Μακαριος Δρουσιώτης

Η εφημερίδα "Τζιουμχουριέτ" (Δημοκρατία) εκδόθηκε στη Λευκωσία ταυτόχρονα με την ανακήρυξη της Κυπριακής Δημοκρατίας, το 1960. Εκδότες της ήταν δύο Τουρκοκύπριοι δικηγόροι, ο Αϊχάν Χικμέτ και ο Μουζαφέρ Γκιουρκάν. Ήταν και οι δύο αφοσιωμένοι στην ιδέα της συμβίωσης μεταξύ των δύο κοινοτήτων στην Κύπρο και στήριζαν με θέρμη την Κυπριακή Δημοκρατία. Στις 25 Μαρτίου 1962 ανατινάχθηκαν στη Λευκωσία δύο μουσουλμανικά τεμένη. Ο Γκιουρκάν είχε την πληροφορία ότι τις εκρήξεις προκάλεσαν Τούρκοι εξτρεμιστές και έσπευσε να τη διαβιβάσει στον υπουργό Εσωτερικών της Κυπριακής Δημοκρατίας, Πολύκαρπο Γιωρκάτζη. Ο τελευταίος ηχογράφησε, εν αγνοία του, τον συνομιλητή του και αρχειοθέτησε τη μαγνητοταινία.

 

Στην έκδοση της 23ης Απριλίου 1962, η "Τζιουμχουριέτ", εξάγγειλε ότι στην επόμενη της έκδοση θα αποκάλυπτε τα ονόματα των βομβιστών. Επόμενη έκδοση δεν υπήρξε... Το βράδυ της 23ης προς την 24η Απριλίου οι δύο δικηγόροι και δημοσιογράφοι δολοφονήθηκαν εν ψυχρώ. Οι δολοφόνοι έστησαν καρτέρι στον Γκιουρκάν και τον δολοφόνησαν στο αυτοκίνητό του, μόλις στάθμευσε στο γκαράζ του σπιτιού του. Λίγες ώρες αργότερα μπήκαν στο σπίτι του Χικμέτ και τον δολοφόνησαν στο κρεβάτι του, ενώ κοιμόταν με τη σύζυγό του, Σαμπιχά. Στο ίδιο δωμάτιο κοιμόντουσαν και τα δύο τους παιδιά, που ξύπνησαν έντρομα από τα φονικά πυρά. Όλες οι υποψίες στράφηκαν στην ΤΜΤ και στον πολιτικό της αρχηγό, Ραούφ Ντενκτάς. Στις 21 Μαΐου 1962, όταν ο Γιωρκάτζης κατέθετε στην Ερευνητική Επιτροπή που είχε συσταθεί για να διερευνήσει τα γεγονότα των εκρήξεων και των φόνων των δύο δημοσιογράφων, κατέθεσε τη μαγνητοταινία με τη συνομιλία που είχε με τον Γκιουρκάν! Η πράξη του αυτή ήταν "θείο δώρο" στον Ντενκτάς. Στα μάτια των Τουρκοκυπρίων οι δύο δημοσιογράφοι ήταν πλέον καταδότες.

 

Στην Κύπρο μερικοί πέθαναν για την Τουρκία, πολύ περισσότεροι για την Ελλάδα, κάποιοι για τον Μακάριο και ορισμένοι για τον Γρίβα. Ο Αϊχάν Χικμέτ και ο Μουζαφέρ Γκιουρκάν ήταν οι ΜΟΝΟΙ που πέθαναν για την Κυπριακή Δημοκρατία. Τον περασμένο χρόνο, η Κυπριακή Δημοκρατία τίμησε όλους τους πεσόντες. Κι αυτούς που αγωνίστηκαν πραγματικά, κι αυτούς που ήταν καταδότες. Ο Πρόεδρος μοίρασε 30.000 μετάλλια σε ισάριθμους αγωνιστές. Ο κάθε πρωτεργάτης της ΕΟΚΑ Β' κρέμασε κι ένα μετάλλιο στο λαιμό, στο όνομα της πρώτης ΕΟΚΑ και ξεπλύθηκε για τις ευθύνες του '74. Στους δύο Τουρκοκύπριους που πέθαναν για την ανεξαρτησία και την ενότητα της Κύπρου, το κυπριακό κράτος δεν απένειμε την ελάχιστη τιμή.

 

Η διπλή δολοφονία των εκδοτών της Τζιουμχουριέτ αξιοποιήθηκε από τους Ελληνοκύπριους μόνο σαν προπαγανδιστικό υλικό, για να καταδείξουν τις διχαστικές δραστηριότητες της ηγεσίας των Τουρκοκυπρίων. Το βαθύτερο νόημα της θυσίας τους, που ήταν η ενότητα του κράτους και της κοινωνίας διά της αποδοχής της μιας κοινότητας από την άλλη, έμεινε ανεκμετάλλευτο. Στην πραγματικότητα, δεν υπήρξε ποτέ τέτοιο όραμα.

 

Η χαμένη άνοιξη

 

Η σύζυγος του Αϊχάν Χικμέτ, Σαμπιχά, υποχρεώθηκε και εγκατέλειψε μαζί με τα δύο ανήλικα παιδιά της την τουρκοκυπριακή κοινότητα για να ζήσει με τους Ελληνοκύπριους. Ο Εμίν Χικμέτ, γιος του Αϊχάν Χικμέτ, είναι σήμερα 47 χρονών. Μεγάλωσε στη Λευκωσία και μιλάει Τουρκικά, Ελληνικά, Αγγλικά και Γερμανικά. Έζησε στη Νότιο Αφρική και βίωσε το τέλος του Απαρτχάιντ. Ψήφισε για πρώτη φορά στη ζωή του στη Νότιο Αφρική. Στην Κύπρο, δεν είχε καν δικαίωμα ψήφου.

 

Η χήρα του Αϊχάν Χικμέτ, την επομένη του φόνου, με τα δύο ορφανά στην αγκαλιά.

Το 1989 βρέθηκε στη Γερμανία και έζησε την εμπειρία της πτώσης του τείχους του Βερολίνου. Το όραμά του ήταν να ζήσει αυτές τις εμπειρίες στον τόπο του, να δει την Κύπρο ενωμένη και να κλείσει αυτό το τραύμα που φέρει μέσα του, από τότε που οι φονιάδες μπήκαν στο υπνοδωμάτιό του και με αυτή τη βάρβαρη και απάνθρωπη πράξη, μετέτρεψαν τον ύπνο ενός αθώου παιδιού σε ισόβιο εφιάλτη.

 

Η μοίρα το έφερε να ανοίξουν τα οδοφράγματα την επέτειο της δολοφονίας του πατέρα του (23 Απριλίου 2003). Η Κύπρος έζησε για λίγο τη δική της άνοιξη. Ο Εμίν Χικμέτ πίστεψε πως επιτέλους έφτασε η ώρα. Σαράντα χρόνια μετά, η θυσία του πατέρα του ήταν μια ανάσα πριν από τη δικαίωση. Τα πράγματα δεν εξελίχθηκαν όπως τα προσδοκούσε. Την ώρα που έπεφτε ο ντενκτασισμός, ξαναγεννιόταν ο γιωρκατζισμός...

 

"Λε Μοντ" και Μαυροβούνιο

 

Η "Λε Μοντ" είναι μια εφημερίδα που παραδοσιακά υποστήριζε τις θέσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας. Θεωρείτο ο πιο πιστός φίλος της Κύπρου στο δυτικό Τύπο, μέχρι την περασμένη εβδομάδα (5/6/2006), όταν δημοσίευσε ένα μακροσκελές άρθρο με τον τίτλο "Το φαινόμενο του Μαυροβουνίου ωθεί τους Τουρκοκυπρίους να οραματίζονται την ανεξαρτησία τους". Ο ελληνικός Τύπος χαρακτήρισε το άρθρο φιλοτουρκικό, διότι η συγγραφέας του, Σοφί Σιχάμπ, αντίκρισε με συμπάθεια το αίτημα των Τουρκοκυπρίων για άρση της διεθνούς απομόνωσής τους, δηλαδή την ημιαναγνώριση του καθεστώτος στο βορρά.

 

Ο Εμίν Χικμέτ μίλησε με τη Σοφί Σιχάμπ και περιέγραψε ως εξής τη συμπεριφορά των Ελληνοκυπρίων: "Οι Έλληνες συμπεριφέρονται σαν σύζυγος, ο οποίος δεν θέλει πια να συμβιώνει με τη γυναίκα του, αλλά δεν θέλει και να την απαρνηθεί και την κρατάει φυλακισμένη". Η θέση αυτή του Εμίν Χικμέτ επικρίθηκε από πολλούς ότι προάγει τη διχοτόμηση. "Δεν έγινα οπαδός της διχοτόμησης", διευκρίνισε στον "Π" ο Εμίν Χικμέτ. "Απλώς επισημαίνω ότι εκεί οδηγούν τα πράγματα οι Ελληνοκύπριοι και ότι με την πολιτική τους αυτή θα προκαλέσουν ακόμη μεγαλύτερη δυστυχία στον τόπο μας". Αλήθεια, πόσες άλλες επιλογές αφήνει η σημερινή πολιτική, που έκανε τον ένα στους δύο Ελληνοκύπριους να μην επιθυμούν τη συμβίωση; Τι άλλη λύση μπορεί να υπάρξει όταν ο μισός πληθυσμός δεν αποδέχεται πια τον απέναντι; Αυτοί που κλαψουρίζουν για τη Λευκωσία, "την τελευταία μοιρασμένη πρωτεύουσα της Ευρώπης", μοιάζουν πλέον γραφικοί. Ο έξω κόσμος μάς έχει πάρει χαμπάρι. Όχι επειδή δεν υπήρξαμε τα μεγάλα θύματα της κυπριακής τραγωδίας, αλλά γιατί είμαστε ανειλικρινείς και αναξιόπιστοι.

 

"Μανιφέστα"

 

Όταν η Σοφί Σιχάμπ υπέγραφε το άρθρο της στη "Λε Μοντ", δεν ήταν ενήμερη για την κατάληξη που είχε η προσπάθεια για τη διοργάνωση της ευρωπαϊκής μπιενάλε "Μανιφέστα 6" στην Κύπρο. Όπως είναι γνωστό, η διοργάνωση αυτή, που έμελλε να καταστεί η πιο σημαντική εικαστική εκδήλωση που έγινε ποτέ στην Κύπρο, ματαιώθηκε για πολιτικούς λόγους, που έχουν να κάνουν με το παράνομο τού καθεστώτος στο βορρά. Όμως, εάν δεν μπορούμε να οργανώσουμε μαζί με τους απέναντι μια εικαστική εκδήλωση στην εντός των τειχών Λευκωσία, που ήταν ανέκαθεν χωρισμένη σε ελληνικό και τουρκικό τομέα, και δυνάμει του συντάγματος του 1960 έχει δύο ξεχωριστά δημαρχία, μπορούμε να πείσουμε τον κόσμο ότι η επιθυμία μας είναι να ιδρύσουμε μαζί κοινό κράτος; Απλώς κοροϊδευόμασταν και κοροϊδεύαμε για δεκαετίες τον κόσμο όλο, ότι θέλαμε λύση ομοσπονδίας, που προϋποθέτει αποδοχή της άλλης πλευράς ως ισότιμου διαχειριστή της κεντρικής εξουσίας. Αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς, πρέπει να παραδεχτούμε ότι ακόμη δεν είμαστε έτοιμοι να αποδεχτούμε κάτι τέτοιο, κι αυτός είναι ο κύριος λόγος που αναθεματίσαμε την πρόταση λύσης το 2004.

 

Τότε, ποια μπορεί να είναι η λύση, ρώτησε η "Λε Μοντ" τον Εμίν Χικμετ. "Το Μαυροβούνιο! Μόνο μια διαίρεση θα μπορούσε να οδηγήσει σε ομαλές σχέσεις στο μέλλον", απάντησε. Μα ο πατέρας του Εμίν θυσιάστηκε για να μοιραστεί η Κύπρος στα δύο; Όχι, βέβαια! Αλλά, όταν ο ένας στους δύο Ελληνοκύπριους δηλώνει ότι δεν θέλει να ζήσει με τους Τουρκοκύπριους, ανεξαρτήτως της μορφής της λύσης, ποια άλλη ρεαλιστική επιλογή υπάρχει; Όταν σαράντα χρόνια μετά τη δολοφονία του Αϊχάν Χικμέτ αναβίωσε ο γιωρκατζισμός και έγινε τόσο ισχυρός, που έδεσε την ηγεσία του ΑΚΕΛ από τη μούρη και τη σέρνει προς τον εθνικισμό, τι προοπτική μπορεί να έχει η λύση της επανένωσης;

Μακάριος Δρουσιώτης

Πολίτης

11/06/2006