Μακαριος Δρουσιώτης

Ο Αλέκος Μαρκίδης είναι από τους λίγους πολιτικούς στην Κύπρο που δεν μασάει τα λόγια του. Πρωταγωνιστής των πολιτικών εξελίξεων στο Κυπριακό, σε όλη τη διάρκεια της προεδρίας Κληρίδη, είναι από τους ελάχιστους που παρέμειναν να υπερασπίζονται την ορθότητα της πολιτικής που κατέληξε στην ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε. και στην πρωτοβουλία του γενικού γραμματέα για τη λύση του Κυπριακού. Τόσο το επιτελείο του Τάσσου Παπαδόπουλου όσο και αυτό του Δημήτρη Χριστόφια θεωρούν την πολιτική αυτή καταστροφική και ζητούν από τους εκφραστές της ν' απολογηθούν. Ο Αλέκος Μαρκίδης απαντά στην πρόκληση και "απολογείται" για την ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε., χωρίς όρους και προϋποθέσεις, ενώ επιστρέφει τα πυρά: Τι Κύπρο παραδώσαμε και τι Κύπρο διαχειρίζεται σήμερα ο Τάσσος Παπαδόπουλος;

 

 

Πώς κρίνετε τις εξελίξεις στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, όπως διαμορφώνονται το τελευταίο διάστημα;

 

- Εάν επιβεβαιωθούν οι φόβοι και αναγνωριστεί η Επιτροπή Αποζημιώσεων θα είναι, αναμφίβολα, μια δυσμενής εξέλιξη. Αυτή η επιτροπή είναι ένα τέχνασμα πελώριων διαστάσεων, διά του οποίου η Τουρκία επιδιώκει να αντιστρέψει τους όρους σε σχέση με τις προσφυγές. Εάν εγκριθεί από το ΕΔΑΔ η ανταλλαγή περιουσιών μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, μέσω της "επιτροπής", τότε η Κυβέρνηση είτε θα συμμορφωθεί και θα εκδώσει τίτλους, είτε θα συγκρουστεί με το δικαστήριο.

 

Ήδη η Κυβέρνηση τοποθετήθηκε πως δεν θα εγκρίνει καμιά ανταλλαγή που θα γίνει μέσω της Επιτροπής.

 

- Ωραία, θα αρνηθεί τις μεταβιβάσεις. Πώς θα αντικρούσει μια ατομική προσφυγή από έναν Ελληνοκύπριο εναντίον της Κύπρου. Τι θα λέγει η Κύπρος στην Επιτροπή Υπουργών όταν θα εξετάζεται η άρνηση της να αναγνωρίσει το δικαίωμα στην περιουσία που έχει ένας Τουρκοκύπριος στις ελεύθερες περιοχές; Η Τουρκία με το τέχνασμα αυτό κατορθώνει και θέτει επί τάπητος στο διεθνές πεδίο το ζήτημα της νομιμότητας, από απόψεως διεθνούς δικαίου, των νομοθεσιών που έχουμε για κηδεμονία των τουρκοκυπριακών περιουσιών. Δηλαδή, εκεί που ήταν τόσα χρόνια η Τουρκία στη γωνία, θα είναι η Κυπριακή Δημοκρατία.

 

Άρα η πολιτική να λύσουμε το Κυπριακό στα δικαστήρια καταρρέει.

 

- Η πολιτική μας δεν ήταν να δικάσουμε την Τουρκία χάριν της καταδίκης, αλλά να την εξαναγκάσουμε να δεχτεί

"Εμείς παραδώσαμε μια Κύπρο εντός της Ευρώπης, κοντά σε λύση στα πλαίσια ενός σχεδίου που κι αυτοί την είχαν δεχτεί. Αυτοί τι παραδίδουν;"

 μια εύλογη λογική λύση στο Κυπριακό που θα διασφαλίζει το μέλλον της Κύπρου και να μας απαλλάσσει από την τουρκική κατοχή. Η Τουρκία είναι ένα κράτος στρατιωτικά ισχυρό, με τεράστιο όγκο, μεγάλη οικονομία και γεωπολιτική σπουδαιότητα. Η Κύπρος τι είχε να αντιπαρατάξει; Το διεθνές δίκαιο, την πίεση από τις αποφάσεις του ΕΔΑΔ, με πιο σημαντική την Τέταρτη Διακρατική Προσφυγή, καθώς και την επιθυμία της Τουρκίας να ενταχθεί στην Ε.Ε. Εάν νόμιζε κανείς πως τα όπλα αυτά, που είναι σημαντικά, ήταν αρκετά για να κερδίσει η Κύπρος κατά κράτος την Τουρκία, τότε έκανε μεγάλο σφάλμα. Ωστόσο, τα μέσα που διέθετε η Κύπρος ήταν αρκετά να πιεστεί η Τουρκία να αποδεχτεί ένα συμβιβασμό στο Κυπριακό, ο οποίος θα ήταν μεν οδυνηρός, αλλά θα μπορούσε να διασφαλίσει το μέλλον της Κύπρου. Αυτή ήταν η στρατηγική σύλληψη.

 

"Δεν έχουν χαμπάρι"

 

Όλα αυτά τα χρόνια ήταν υπερτιμημένες οι δυνατότητες λύσης με βάση τα ψηφίσματα του ΟΗΕ και το διεθνές δίκαιο.

 

- Πρώτα απ' όλα, αυτοί που μιλάνε για διεθνές δίκαιο στην Κύπρο δεν έχουν χαμπάρι περί τίνος πρόκειται. Έχουν μια απλουστευμένη αντίληψη στο μυαλό τους, όπως για παράδειγμα "ο εποικισμός είναι έγκλημα πολέμου και δεν μπορεί να νομιμοποιηθεί, οπόταν τα παιδιά, τα εγγόνια και τα δισέγγονα των εποίκων είναι έποικοι και ως διά μαγείας θα φύγουν μια μέρα από την Κύπρο". Ε, δεν είναι έτσι που λειτουργούν τα πράγματα. Η σύλληψη ήταν να δημιουργηθούν τέτοιες πιέσεις στην Τουρκία που να εξαναγκαστεί αυτή η χώρα να εγκαταλείψει την πολιτική των δύο κρατών και να συμβιβαστεί σε μια λύση στα πλαίσια της διζωνικής ομοσπονδίας.

 

Ούτε κι αυτή η πολιτική απέδωσε.

 

- Θα έλεγα ότι δεν ολοκληρώθηκε διότι παρ' ολίγον να πετύχει. Πώς βρέθηκε η Κύπρος στην Ε.Ε.; Πώς άλλαξε η Τουρκία γραμμή και από τη θεωρία της σύγκρουσης των τρένων εάν η Κύπρος εντασσόταν χωρίς λύση συμβιβάστηκε σε λύση στα πλαίσια του σχεδίου Ανάν;

 

Θα σας απαντήσουν αυτοί που διαφωνούν μαζί σας, πώς "η πολιτική του καλού παιδιού μας έφερε το σχέδιο Ανάν". Μόλις προχθές ο Άντρος Κυπριανού σας ζήτησε ν' απολογηθείτε για την πολιτική αυτή.

 

- Συγγνώμη, αλλά ο Άντρος Κυπριανού μέχρι την ημέρα που έκανε το ΑΚΕΛ την στροφή από το "ναι" στο "όχι", ποια ήταν η άποψη του για το σχέδιο Ανάν; Και η δημόσια ανάλυση που έκανε το ΑΚΕΛ για το σχέδιο δικαιολογεί τη σημερινή απαξίωσή του;

 

Εισηγείστε επαναφορά του σχεδίου Ανάν;

 

- Σχέδιο Ανάν δεν υπάρχει, ξεχάστε το. Είναι πια ξεπερασμένο. Όμως πώς δικαιολογείται όλος αυτός ο συνολικός αφορισμός του; Εγώ ξέρω πως όταν ήρθε το πρώτο σχέδιο, το Εθνικό Συμβούλιο το δέχτηκε σαν βάση για διαπραγμάτευση. Έγινε διαπραγμάτευση, υπήρξαν βελτιώσεις και φτάσαμε στο δεύτερο σχέδιο, το οποίο επίσης δέχτηκε το Εθνικό Συμβούλιο. Μάλιστα, όταν προεκλογικά διατυπώνονταν υπαινιγμοί ότι ο Τάσσος Παπαδόπουλος έχει πρόγραμμα να σκοτώσει το σχέδιο, το ΑΚΕΛ και το ΔΗΚΟ έκαναν ολόκληρη προπαγάνδα και έλεγαν στον κόσμο "για όνομα του θεού, μην τους ακούτε αυτούς ότι είναι απορριπτικός, ο Τάσσος θα πολιτευτεί σύμφωνα με το σχέδιο".

 

Στη Χάγη

 

Υπόσχεση που τελικά δεν τήρησε;

 

- Για να πω την αλήθεια, στα πρώτα στάδια της προεδρίας του την τήρησε. Μετά που εξελέγη πρόεδρος, παρά τη δυσκολία που είχε επειδή δεν ήταν μέσα στις διαπραγματεύσεις, συνέχισε τις συνομιλίες από εκεί που τις άφησε ο Κληρίδης. Από την ημέρα που εξελέγη μέχρι τις 10 Μαρτίου 2003, όταν πήγαμε στη Χάγη, υπήρχε καθημερινή βελτίωση του σχεδίου Ανάν και αυτό ήταν και δική του επιτυχία.

 

Στη Χάγη τι έγινε τελικά, δέχτηκε το σχέδιο ή όχι;

 

- Στη Χάγη δεν έβαλε θέματα ουσίας. Για να είμαστε δίκαιοι δεν θα βρείτε πουθενά γραμμένο να είπε ποτέ πως δεχόταν το σχέδιο όπως ήταν. Η θέση του στη Χάγη ήταν "δεν ανοίγω θέματα που ήταν συμφωνημένα με τον κ. Κληρίδη", "θέλω περισσότερο χρόνο για το δημοψήφισμα για να μπορέσω να πείσω τον κόσμο" και "πρέπει να συμπληρωθούν οι νομοθεσίες". Ήταν αδύνατο να συμπληρωθούν όλες οι νομοθεσίες μέχρι το δημοψήφισμα και ο

"Στη Χάγη, εάν ο Ντενκτάς έλεγε ναι και ο Παπαδόπουλος θα έλεγε ναι".

 ντε Σότο υπέβαλε μια συμβιβαστική φόρμουλα να χωριστούν σε δύο κατηγορίες: Στις βασικές που θα έπρεπε να ήταν έτοιμες πριν από το δημοψήφισμα και στις άλλες που μπορούσαν να συμφωνηθούν και μετά. Ο πρόεδρος δέχτηκε αυτόν τον συμβιβασμό. Συμπερασματικά, ένας τρίτος αντικειμενικός παρατηρητής που παρακολούθησε τις συνομιλίες στις Χάγης θα έλεγε με βεβαιότητα πως εάν ο Ντενκτάς έλεγε "ναι" και ο Παπαδόπουλος θα έλεγε "ναι".

 

Οπόταν δεν αποδέχεστε τη μομφή που σας υποβάλλουν ότι έχετε σημαντική ευθύνη για το σχέδιο Ανάν.

 

- Μέχρι τη Χάγη δεν υπήρχε οτιδήποτε το αρνητικό στο Κυπριακό. Τότε είχαμε το σχέδιο Ανάν 3 υπό διαπραγμάτευση και την Τουρκία σε δεινή θέση διεθνώς. Το Συμβούλιο Ασφαλείας καταδίκασε την τουρκική αδιαλλαξία και εξήρε τη θετική στάση της ελληνοκυπριακής πλευράς, τόσο επί προεδρίας Κληρίδη όσο και επί προεδρίας Παπαδόπουλου. Εγώ παραιτήθηκα στις 23 Απριλίου 2003, μια εβδομάδα μετά την υπογραφή της συνθήκης ένταξης στην Ε.Ε. χωρίς καμιά προϋπόθεση. Η ευθύνη μας, λοιπόν, τελειώνει με την ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε. χωρίς όρους και χωρίς προϋποθέσεις. Θέλουν ν' απολογηθούμε γι αυτό; Απολογούμαστε! Βέβαια, χωρίς το Ελσίνκι, που ήταν επίτευγμα των Σημίτη και Παπανδρέου, δεν θα μπαίναμε στην Ε.Ε. Αυτό δεν πρέπει να το ξεχνάμε.

 

Τι θα παραδώσουν;

 

Ίσως η ολοκλήρωση της ένταξης στην Ε.Ε. να ώθησε τον Παπαδόπουλο να απεγκλωβιστεί από ένα σχέδιο που ευθύς εξαρχής δεν τον ήθελε.

 

- Αφού δεν το ήθελε, γιατί προκάλεσε τις συνομιλίες; Γιατί έστειλε επιστολή στον Ανάν και ζητούσε λύση πριν την 1η Μαΐου; Γιατί δεν περιμένανε την ένταξη και να διεξάγει τις συνομιλίες από καλύτερη θέση που ήταν και η δική μου πρόταση στις εκλογές; Κι όταν μπήκε σ' αυτό τον κύκλο έκανε σωστή διαπραγμάτευση; Εμείς παραδώσαμε μια Κύπρο εντός της Ευρώπης, κοντά σε λύση στα πλαίσια ενός σχεδίου που κι αυτοί την είχαν δεχτεί. Τι παραδίδουν αυτοί; Την Κύπρο κοντά σε λύση ή πλησιέστερα στη διχοτόμηση; Κι αν είναι καλή η διαχείριση του Παπαδόπουλου γιατί κατέβηκε στις εκλογές ο κ. Χριστόφιας;

 

Πώς θα πάνε τα πράγματα στο μέλλον;

 

- Πουθενά. Αν και είμαι φύσει αισιόδοξος, τα πράγματα στο Κυπριακό είναι πολύ απαισιόδοξα διότι δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή καμιά απολύτως πίεση πάνω στην Τουρκία.

 

Εννοείτε ότι η συγκυρία του 2004 χάθηκε ανεπιστρεπτί;

 

- Το χρονικό σημείο θα είναι το 2014 εάν ολοκληρωθούν οι συνομιλίες ένταξης της Τουρκίας. Το 2014 μπορεί να

"Συγγνώμη, αλλά ποια ήταν η άποψη του Άντρου Κυπριανού για το σχέδιο Ανάν;"

 μετατεθεί μέχρι το 2020. Μέχρι τότε μπορεί να πουν στην Τουρκία ότι δεν θα μπει στην Ε.Ε. Αυτό σημαίνει ότι το Κυπριακό πρόβλημα τελειώνει. Δεν μπορεί να λυθεί συμβιβαστικά. Αν δεν το αντιλαμβάνεται αυτό η σημερινή ηγεσία σημαίνει ότι δεν είναι σε θέση να αναλύσει σωστά τα διεθνή δεδομένα.

 

Εάν πάνε καλά οι διαπραγματεύσεις;

 

- Θα υπάρχει μια ελαφρά ελπίδα, θα θέλουν και την ψήφο μας, θα πέσουν όλοι πάνω μας για να συγκατανεύσουμε και τότε μπορεί να πάρουμε και κανένα αντάλλαγμα. Αλλά αυτό το αντάλλαγμα που θα πάρουμε θα είναι καλύτερο από αυτό που μπορούσαμε να έχουμε μπροστά μας στο δημοψήφισμα;

 

Άλλο σχέδιο απορρίψαμε...

 

Ωστόσο, το 76% είναι μια πραγματικότητα.

 

- Εγώ δεν αποδέχομαι ότι ο λαός απέρριψε το σχέδιο Ανάν, αλλά ένα σχέδιο που δεν υπήρχε.

 

Δηλαδή;

 

- Εάν πάρω το διάγγελμα του προέδρου μπορώ να αποδείξω ότι το είχε διαστρεβλώσει τόσο πολύ που ανέλυε ενώπιον του λαού ένα ανύπαρκτο σχέδιο. Ο λαός δεν έχει τη δυνατότητα ανάλυσης και ανάγνωσης ενός τέτοιου κείμενου. Κι όταν αυτός που το διαπραγματεύτηκε τους είπε πως ήταν ένα τέρας ο κόσμος δεν είχε άλλη επιλογή από το όχι. Ο λαός μαύρισε ένα σχέδιο φάντασμα.

 

Πολλοί λένε πως αν έχουμε νέο πρόεδρο το 2008 θα έχουμε άλλη μια τελευταία ευκαιρία.

 

- Δεν υπάρχουν αντικειμενικά δεδομένα για πρωτοβουλία διότι δεν έχει κίνητρο η Τουρκία. Εκτός εάν δώσουμε λογικές προτάσεις στο Κυπριακό. Ποιος από τους υποψηφίους έχει εξαγγείλει μια τέτοια πρόθεση; Αν εξαγγείλουμε θέσεις ουσίας που να είναι αποδεχτές από την Ε.Ε. και τη διεθνή κοινότητα διότι είναι σύμφωνες με το κεκτημένο και τα ανθρώπινα δικαιώματα, αλλά και αρκούντως διαλλακτικές για να μην έχει δικαιολογία η άλλη πλευρά να τις απορρίψει, τότε και μόνο τότε θα ασκηθούν ουσιαστικές πιέσεις στην άλλη πλευρά, επειδή είναι πολλοί που θέλουν να λυθεί αυτό το πρόβλημα που απασχολεί τον ΟΗΕ πάνω από 50 χρόνια. Προς το παρόν δεν έχω ακούσει υποψήφιο που να εκφράζει μια τέτοια θέση.

 

Ίσως να φοβούνται να διατυπώσουν τις θέσεις που εσείς περιμένετε ν' ακούσετε επειδή θα τους κατηγορήσουν ότι θα επαναφέρουν το σχέδιο Ανάν.

 

- Κατ' αρχήν δεν υπάρχει δυνατότητα να επανέλθει πίσω το σχέδιο Ανάν. Ήδη τα δεδομένα έχουν ανατραπεί προς το χειρότερο. Αν φοβούνται να πουν τις θέσεις τους δεν πληρούν τα κριτήρια του αξιώματος που διεκδικούν. Χρειάζεται σαφής πολιτική τοποθέτηση. Είναι και ζήτημα δημοκρατίας. Δεν μπορεί να λες του κόσμου Α και να υπονοείς Ω. Εγώ αυτό πιστεύω και αυτό εφαρμόζω. Ίσως γι΄ αυτό να απέτυχα ως υποψήφιος.

 

Εάν δεν κάνατε το βήμα πριν πέντε χρόνια δεν θα ήσασταν σήμερα σε καλύτερη πολιτική θέση;

 

- Ουδείς είναι προφήτης. Δεν έχω διάθεση να σκεφτώ εάν έχω κάνει λάθος ή αν έχω μετανιώσει. Εγώ διεκδίκησα τις εκλογές για να πω του κόσμου τρεις κουβέντες και να του δώσω δικαίωμα επιλογής. Απέτυχα, τέλειωσε. Αυτή είναι η πολιτική. Όποιος ασχολείται πρέπει να το ξέρει πως υπάρχει και η δυνατότητα της πολιτικής ήττας.

 

Ίσως να ήταν τώρα η ώρα σας;

 

- Πιθανόν, αλλά μπορεί και να μην ήταν...

Μακάριος Δρουσιώτης

Πολίτης

23/09/2007