Η DW για το «Έγκλημα στο Κραν Μοντανά»
Οι ολιγάρχες επέβαλαν το στάτους κβο
Το 2017 ο Νίκος Αναστασιάδης φέρεται σύμφωνα με την έρευνα πρώην συνεργάτη του, του δημοσιογράφου και συγγραφέα Μακάριου Δρουσιώτη να είπε όχι στην κατάργηση της Συνθήκης Εγγυήσεων.
Ξεκινώντας από τη γεωπολιτική διαπίστωση, ότι τα συμφέροντα της Μόσχας εξυπηρετούνται από τη διατήρηση του status quo στην Κύπρο, ο πρώην συνεργάτης του Προέδρου Αναστασιάδη Μακάριος Δρουσιώτης, εξιστορεί στο βιβλίο του «Έγκλημα στο Κραν Μοντάνα» πως το κράμα διαφθοράς, ανικανότητας και ξένων εξαρτήσεων του κυπριακού πολιτικού συστήματος καθόρισε την τύχη του Κυπριακού προβλήματος.
Πρόκειται για το δεύτερο βιβλίο με θέμα τη διακυβέρνηση Αναστασιάδη του πρώην ειδικού συνεργάτη στο γραφείο του Κύπριου προέδρου από το Μάρτιο του 2013 μέχρι τον Οκτώβρη του 2014. Στο πρώτο βιβλίο του με τον εύγλωττο τίτλο «Η Συμμορία: Το διεφθαρμένο σύστημα εξουσίας στην Κύπρο, το κούρεμα και η διαπλοκή πολιτικών και δικηγόρων», ο Δρουσιώτης τεκμηρίωσε την εξυπηρέτηση ρωσικών οικονομικών συμφερόντων από τον πρόεδρο Αναστασιάδη κατά τη διαχείριση της οικονομικής κρίσης του 2013.
Ονόματα όπως του πρώην πράκτορα της KGB Βλαντιμίρ Στραλκόφσκι, αντιπροέδρου της Τράπεζας Κύπρου μετά την αναδιάρθρωσή της το 2014, πελάτη του δικηγορικού γραφείου Νίκος Χρ. Αναστασιάδης και χρηματοδότη προεκλογικής εκστρατείας του Κύπριου προέδρου, πρωταγωνιστούσαν στη «Συμμορία» σε μία αφήγηση που σε πολλές σελίδες ισορροπούσε μεταξύ της φάρσας (για το χαμηλό επίπεδο του πολιτικού προσωπικού της χώρας) και του θρίλερ (για τον ανταγωνισμό μεταξύ των ελληνοκυπριακών ελίτ). Στο «Έγκλημα στο Κραν Μοντανά» στο όνομα του Στραλκόφκσι προστίθενται και άλλα ονόματα ρώσων ολιγαρχών που σχετίζονται με τον κύπριο πρόεδρο. Ανάμεσά τους, αυτά των Ντμίτρι Ριμπολόβλεφ, Λεονίντ Λεμπέντεφ και Αλεξάντερ Αμπράμοφ. Για τον Ριμπολόβλεφ, ο οποίος περιλαμβάνεται σε λίστα που δημοσιοποίησε το 2018 το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών με ολιγάρχες που εξυπηρετούν πολιτικές του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν, ο Δρουσιώτης γράφει ότι χρηματοδότησε επίσης προεκλογική εκστρατεία του Αναστασιάδη και πως «πλήρωνε τον λογαριασμό για να ταξιδεύει ο Αναστασιάδης με ιδιωτικά τζετ». Και τα δύο βιβλία του Δρουσιώτη για τη διακυβέρνηση Αναστασιάδη είναι διάσπαρτα με παρόμοιες πληροφορίες εμπλοκής του Κύπριου προέδρου σε σκάνδαλα.
Απουσιάζει η κάλυψη από τα ΜΜΕ
Ως εκ τούτου, ένα χρόνο μετά την κυκλοφορία του, το πρώτο βιβλίο του Δρουσιώτη διαβάστηκε από πέραν των 40.000 αναγνωστών, ενώ «Το Έγκλημα στο Κραν Μοντανά» ένα μήνα μετά την έκδοσή του βρίσκεται ήδη στην έβδομη χιλιάδα. Παρά το ενδιαφέρον του κοινού για τα δύο βιβλία, οι παγκύπριας εμβέλειας τηλεοπτικοί σταθμοί εμφανίζονται απρόθυμοι να δώσουν βήμα στον Δρουσιώτη. Σε μία μάλιστα περίπτωση, τον περασμένο Οκτώβρη, η διοίκηση του Ραδιοφωνικού Ιδρύματος Κύπρου ακύρωσε εκπομπή που προγραμμάτιζε συνέντευξη του πρώην συνεργάτη του κύπριου προέδρου. Κληθείς από την DW να σχολιάσει την απουσία τηλεοπτικής κάλυψης των όσων αποκαλύπτει στα βιβλία του, ο κ. Δρουσιώτης σημειώνει πως αποτελεί συνέχεια της κυβερνητικής στρατηγικής για αποσιώπηση των όσων ο ίδιος αποκαλύπτει, «λόγω των εξαρτήσεων των εγχώριων ΜΜΕ από τις κρατικές χορηγίες και από την διαφήμιση, η οποία είναι ελεγχόμενη».
Ο δράστης του «εγκλήματος»
Ως «έγκλημα στο Κραν Μοντανά» σύμφωνα με το ομώνυμο βιβλίο πρέπει να θεωρηθεί η άρνηση του Κύπριου προέδρου να αποδεχθεί στις 6/7/2017 στο Κραν Μοντανά, την κατάργηση των τουρκικών εγγυήσεων από την πρώτη μέρα της λύσης του Κυπριακού. Το «όχι» του Νίκου Αναστασιάδη συμπαρέσυρε την κατάργηση του μονομερούς δικαιώματος επέμβασης της Τουρκίας στην Κύπρο, καθώς και την άμεση απόσυρση των τουρκικών στρατευμάτων, με εξαίρεση ένα άγημα 650 ανδρών της ΤΟΥΡΔΥΚ.
Μέχρι σήμερα έχει χυθεί πολύ μελάνι αναφορικά με το τι συνέβη στο δείπνο της 6ης Ιουλίου 2017 στο Κραν Μοντανά. Θέση του Δρουσιώτη, ο οποίος επικαλείται τα πρακτικά των Ηνωμένων Εθνών από τις συναντήσεις των μερών, είναι πως η προσπάθεια στο Κραν Μοντανά κατέρρευσε πριν το δείπνο, στη συνάντηση το απόγευμα της 6ης Ιουλίου μεταξύ Αντόνιο Γκουτέρες και Νίκου Αναστασιάδη. Τότε, ο Νίκος Αναστασιάδης άκουσε τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών να μοιράζεται εμπιστευτικά την πρόταση της Τουρκίας για κατάργηση των εγγυήσεων και άρση του δικαιώματος μονομερούς στρατιωτικής επέμβασης από την πρώτη μέρα της λύσης. Την τουρκική πρόταση είχε καταθέσει νωρίτερα στο ΓΓ του ΟΗΕ, ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου με την προϋπόθεση ότι θα υπήρχε ισχυρός μηχανισμός εφαρμογής της λύσης και συμφωνία των Κυπρίων στα υπόλοιπα κεφάλαια της διαπραγμάτευσης. Ακόμα ο Τσαβούσογλου έθεσε ως όρο στον Γκουτέρες, η τουρκική υποχώρηση να μην κατατεθεί γραπτώς στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης, αλλά από το Γενικό Γραμματέα στο πλαίσιο του συνολικού πακέτου της λύσης. Ήταν μία λεπτομέρεια στη διαδικασία που θα διευκόλυνε αργότερα στο δείπνο τον Αναστασιάδη να οδηγήσει σε αδιέξοδο τη συζήτηση ζητώντας γραπτώς την τουρκική πρόταση. Προηγουμένως, με πρόφαση την εκπροσώπηση της Τουρκίας σε μία επιτροπή χωρίς εκτελεστικό ρόλο για την παρακολούθηση της Συνθήκης Εφαρμογής που θα αντικαθιστούσε τη Συνθήκη Εγγυήσεων, ο Αναστασιάδης θα απέρριπτε την πρόταση Γκουτέρες.
Ένας άλλος λόγος για το όχι του Αναστασιάδη ήταν ότι η πρόταση Γκουτέρες άφηνε την απόφαση για τα στρατεύματα στους πρωθυπουργούς της Ελλάδας και της Τουρκίας. Σύμφωνα με μαρτυρία παριστάμενου στη συνάντηση, την οποία επικαλείται ο Δρουσιώτης, ο Γκουτέρες είχε ρωτήσει μάλιστα τον Αναστασιάδη αν θα δεχόταν την παραμονή 650 τούρκων στρατιωτών με ρήτρα αναθεώρησης σε 15 χρόνια. Και πάλι η απάντηση του προέδρου της Κύπρου φέρεται να ήταν αρνητική.
Προαποφασισμένη άρνηση
Η πρόθεση του Νίκου Αναστασιάδη να μην συναινέσει σε συμφωνία για το Κυπριακό στο Κραν Μοντανά, όποιο και αν ήταν το περιεχόμενό της, τεκμαίρεται στο βιβλίο του Δρουσιώτη από σωρεία συμπεριφορών, ενεργειών ή παραλείψεων του προέδρου της Κύπρου και των συνεργατών του. Ενδεικτικά, από την καταγραφή των γεγονότων στο Κραν Μοντανά σημειώνονται από τον συγγραφέα τα ακόλουθα: Εσωτερικό έγγραφο των ΗΕ καταγράφει την ανησυχία του Αναστασιάδη, μόλις πληροφορήθηκε την τουρκική υποχώρηση. Ακολούθως εξερχόμενος της συνάντησης δήλωσε στις κάμερες «δεν υπάρχει αυτό που εσκεμμένα διαδίδεται».
Ο Δρουσιώτης εκτιμά πως η δήλωση έγινε υπό τον φόβο ότι θα διέρρεε η τουρκική πρόταση, κάτι που τελικά δεν συνέβη. Μία μέρα προηγουμένως, στις 5 Ιουλίου, μετά τις δέκα το βράδυ, ο Αναστασιάδης προσέγγισε τον Τσαβούσογλου και του είπε ότι πρέπει να αναζητηθεί λύση δύο κρατών. Σύμφωνα με τον Δρουσιώτη, ο οποίος τότε βρισκόταν στις Βρυξέλλες ως προσωπικός βοηθός του ευρωπαίου επιτρόπου Χρήστου Στυλιανίδη, πρόκειται για πληροφορία που διαδόθηκε γρήγορα στους διπλωματικούς διαδρόμους της διάσκεψης. Τρία χρόνια μετά αποκαλύφθηκε σε συνέντευξη του τούρκου υπουργού Εξωτερικών στο πρακτορείο Anadolu.
Διχοτόμηση υπέρ Ρωσίας
Θέση του συγγραφέα είναι πως η διαιώνιση της διχοτόμησης στο νησί εξυπηρετεί το στόχο της Ρωσίας να αποσπάσει την Τουρκία από τη Δύση. Τα στοιχεία που παρέχει ο Δρουσιώτης για να αναδείξει τον αρνητικό ρόλο της Μόσχας στις εξελίξεις που οδήγησαν στο ναυάγιο του Κραν Μοντανά ξεκινούν από την επίσκεψη Λαβρόφ στην Κύπρο, ένα μήνα πριν τη διάσκεψη. Τότε ο κύπριος πρόεδρος εξασφάλισε ότι δεν θα χρεωθεί ένα ναυάγιο στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ. Τα στοιχεία όμως φτάνουν πίσω στο 2014, όταν μετά την επίσκεψη στην Κύπρο του τότε αντιπροέδρου των ΗΠΑ Τζον Μπάιντεν, η Μόσχα εξασφάλισε πρόσβαση στο περιεχόμενο των ελληνοκυπριακών προτάσεων στις συνομιλίες για το Κυπριακό. Η προνομιακή ενημέρωση της ρωσικής πρεσβείας στη Λευκωσία, η οποία γινόταν σύμφωνα με τον Δρουσιώτη από τον τότε διευθυντή στο γραφείο του Αναστασιάδη, μετέπειτα κυβερνητικό εκπρόσωπο και μέχρι πρόσφατα υπουργό Εξωτερικών Νίκο Χριστοδουλίδη, επέτρεψε στη Μόσχα να πραγματοποιήσει καίρια πλήγματα στη διαδικασία του Κυπριακού.
Στην κατακλείδα του συγγραφέα, δεν καλλιεργούνται ψευδαισθήσεις για το status quo, «μια διχοτομημένη Κύπρος, όπου ο Βορράς θα είναι τουρκικός και ο Νότος ρωσικό προτεκτοράτο εντός της ΕΕ» και μία «ιδανική εξέλιξη για την περαιτέρω αποδυνάμωση της επιρροής της Δύσης στην ανατολική Μεσόγειο».
DW - Λουκιανός Λυρίτσας, Κύπρος
25/01/2022