Η Πρώτη Διχοτόμηση
Για μένα ο Μακάριος Δρουσιώτης αποτελεί τον βαθύτερο ερευνητή του κυπριακού προβλήματος. Τα βιβλία του προσφέρουν άπλετο πεδίο γνώσης αλλά και προβληματισμού. Οι αναζητήσεις του στοχεύουν συνεχώς την αλήθεια, όση βεβαίως αλήθεια μπορεί να υπάρξει στο ποτάμι της ιστορίας. Με μεγάλη λοιπόν χαρά διάβασα μονορούφι το τελευταίο του βιβλίο Η πρώτη διχοτόμηση-Κύπρος 1963-1964. Θα φανώ ωμός αλλά δεν με ενοχλεί: από τις πρώτες κιόλας σελίδες, ο αναγνώστης αντιλαμβάνεται τους λόγους για τους οποίους οδηγηθήκαμε στην καταστροφή. Η εμβρυώδης πολιτική νοοτροπία, ο ετσιθελισμός μερικών από εκείνους που εξαργύρωσαν την προσφορά τους στον Αγώνα με αξιώματα, ο ερασιτεχνισμός και η ασυναρτησία, μαζί με τη βεβαιότητα ότι οι τουρκοκύπριοι αποτελούσαν απλώς το ενοχλητικό σπυρί στο δέρμα μας ανατίναξαν την Κυπριακή Δημοκρατία ενώ βρισκόταν ακόμη στα σπάργανά της.
Βεβαίως, την ίδια ώρα, οι τουρκοκύπριοι, με την καθοδήγηση της Τουρκίας, ξήλωναν το υφαντό της κοινής πατρίδας με την ίδια ορμητικότητα και με την ίδια βυζαντινολογία, αλλά στέκομαι κυρίως στις ευθύνες της ηγεσίας μας, αφού δεν μπορώ να ζητήσω ευθύνες από τον Ντενκτάς και τον Ινονού. Η προχειρότητα με την οποία παίρναμε, και ίσως παίρνουμε ακόμα, αποφάσεις που ιστορικώς θα καθόριζαν το μέλλον των επομένων γενεών, είναι ανεκδιήγητη.
Σε αρκετά σημεία, το βιβλίο λειτουργεί σαν χειρουργική επέμβαση χωρίς αναισθητικό. Τα ντοκουμέντα του συγγραφέα βρίσκονται εκεί, γνήσια και ατόφια, προσδίδοντας ευθύς εξ αρχής κύρος στην προσπάθειά του.
Ο Μακάριος Δρουσιώτης απλώνει ενώπιόν μας τη σύγχρονη ιστορία της Κύπρου. Στην πραγματικότητα δεν τοποθετείται, εκτός σε εξαιρετικές περιπτώσεις και μάλλον υπαινικτικά, αλλά η γραφή του είναι χειμαρρώδης, όσο και τα γεγονότα που περιγράφει.
Χαίρομαι πραγματικά γιατί μέσα από βιβλία όπως αυτό διαπιστώνω τις ψευδαισθήσεις με τις οποίες μεγάλωσα. Η ιστορία του τόπου μας δεν είναι γραμμένη μόνο από το αίμα των προγόνων μας. Είναι γραμμένη και από τα λάθη των προγόνων μας, κι αυτό για να το καταλάβει κανείς πρέπει να κοιτάξει στον καθρέφτη. Αλλιώς θα παραμείνει έρμαιο μονοκόμματων αντιλήψεων και δογματικών συμπλεγμάτων που ροκάνισαν την Κύπρο, θέτοντας σε άμεσο κίνδυνο και την Ελλάδα.
Ο συγγραφέας πάντως είναι διαφωτιστικός στο οπισθόφυλλο του βιβλίου: Οι συνθήκες που οδήγησαν στα γεγονότα του 1964 αποτελούν μια από τις πιο αδιευκρίνιστες πτυχές της νεότερης κυπριακής ιστορίας. Το βιβλίο αυτό φιλοδοξεί να καλύψει το κενό που υπάρχει στη συγκεκριμένη περίοδο της κυπριακής ιστοριογραφίας. Στηριγμένο στο μεγαλύτερό του μέρος σε πρωτογενές υλικό από τα εθνικά αρχεία της Βρετανίας και των ΗΠΑ, το βιβλίο καταγράφει τα γεγονότα όπως εξελίχθηκαν κατά την περίοδο 1963-1964 και επιχειρεί να ερμηνεύσει την πολιτική συμπεριφορά της ηγεσίας των Ελληνοκυπρίων και των Τουρκοκυπρίων, σε συνάρτηση με το διεθνές περιβάλλον. Προσπαθεί επίσης να δώσει τεκμηριωμένες απαντήσεις για τα αίτια και τις συνέπειες της πρώτης μορφής διχοτόμησης της Κύπρου, τρία μόλις χρόνια μετά την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας της.
Αντρέας Κούνιος - Αλήθεια
31/05/2005