς γίνεται; Κάποτε γίνεται. Μάλλον τους έβαλαν σε λάθος ράφι. Και πότε θα τους έβρουν; Όταν θα πάμε στο άλλο ράφι για άλλους φακέλους. Μπορεί αύριο, μπορεί σε μια εβδομάδα, μπορεί σ΄ ένα χρόνο, μπορεί ποτέ.

 

Έπεσεν ο ουρανός τζιαι τσίλλησεν με. Μα γίνεται σιόρ να χάνουν οι Αμερικανοί τους φακέλους στο πιο σύγχρονο αρχείο του κόσμου; Εν τίποτε οι ακτινογραφίες του Παπασάββα;

 

Έμεινα ξερός κανέναν τέταρτο. Ύστερα λαλώ του εαυτού μου: ψυχραιμία. Πάω κάτω στην καντίνα, αγόρασα έναν καφέ τζαι έβαλα τις σκέψεις μου σε τάξη. Έστειλα ένα SMS της γυναίκας μου στην Κύπρο: «Καταστροφή, εχάθηκαν οι φάκελοι». Επήρε με τηλέφωνο από το νοσοκομείο, έκαμε εγχείρηση η μάμα της. Έδωσε μου τη στο τηλέφωνο: Να κάμουμε παράκληση στον Άγιο Φανούριο, λαλεί μου. Μα εν ηξέρει εγγλέζικα, που να τους έβρει, λαλώ της.

 

Πριν έρτω είχα την ένοια ότι ο φάκελος μπορεί να μην είχε τίποτε το σπουδαίο τζαι είχα στο νου μου ένα Σχέδιο Β: Να πάω στη βιβλιοθήκη Κάρτερ στην Ατλάντα, που έχει τα αρχεία του Λευκού Οίκου. Μπαίνω μέσα στο σύστημα, έδειξε φακέλους για την Κύπρο. Στην ίδια βιβλιοθήκη ήταν το αρχείο του Μπρεζίνσκι που ήταν σύμβουλος εθνικής ασφαλείας του Κάρτερ. Το αντίστοιχο αρχείο του Νίξον, στο College Park, έχει έναν κάρο έγγραφα για την Κύπρο.

 

Λαλώ, κάθε εμπόδιο για καλό. Πάμε για το σχέδιο Β. Ατλάντα! Πώς θα πάω, που να μείνω, από που να πάω; Google Map! Σε μισή ώρα είχα όλες τις πληροφορίες. Ήταν κοντά μεσημέρι. Έκλεισα πτήση για τις 8.00 το βράδυ.

 

Στην Αμερική αγοράζεις πιο εύκολα οικόπεδο παρά αεροπορικό εισιτήριο. Η Ελένη έλυσε το πρόβλημα. Αγόρασε το εισιτήριο με την κάρτα της και τη διεύθυνσή της. Έμεινε το ξενοδοχείο. Ξανά Google Map, τέτοια ώρα τέτοια λόγια. Βρήκα τη διεύθυνση της βιβλιοθήκης Κάρτερ και τα πιο κοντινά ξενοδοχεία. Το πιο κοντινό ήταν 15 λεπτά με τα πόδια. Οι κριτικές των αναγνωστών 9/10 θετικές. Είναι ένα ιστορικό ξενοδοχείο 200 χρονών που άφηνε στους πελάτες καλές εντυπώσεις. Λαλώ, να ζήσουμε κι αυτή την εμπειρία. Έκλεισα για 4 βράδια, Τρίτη μέχρι και την Παρασκευή.

 

Πήρα ένα ταξί (μαύρος τζιαι τούτος) να με πάρει στο αεροδρόμιο της Βαλτιμόρης (μισή ώρα από το ξενοδοχείο). Πόθεν είσαι; Που την Κύπρο. Τούρκος; Όι Έλληνας. Ήταν Σομαλός που θυμόταν τον πόλεμο του 74 τζαι τον Μακάριο. Ο Τρίτος Κόσμος μας.

 

Στο μεταξύ, κατανήστικος. Ήμουν με το πρόγευμα στο Μανχάταν την Κυριακή το πρωί, ήταν Δευτέρα βράδυ. Στο αεροδρόμιο μόνο το σώβρακο δεν βγάζεις. Από τα παπούτσια μέχρι τα γυαλιά περνάνε από σκανάρισμα. Ύστερα από τα καθέκαστα πήρα μια μακαρονάδα σπαγέτι με τομάτα, κοτόπουλο και μανιτάρια και μια κόκα κόλα μισό λίτρο (κόκα κόλα πίνω κάθε τρεις μήνες), εγέμωσα την τζιλιά μου.

 

Έφτασα στην Ατλάντα η ώρα 10. Η υγρασία όπως της Λεμεσού, η πυρά αφόρητη. Βρίσω ένα ταξί, σε 15 λεπτά ήμουν στο ξενοδοχείο. Ήταν ένα κτήριο πραγματικό μουσείο. Οι πόρτες, οι κλειδαριές, οι φουντάνες, τα ερμάρια ήταν ούλλα αρχαία. Πάνω στον πάγκο της ρεσεψιόν ήταν απλωμένη μια τεράστια μαύρη γάτα. Δεν πιστεύω στις προλήψεις, όμως στην κατάσταση που ήμουν άρχισα να κάμνω συμβολισμούς. Ελπίζω η τύχη μου αύριο να μην είναι μαύρη κάττα.

 

Έδωκε μου ένα δωμάτιο στον δεύτερο όροφο. Λαλώ της κυρίας στη ρεσεψιόν, που εν το λιφτ; Λαλει μου εν έσσει λιφτ, που τες σκάλες. Εγώ σκοτωμένος μέσα στα μεσάνυχτα να κωλοσύρνω ξανά τις βαλίτσες σε κάτι στενές σκάλες που έτριζαν παράξενα, να βρω ένα δωμάτιο να κλειστώ μέσα. Τέλος πάντων (τελειωμόν έν έσσει) ανοίγω την πόρτα, μπαίνω μέσα, ήταν όπως τα μυθιστορήματα της Αγκάθα Κρίστι.

 

(Ήρτεν η αεροσυνοδός πρέπει να κλείσω το laptop – προσγειωνόμαστε)

 

Συνέχεια:

Που λες, το δωμάτιο ήταν μια τρύπα. Ένα κρεβάτι σαν το φορείο, μια καρέκλα, ένα τραπεζάκι τζι έναν ερμάρι χωρίς κρεμάστρες για τα ρούχα. Μπαίνω στο μπάνιο, με βιάζεσαι, εν είδα τσιριπίλλες, ανοίγω τη φουντάνα του βραστού έτρεχε άγιος, όπως το κατακάθι του καφέ. Ανοίγω το κρύο, τα ίδια. Άμαν έτρεξε κάμποσο νερό εκκαθάρισε. Μπήκα μέσα έκαμα ένα μπάνιο, έβγαλα τη βρώμα που πάνω μου.

 

Το δωμάτιο είχε έναν ερκοντίσιον που τα παλιά που το μισό κρέμεται απέξω που το παράθυρο. Εδούλεφκεν σαν να ήταν ντίζελ. Κούρρου, κούρρου, κούρρου, εγώ να περπατήσει κάττος εν μπορώ να κοιμηθώ. Λαλώ, είμαι τόσο κουρασμένος, εννά κοιμθηθώ. Εγίνηκεν δύο η ώρα, εν έκλεισα μάτι. Εσηκώθηκα έκλεισα το, καλύτερα να φουσκώνω μες την υγρασία παρά να το ακούω.

 

Κοιμήθηκα στις 3.00 ξύπνησα στις 6.00, φουσκωτός. Λαλώ, εν μπορώ να μείνω δαμέ ως την Παρασκευή. Ανοίγω το ίντερνετ (είσσεν μου τζαι wi-fi!) αλλά το δωμάτιο ήταν μακριά, δεν έπιανε το σήμα. Πιάνω το laptop, επήγα εγώ στο σήμα. Σε ένα δωματιάκι είχε πρόγευμα (τρόπος του λέγειν). Έκαμα ένα καφέ σ’ ένα ποτήρι πλαστικό, άνοιξα το Laptop και φτου κι απ’ την αρχή, να έβρω ξενοδοχείο της προκοπής.

 

Να με σου τα πολυλογώ έκλεισα στο Holiday Inn στο κέντρο της πόλης, δέκα λεπτά με το ταξί που τη βιβλιοθήκη του Κάρτερ. Άμαν έκλεισα το ξενοδοχείο λαλώ της στη ρεσεψιόν εννά φύω, τωρά. Γιατί; Αρέκσουν μου τα μουσεία να τα θωρώ, όι να ζω μέσα. Είπαμε, στην Αμερική ότι εν σου αρέσκει παίρνεις το πίσω. Τηλεφώνησε μου εάν ταξί, λαλώ της. Ευχαρίστως, λαλεί μου. Αν ήταν Κυπραία ήταν να μου πει να σου χέσω. Αν ήμουν εγώ Αμερικάνος εν ήταν να φύω... Σε δέκα λεπτά θα είναι εδώ λαλεί μου.

 

Ανέβηκα πάνω, έσυρα τα ρούχα μέσα στη βαλίτσα χύμα. Διαπίστωσα ότι σε τούτες ούλλες τις μετακινήσεις έχασα το φορτιστή του κινητού μου. Η μπαταρία ήταν κάτω από 50%. Εκωλόσυρα ξανά τις βαλίτσες τζαι βγήκα στο δρόμο. Ήρτεν ένα ταξί κίτρινο που τα μεγάλα. Ποτζίνα που θωρείς στις ταινίες με μια ταπέλλα που πάνω. Κατεβαίνει ένας γέρος, μα τέλεια γέρος, τζιαι μεθυσμένος η ώρα εφτά το πρωί! Ήταν ο πρώτος λευκός ταξιτζής που βρήκα μπροστά μου. Τα μαλλιά του τζαι τα πιγούνια του ήταν σαν του Λυσσαρίδη. Λαλώ, εν πάμε καλά. Κακός οιωνός....

 

Εμπήκα μέσα, λαλώ του Holiday Inn, down town. Δεν με ρώτησε πόθεν είμαι. Εξεκίνησε. Α, μάνα μου. Μια ποτζεί τζαι μια ποδά. Λαλώ επέψαν μας τον να μας σκοτώσει τούτον. Επέρασε κόκκινο, σταμάτησε μια δυο φορές απότομα, αλλά επήρε με στον προορισμό μου. Μπήκα στο ξενοδοχείο, άφηκα τις βαλίτσες, εφορτώθηκα τη μικρή με το laptop και το σκάννερ, πιάνω άλλο ταξί τζιαι σφαίρα στη βιβλιοθήκη του Κάρτερ.

 

Η ώρα εννιά, όταν άνοιξαν τις πόρτες ήμουν απ’ έξω. Το περιβάλλον ήταν εντυπωσιακό. Το ίδρυμα Κάρτερ είναι σ΄ ένα λόφο μέσα σ΄ ένα δάσος. Τα πλάσματα ευγενικά μέχρι δουλικότητας. Τώρα κατάλαβα γιατί οι Αμερικανοί παν μπροστά. Διορίζουν παντού τους καλύτερους ή τέλος πάντων δεν διορίζουν άχρηστους σε σημαντικά πόστα.

 

Ήρτεν ένας κύριος που ήταν υπεύθυνος του αρχείου. Ερώτησε με αν είμαι συγγενής του Μακαρίου. Επειδή εν ερευνητής του είπα όι, αν ήταν ταξιτζής που την Κένυα θα του έλεγα ναι. Έκαμε τες διαδικασίες, πολύ πιο απλές από το College Park. Σε δέκα λεπτά εφέραν μου έναν αμαξάκι box files για την Κύπρο.

 

Ανοίγω το πρώτο, τίποτε. Ανοίγω το δεύτερο μαλακίες. Ανοίγω το τρίτο, τίποτε. Ήταν γεμάτα έγγραφα με επιστολές των ομογενών, για τις προσπάθειες του Σπύρου να δει τον Κάρτερ, τέθκοια πράματα. Για την αμερικανική πρωτοβουλία του 1978, απολύτως τίποτε! Εξανάππεσεν ο ουρανός τζαι τσίλλησε με.

 

Έστειλα smς στο σπίτι: «Τζει που την καταστροφή, εν ήβρα τίποτε». Λαλώ, να φύω, να πάω έσσω μου τζαι κανεί. Ύστερα σκέφτηκα ψύχραινα. Τόσον κόπο, τόσα έξοδα, να πάω πίσω παπαγάλος; Γιατί να μη γυρίσω στο College Park να βρω άλλο υλικό; Που την άλλη έχασα τον ενθουσιασμό μου. Άμαν εν λαχταρά η ψυσ’ή σου εν έχει νόημα να σκαλίζεις τα αρχεία.

 

Τηλεφώνησα του ταξιτζή που με έφερε. Τέλειωσες νωρίς, λαλεί μου. Στραβάρα μου, λαλώ του στα Ελληνικά. Που πάτε; Δεν ξέρω, λαλώ του. Πραγματικά εν ήξερα. Να πάω ξενοδοχείο να ξεκουραστώ; Να φύγω αμέσως να πάω ΝΥ; Να γυρίσω πίσω στη Βαλτιμόρη;

 

Λαλώ του, ξενοδοχείο να πάρουμε τη βαλίτσα τζαι μετά αεροδρόμιο. Στο μεταξύ ήμουν με τη μακαρονάδα της προηγούμενης μέρας τζαι λλίον νερό που το ψυγείο του Κάρτερ. Πήρα τηλέφωνο την Ελένη, λαλώ της σε παρακαλώ βοήθα με να πάρω εισιτήριο. Ήταν εκείνη στο ίντερνετ τζαι παράλληλα στο sms. Η μπαταρία του τηλεφώνου ήταν κάτω από το 10%. Βρήκε πτήση στις 2.55, και η ώρα ήταν μια. Ώσπου να το κλείσει, δεν την άφηνε το σύστημα διότι πλησίαζε η ώρα της αναχώρησης. Λαλώ της κλείσε με το επόμενο, σε δύο ώρες, τζι ο θεός βοηθός.

 

Έκλεισε πτήση στις πέντε. Είχα τέσσερις ώρες. Τουλάχιστον θα έχω χρόνο να φάω, ν’ αγοράσω ένα φορτιστή και να φορτίσω το τηλέφωνο. Στο check – in λαλεί μου μια μαυρού πήγαινε που τη μηχανή να το κάμεις αυτόματα. Μα είμαι ξένος, ενννά θέλουν στοιχεία. Βάλε μέσα το διαβατήριο σου και θα σε καταλάβει. Λαλώ, εννά μας το πιάσει το διαβατήριο η μηχανή τζαι εννά πάθυμεν όπως τον Τζον Μπράουν από το Τέξας ηλικίας 46.... (ξέρεις το ανέκδοτο) τζαι εννά χάσουμε την πτήση.

 

Τέλος πάντων, βάλλω το διαβατήριο μέσα στη μηχανή, αναγνώρισε με αμέσως. Λαλεί μου – η μηχανή – Θέλεις να φύγεις με την πτήση των 2.55; Ναι, λαλώ της. Ε, βάλε την κάρτα σου μέσα στην τρύπα να πιάσουμε 50 δολάρια. Δαμέσα εν γεμάτοι οι τόποι μηχανές που ρουφούν δολάρια. Λαλώ 50 δολάρια σικκιμέ, να μεν καρτερώ δυο ώρες. Άμαν τα έπιαεν το 50 δολάρια λαλεί μου έχεις βαλίτσα; Λαλώ της, ναι. Ε, βάλε ξανά την κάρτα σου, ερούφησεν μου άλλα 30 δολάρια. Αν θέλεις να πάεις busines βάλε ξανά την κάρτα σου να πάρουμε άλλα 50 δολάρα, λαλεί μου. Όι, κανεί σε, λαλώ της.

 

Εξεφορτώθηκα επιτέλους τη βαλίτσα και μπήκα στην ουρά για τους ελέγχους. Φκάλουμε ξανά τα παπούτσια, τα ρολόγια, τις ζώνες (τα ρούχα εννα μου τα φκάλουν οι μηχανές την τελευταία ημέρα που εννά στεγνώσουν οι κάρτες), μπήκαμε μέσα. Δεν είχα χρόνο ούτε για φαΐ, ούτε για φορτιστή. Τηλεφώνησα στο Holiday Inn, ξανακράτησα το δωμάτιο και έκλεισα το τηλέφωνο με την μπαταρία στο 5% για να τηλεφωνήσω στο shuttle του ξενοδοχείου να με πάρει από το σταθμό. Αγόρασα δύο μπουκάλια νερό για να συνεφέρω την πείνα μου. Το νερό εν το αντίδοτο του νηστικού.

 

Η πτήση ήταν δύο ώρες. Άνοιξα το τραπεζάκι, έβαλα πάνω το laptor και δίπλα το νερό. Έπινα και έγραφα την περιπέτεια μου, για να τα φκάλω που πάνω μου και να κάμω νέα αρχή την επόμενη μέρα. Έφτασα στη Βαλτιμόρη ούλλον ενέργεια. Που την ήβρα δεν ξέρω ούτε τζι εγω. Στο πήγαινε πλήρωσα ταξί, 60 δολάρια. Στον ερχομό λαλώ, μα πόσα να δώσω σιόρ, εν έσσει δημόσια συγκοινωνία; Ρώτησα στις πληροφορίες του αεροδρομίου και πήρα λεωφορείο για το σταθμό του Greenbelt με 6 δολάρια.

 

Άμαν έφτασα στο Greenbelt άνοιξα το τηλέφωνο και τηλεφώνησα στο ξενοδοχείο να στείλουν το shuttle να με παραλάβει. Κατά σύμπτωση ήταν εκεί. Έφτασα στο ξενοδοχείο στις 8.00.

 

Μέσα σε 48 ώρες ταξίδεψα με τρένα, αεροπλάνα, λεωφορεία, 5-6 ταξιά, άλλαξα τέσσερα ξενοδοχεία, ήμουν νηστικός, ξόδεψα έναν κάρο δολάρια και δεν έβγαλα ούτε μια φωτοτυπία. Η απόλυτη αποτυχία. Άδειασα – ξανά – τη βαλίτσα, γέμισα το μπάνιο νερό και χώθηκα μέσα. Κόντεψα να κοιμηθώ.

 

Όλο το βράδυ εθώρουν εφιάλτες. Σε κάποια στιγμή το κρεββάτι ήταν φωτοτυπική τζαι το σεντόνι έγγραφο... Εν που την πείναν, εν που την ταλαιπωρία, εν που την απελπισία; Στις 4.00 εξύπνησα. Σκεφτόμουν το χρόνο μου, τα εξόδια, την ταλαιπωρία. Το κεφάλι μου ήταν να σπάσει από τον πονοκέφαλο. Λαλώ, πρέπει να κάμω νέα αρχή. Έχασα δύο μέρες, είχα άλλες τέσσερις, δουλεύουν και Σάββατο. (Δαμέσα εν έχουν ΠΑΣΥΔΥ) Το ωράριο τους είναι 9 το πρωί μέχρι τις 9 το βράδυ. Θα βγάλω έγγραφα από άλλες περιόδους, τουλάχιστον να βγει ο κόπος μου.

 

Στις 8.30 ήμουν ξανά στο αρχείο. Πήρα πρόγευμα στην καντινα και στις εννέα ήμουν έτοιμος με τον εξοπλισμό μου. Είχα μια λίστα 30 θέματα, από την εποχή της ΕΟΚΑ μέχρι το ’74. Μόλις μπαίνω μέσα βλέπω τον υπεύθυνο που μου είπε ότι χάθηκαν οι φάκελοι που έψαχνα. Πήγα κοντά του να διηγηθώ την περιπέτεια μου στην Ατλάντα, αλλά με πρόλαβε:

 

Τα βρήκαμε!

Ναι; Που ήταν;

Τα πήραν στον έκτο όροφο να τα φωτοτυπήσουν για ένα πρότζεκτ του Στέιτ Ντιπάρτμεντ και δεν τα έφεραν πίσω.

Πότε θα τα δώ;

Πρώτα πρέπει να πάνε στη θέση τους και μετά να γίνει ξανά εξαγωγή. Μέχρι το απόγευμα ή αύριο το αργότερο

 

Έκατσεν η ψυshη μου στη θέση της. Έστειλα sms στo σπίτι: «Ήβραν τα!». Η απάντηση: «Είδες που ο Φανούριος μιλά και Αγγλικά;»

 

Η κατάσταση μου εξομαλύνθηκε. Αφού βρέθηκαν, παράγγειλα διάφορους φακέλους για άλλες περιόδους που με ενδιαφέρουν. Ξεκίνησα με τις συμφωνίες του Μακαρίου με τους Αμερικάνους για τους ραδιοσταθμούς. Τα έγγραφα άκρως ενδιαφέροντα, όμως η διαδικασία σκαναρίσματος πολύ αργή. 20-24 δευτερόλεπτα η σελίδα. Βλέπω το διπλανό μου αντί να σκανάρει φωτογράφιζε με μια pocket digital camera. Του λέγω είναι αξιόπιστη; Απόλυτα λαλεί μου. Έδειξε μου μερικά αντίγραφα, ήταν τέλεια.

 

Πήρα αμέσως απόφαση. Βγήκα έξω, πήρα ταξί, του λέω: Στο πλησιέστερο πολυκατάστημα που πουλά ηλεκτρονικά. Με πήρε στο Best Buy, δέκα λεπτά δρόμο από το αρχείο. Λαλώ του, σε πέντε λεπτά είμαι πίσω. Μπήκα μέσα, πήγα στις φωτογραφικές, βρήκα μιαν κορού ευγενική, λαλώ της:

 

Θέλω digital camera. Θέλω να φωτογραφίσω έγγραφα, να έχει καλώδιο για να δουλέψω αμέσως, να είναι γρήγορη και με μεγάλη χωρητικότητα. Πρέπει να αποφασίσω σε δύο λεπτά.

 

Μου έδωσε μια ΝΙΚΟΝ Coolpix, 14 megapixels και κάρτα με 16 GB μνήμη, όλα μαζί 150 δολάρια. Βγήκα έξω, μπήκα στο ταξί, μέχρι να φτάσουμε την έβγαλα από το κουτί, τοποθέτησα την κάρτα και την μπαταρία. Πήγα πίσω στο αρχείο. Έκατσα στην καντίνα, πήρα ένα καφέ και ένα σνακ και εξοικειώθηκα με τη φωτογραφική για 10 λεπτά. Σε 45 λεπτά από την ώρα που πήρα την απόφαση ήμουν πίσω και έκανα αντίγραφα με ταχύτητα ένα δευτερόλεπτο το ένα!

 

Το ζήτημα δεν είναι να βγάλεις, αλλά τι να βγάλεις. Τα έγγραφα είναι ένα πέλαγος. Άμα δεν ξέρεις τι θέσεις κι άμα δεν μπορείς να τα διαβάζεις διαγώνια και να αξιολογείς ποιο είναι χρήσιμο και ποιο είναι σκουπίδι θα πελαγώσεις.

 

Βρήκα την αυτοπεποίθηση μου. Το μάτι μου σκάναρε τα έγγραφα, οι αγγόνες μου ήταν ο τρίποδας και η κάμερα η μαγική λύση. Σε μια ώρα διεξήλθα 1000 σελίδες και φωτογράφησα 200. Πήρα πίσω τους πρώτους φακέλους για να πάρω τους επόμενους. Περίμενα ένα box file, αλλά στο αμαξάκι είχε τρία. Κοιτάζω την ετικέτα, ήταν τα records του W. Christopher. Εφέραν τα!

 

Η αγωνία τώρα ήταν να δω τι είχαν μέσα. Μπορεί να έχουν τον πιο εντυπωσιακό τίτλο, αλλά μέσα να μην έχει απολύτως τίποτε. Έσπρωξα το καροτσάκι στο σημείο που καθόμουν, κατέβασα το box file και έμεινα να το βλέπω για μερικά δευτερόλεπτα. Προετοιμαζόμουν για το ενδεχόμενο να μην έχει τίποτε μέσα, να μην πάθω όπως στη βιβλιοθήκη του Κάρτερ. Άνοιξα το κουτί, είχε μέσα 4-5 files. Το ένα ήταν χοντρό. Το έβγαλα πρώτο έξω. Έγραφε απέξω Cyprus File. Το ανοίγω, και, πρώτο πρώτο ήταν ένα έγγραφο με κόκκινη σφραγίδα CONFIDENTIAL και τίτλο: “Framework for a Cyprus settlement”. Αυτό ήταν! Στο φάκελο ήταν το σχέδιο, οι εκθέσεις για το σκεπτικό της πρωτοβουλίας, η σχετική αλληλογραφία, αυτό που ζητούσα!

 

Έστειλα sms στους φίλους μου στην Αμερική που παρακολουθούσαν την περιπέτεια μου: «Η-ΒΡΑ-ΤΑ!!!!!!!!!!!!!!!».

 

Η χαρά ήταν απερίγραπτη. Ο ουρανός σηκώθηκε από το κεφάλι μου. Τα άφησα στο τραπέζι, πήγα στην καντίνα, ήπια καφέ, ηρέμησα και επέστρεψα. Τα φωτογράφησα όλα, καμιά 200αριά σελίδες.

 

Ύστερα συνέχισα με τα υπόλοιπα. Μέχρι τις 9.00 το βράδυ που έκλεισε το αρχείο έβγαλα 800 αντίγραφα. Την Πέμπτη και την Παρασκευή κτύπησα δύο 12ωρα και άλλες πέντε ώρες το Σάββατο. Έβγαλα νέο υλικό για το ’74, όλη την αλληλογραφία για το σχέδιο Άτσεσον το ’64, τους χάρτες που δεν δημοσιεύτηκαν ποτέ και πολλά πολλά άλλα. Συνολικά 2.500 έγγραφα.

 

Την προηγούμενη φορά γέμισα μια βαλίτσα φωτοτυπίες. Τώρα είχα 2.500 έγγραφα σε μια sd card. Έκαμα άλλα τρία αντίγραφα, στο laptop, στον έξτρα δίσκο και σ΄ ένα USB που το είχα πάντα στο τσεπάκι μου και κάθε λίγο το άγγιζα με την παλάμη μου να είμαι βέβαιος ότι ήταν στα αλήθεια εκεί, δεν ήταν οπτασία...

21/06/2011