Μακαριος Δρουσιώτης

Η κρίση που ξέσπασε στην Τουρκία μεταξύ του στρατού και του Ερντογάν προκαλεί παρενέργειες και στα κατεχόμενα. Εάν ο Ερντογάν εξέλθει ενισχυμένος και ο Γκιουλ εκλεγεί πρόεδρος, τότε ο Ταλάτ θα καταστεί πανίσχυρος. Αντιθέτως, στην περίπτωση που κερδίσει ο στρατός ή μειωθεί η επιρροή του Ερντογάν, τότε κερδισμένη στα κατεχόμενα θα είναι η φιλοντενκτασική παράταξη.

 

Είναι γνωστή η αντιπάθεια έως και η απέχθεια του Αχμέτ Σεζέρ προς τον Ταλάτ, καθώς και η στενή σχέση του απερχόμενου προέδρου με τον Ραούφ Ντενκτάς. Ο Σεζέρ είναι αυτός που εκπροσωπεί το κεμαλικό κατεστημένο, μέρος του οποίου είναι και ο Ραούφ Ντενκτάς. Ο Ταλάτ, αν και ηγέτης ενός Αριστερού κόμματος, βρέθηκε συγκυριακά στο στρατόπεδο του Ερντογάν. Όταν το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης κέρδισε τις εκλογές το 2002 και αναθεώρησε την πολιτική του στο Κυπριακό, υιοθετώντας το δόγμα "η μη λύση δεν είναι λύση", αντί του ότι "το Κυπριακό λύθηκε το 1974", που ήταν η θέση των κεμαλιστών, το Ρεπουμπλικανικό Τουρκικό Κόμμα (ΡΤΚ) ήταν η μόνη διαθέσιμη πολιτική δύναμη στην κατεχόμενη Κύπρο στην οποία μπορούσε να στηριχθεί.

 

Το ΡΤΚ ήταν το όχημα που χρησιμοποίησε το ΑΚΡ για να εξουδετερώσει τον Ντενκτάς. Η κρίση στις σχέσεις μεταξύ ΑΚΡ και οικογένειας Ντενκτάς κορυφώθηκε τον περασμένο Σεπτέμβριο, όταν διαλύθηκε ο συνασπισμός του ΡΤΚ με το Δημοκρατικό Κόμμα του Σερτάρ Ντενκτάς. Ο Σ. Ντενκτάς κατήγγειλε τον Ερντογάν ότι έκανε πραξικόπημα στην "ΤΔΒΚ". Ο Σερντάρ Ντενκτάς κατήγγειλε χρηματισμό των πρώην φιλοντενκτασικών βουλευτών που παραιτήθηκαν από τα κόμματά τους και συνήψαν συμμαχία με το κόμμα του Ταλάτ. Εγκέφαλος της "συνωμοσίας" θεωρήθηκε ο μουφτής Αχμέτ Γιονλούερ, ο οποίος τυγχάνει φίλος του Ερντογάν.

 

Ο Ραούφ Ντενκτάς, ο οποίος διατηρεί άριστες σχέσεις με τον Σεζέρ και το στρατό, στις συχνές περιοδείες του στην Τουρκία προσπαθεί να "ροκανίσει" τον Ερντογάν. Από την άλλη, ο Ταλάτ βρήκε στήριγμα από την Κυβέρνηση του ΑΚΡ. Η τουρκική Κυβέρνηση, στην προσπάθειά της να στηρίξει τον Ταλάτ, αύξησε την οικονομική χορηγία προς το ψευδοκράτος, ενώ προχωρεί στην εκτέλεση μεγάλων έργων υποδομής.

 

Η αντιπαράθεση μεταξύ των κεμαλιστών και των μετριοπαθών ισλαμιστών στην Τουρκία αντανακλάται και στα κατεχόμενα, με το στρατό να βρίσκεται τους τελευταίους μήνες σε ανοιχτή ρήξη με το ΡΤΚ. Η πιο σημαντική αντιπαράθεση ήταν η αντίδραση του στρατού στη μονομερή απόφαση του Ταλάτ να γκρεμίσει τη γέφυρα στην οδό Λήδρας. Ο Ταλάτ ζήτησε και βρήκε υποστήριξη από τον Γκιουλ, ο οποίος τον συνόδευσε στη συνάντηση που είχε με τον Μπουγιούκανιτ στην Άγκυρα. Ο Αρχηγός του Γενικού Επιτελείου, άφησε εκτεθειμένο τον Ταλάτ, δηλώνοντας πως για τα ζητήματα αυτά αποφασίζει μόνο ο στρατός. Πέραν του συγκεκριμένου γεγονότος, ο στρατός στα κατεχόμενα κατηγορεί τον Ταλάτ και τον Σογιέρ για αντιτουρκισμό και ότι ρέπουν προς τον κυπριωτισμό:

 

* Ένα από τα θέματα που ερέθισαν τους στρατηγούς ήταν η αλλαγή των βιβλίων της Ιστορίας από το ΡΤΚ. Στα νέα βιβλία απαλείφθηκαν οι υποτιμητικές αναφορές στους Ελληνοκύπριους και η προσέγγιση ιστορικών γεγονότων γίνεται με ήπια φρασεολογία. Ο αρχηγός του Αττίλα, στρατηγός Χαϊρί Κιβρίκογλου, δήλωσε πως τα βιβλία δεν είναι αρκούντως "εθνικιστικά".

 

* Σε ένα επικοινωνιακό μπαράζ με την αξιοποίηση ΜΜΕ που πρόσκεινται στο στρατό, ο Ταλάτ παρουσιάστηκε σαν εχθρός της Τουρκίας. Το τηλεοπτικό κανάλι "Χαμπέρ Τουρκ" έστειλε στην Κύπρο μια ομάδα δημοσιογράφων, οι οποίοι τον ανέκριναν σε μια ζωντανή εκπομπή, βομβαρδίζοντάς τον με ερωτήσεις για τη σχέση του με την πατρίδα, το έθνος, το στρατό και τον εθνικό ύμνο. Του ζήτησαν να δηλώσει αν υιοθετεί τη φράση "θα κάνω την ΤΔΒΚ να ζήσει αιώνια", αλλά υπερασπίστηκε με επιμονή την κυπριακή ταυτότητα, απαντώντας πως "η δική μου πατρίδα είναι η Κύπρος".

 

* Την ίδια μέρα που το "Χαμπέρ Τουρκ" ανέκρινε τον Ταλάτ, ο Κιβρίκογλου ζητούσε από τον Φερντί Σογιέρ "ν' αποδείξει ότι είναι Τούρκος". Ο Κιβρίκογλου αρνήθηκε να κάνει χειραψία με τον Σογιέρ, επειδή στο συνέδριο του ΡΤΚ που είχε προηγηθεί δεν ανακρούστηκε ο εθνικός ύμνος και δεν αναρτήθηκαν σημαίες και φωτογραφίες του Ατατούρκ.

 

* Ο στρατός παρεμβαίνει στην κοινωνία με δικά του προγράμματα και κονδύλια. Για παράδειγμα το ΡΤΚ άλλαξε το χαρακτήρα εκδηλώσεων που γίνονται στα σχολεία την επέτειο του παιδιού (23 Απριλίου), κατά τις οποίες τα παιδιά παρελαύνανε με το βήμα της χήνας. Σε αντίδραση ο στρατός μετέφερε μαθητές στο αρχηγείο του και οργάνωσε εκεί δικές του εκδηλώσεις με τον παραδοσιακό τρόπο.

 

Ο Ταλάτ παραδέχτηκε δημόσια και μάλιστα σε τουρκική τηλεόραση ότι "υπάρχει ένταση ανάμεσα στη στρατιωτική και την πολιτική διοίκηση στην Κύπρο". Όμως, δεν είναι σε ανοιχτή ρήξη με το στρατό και επιδιώκει τη συνεννόηση, φέρνοντας σαν παράδειγμα προς αποφυγή την ελληνική εμπειρία. Σε συνέντευξή του στο ΝΤV, είπε πως πρέπει να μην υπάρξει σύγκρουση. "Αυτό το έκανε η Ελλάδα στην ελληνοκυπριακή πλευρά το 1974 και απέβη μοιραίο γι' αυτούς", είπε.

 

Κοντολογίς, ο στρατός δεν εμπιστεύεται τον Ταλάτ, ούτε μπορεί, αν γίνει ένας νέος Ντενκτάς. Από την άλλη, γνωρίζει πως δεν τον παίρνει η σύγκρουση και προσπαθεί να κρατάει τις ισορροπίες. Η επικράτηση του Ερντογάν θα του δώσει περισσότερα στηρίγματα. Όμως, γνωρίζει πως το προσωπικό, το κομματικό και το πολιτικό του μέλλον εξυπηρετείται καλύτερα και ασφαλέστερα με τη λύση του Κυπριακού.

Μακάριος Δρουσιώτης

Πολίτης

06/05/2007