Μακαριος Δρουσιώτης

Το αποτέλεσμα των εκλογών στην Τουρκία θεωρείται ορόσημο για τις μελλοντικές εξελίξεις του Κυπριακού. Εάν επιβεβαιωθούν οι προβλέψεις των δημοσκοπήσεων και ο Ταγίπ Ερντογάν σχηματίσει αυτόνομη κυβέρνηση, αναμένεται πως θα αρχίσει ξανά η προετοιμασία για μια τελική πρωτοβουλία, η οποία χρονικά τοποθετείται την ερχόμενη άνοιξη. Διαφορετικά, αν ο Ερντογάν χάσει την αυτοδυναμία και το ΑΚΡ υποχρεωθεί να σχηματίσει κυβέρνηση με οποιοδήποτε από τα άλλα κόμματα που θα εισέλθουν στη Βουλή, οι δυνατότητες να υπάρξει κάτι στο Κυπριακό θα είναι πολύ περιορισμένες.

 

Πριν από πέντε χρόνια, όταν το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης ανήλθε στην εξουσία και αναθεώρησε το δόγμα της τουρκική πολιτικής στο Κυπριακό, από το ότι «το πρόβλημα λύθηκε το 1974» στη θέση «η μη λύση δεν είναι λύση», η ελληνοκυπριακή ηγεσία, υπό τον Τ. Παπαδόπουλου, διέγνωσε ότι επρόκειτο για επικοινωνιακή τακτική. Η εκτίμηση ήταν πως τα ανοίγματα του Ερντογάν υπέρ της λύσης ήταν «επικοινωνιακά τερτίπια», σε συνεννόηση με το στρατό, με στόχο να διευκολυνθεί η φιλοδοξία της Τουρκίας να εξασφαλίσει ημερομηνία έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων.

 

Ρήξη με το στρατό

 

Σήμερα γίνεται παραδεκτό ότι η εκτίμηση του 2002 ήταν λανθασμένη και αναγνωρίζεται πια ότι ο Ερντογάν είναι σε πραγματική ρήξη με το στρατό. Το κύριο σημείο αντιπαράθεσης είναι μέχρι ποίου σημείου μπορεί να φτάσουν οι μεταρρυθμίσεις και σε πιο βαθμό να θυσιαστούν τα «εθνικά συμφέροντα» για την ένταξη στην Ε.Ε., με το Κυπριακό είναι ένα από τα ζητήματα.

 

Με δεδομένη την πρόβλεψη ότι ο Ερντογάν θα είναι ο νικητής των εκλογών, αναμένεται πως μετά τις εκλογές του Φεβρουαρίου στην Κύπρο, όποιο κι αν είναι το αποτέλεσμα, θα αναληφθεί μια τελική πρωτοβουλία, με στόχο είτε τη λύση είτε την οριστικοποίηση του διαχωρισμού.

 

Στο μεσοδιάστημα, οι Ηνωμένες Πολιτείες, που ενδιαφέρονται διακαώς για την ομαλή πορεία της Τουρκίας προς την Ε.Ε., επιδιώκουν την πραγματοποίηση τουλάχιστον δύο συναντήσεων μεταξύ του Παπαδόπουλου και του Ταλάτ, μέχρι το τέλος του χρόνου. Η μία συνάντηση τοποθετείται στο αμέσως επόμενο διάστημα (ίσως και τον Αύγουστο) και η επόμενη μέσα στο φθινόπωρο, όταν θα ετοιμάζεται η έκθεση αξιολόγησης της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας.

 

Ο Τάσσος Παπαδόπουλος, ο οποίος για τρία χρόνια αρνούνταν να ανταποκριθεί σε έκκληση του Ταλάτ για συνάντηση, ανέλαβε ο ίδιος την πρωτοβουλία, μάλλον για προεκλογικούς λόγους, να ζητήσει την άμεση πραγματοποίησή της. Ο Ταλάτ είναι προς το παρόν διστακτικός να συναινέσει κι αυτό δεν είναι άσχετο με τις εκλογές στην Τουρκία και στην κρίση που υπάρχει στις σχέσεις του Τουρκικού Ρεπουμπλικανικού Κόμματος που κυβερνά τα κατεχόμενα με τον τουρκικό στρατό.

 

Οι ΗΠΑ πιέζουν τον Μεχμέτ Αλί Ταλάτ να αποδεχτεί την πρόσκληση για συνάντηση με τον Τάσσο Παπαδόπουλο, μετά τις εκλογές στην Τουρκία. Οι Αμερικανοί εκτιμούν πως κάποια κινητικότητα στο Κυπριακό θα αφαιρέσει τα προσχήματα για μια δυσμενή αναφορά στην έκθεση αξιολόγησης της Τουρκίας, ιδίως μετά την τοποθέτηση του Νικολά Σαρκοζί ότι η Τουρκία δεν έχει θέση στην Ε.Ε.

 

Νερό στο κρασί

 

Επίσης, η κυβέρνηση της Κύπρου έβαλε νερό στο κρασί της και αποδέχτηκε φόρμουλα των Ηνωμένων Εθνών για το άνοιγμα του οδοφράγματος στην οδό Λήδρας στη Λευκωσία. Ομως, παρά τη διακαή επιθυμία των Τουρκοκυπρίων για το άνοιγμα (για οικονομικούς λόγους) η προώθηση του ζητήματος βραχυκυκλώθηκε λόγω των τουρκικών εκλογών. Ο στρατός έχει σκληρύνει τη στάση του και δεν διευκολύνει καθόλου την πολιτική ηγεσία στα κατεχόμενα, ενώ η κυβέρνηση της Τουρκίας δεν επιθυμεί ν' αγγίξει τέτοια ζητήματα παραμονές των εκλογών.

 

Εν κατακλείδι, το αποτέλεσμα των εκλογών στην Τουρκία θα κρίνει και το κλίμα στην Κύπρο, τόσο στις σχέσεις μεταξύ των δύο πλευρών στο νησί όσο και στις σχέσεις μεταξύ τουρκοκυπριακής ηγεσίας και Αγκυρας, με σαφή προτίμηση στον Ερντογάν από τις δυνάμεις που εξακολουθούν να πιστεύουν στη γρήγορη λύση και την επανένωση και στους στρατηγούς από όσους επιδιώκουν την παράταση του προβλήματος σε βάθος χρόνου.

Μακάριος Δρουσιώτης

Ελευθεροτυπία

21/07/2007