ΤΑΚΗΣ ΧΑΤΖΗΓΕΩΡΓΟΥ
"Ο Τάσσος είπε ηχηρό 'ναι' στην Τουρκία"
Για το 2004, τη διχοτόμηση, τον Λιλλήκα και την περιρρέουσα
Ο Τάκης Χατζηγεωργίου είναι από τους Βουλευτές του ΑΚΕΛ ο οποίος είχε ευθύς εξαρχής επιφυλάξεις για την επιλογή του Τάσσου Παπαδόπουλου ως υποψηφίου του ΑΚΕΛ στις εκλογές του 2003. Ύστερα από την οριστικοποίηση της απόφασης από τα καθοδηγητικά όργανα του ΑΚΕΛ, συμμορφώθηκε με την κομματική πειθαρχία και ως διευθυντής του ΑΣΤΡΑ συνέβαλε στην εκλογή του Τάσσου Παπαδόπουλου.
Το 2004 ήταν μεταξύ αυτών που υποστήριξαν εσωκομματικά το "ναι", όμως η άποψή του βρέθηκε και πάλι στο περιθώριο μετά την απόφαση του ΑΚΕΛ να ψηφίσει "όχι". Τη διαφωνία του αυτή την κράτησε για τον εαυτό του, όπως επιβάλλει το καταστατικό του κόμματος. Όμως, η διαφορά του με ορισμένους άλλους που είχαν τις ίδιες ιδέες, ήταν πως δεν βγήκε ποτέ δημόσια να πλειοδοτήσει υπέρ του Τάσσου Παπαδόπουλου και της πολιτικής του. "Δεν πούλησες την ψυχούλα σου στον διάβολο", του είπε η Κατερίνα Ηλιάδη, στην τελευταία του συνέντευξη ως διευθυντής του Άστρα.
Σήμερα, το κόμμα του πήρε άλλη κατεύθυνση. Ο γενικός γραμματέας του ΑΚΕΛ Δημήτρης Χριστόφιας είναι πια ο ίδιος υποψήφιος. Λίγο πριν από την έναρξη των εσωκομματικών διεργασιών στο κόμμα για την επιλογή του υποψήφιου στις προεδρικές, είπε σε μια συνέντευξή του πως η Κύπρος χρειάζεται Πρόεδρο λύσης. Σήμερα εξηγεί στον "Π" γιατί ο Τάσσος Παπαδόπουλος είναι επιλογή διχοτόμησης.
Μέχρι τώρα είχατε αποχή από την προεκλογική εκστρατεία. Μήπως είστε τελικά κρυπτοτασσικός;
- Ωραίο το αστείο σας. Αν θέλουμε όμως να μιλήσουμε στα σοβαρά, έχω στέρεη άποψη ότι ο Τάσσος Παπαδόπουλος δεν μπορεί να λύσει το κυπριακό πρόβλημα. Είναι ο τύπος του ανθρώπου που έχει την ικανότητα να εντοπίσει τις δυσκολίες, αλλά που αδυνατεί να προτείνει διεξόδους. Αντί να βρίσκει λύση σε ένα πρόβλημα, είναι ικανός να βρίσκει πρόβλημα σε κάθε προτεινόμενη λύση. Δεν θέλω να μειώσω καθόλου τον άνθρωπο. Απλώς καταθέτω την άποψή μου, ότι θα ήταν ένας σπάνιος νομικός συμβουλάτορας ενός Προέδρου με πολιτική οξυδέρκεια.
Δεν μπορεί ή δεν θέλει;
- Δεν πιστεύω ότι υπάρχει Κύπριος πολιτικός που δεν θέλει. Μεταξύ τού δεν θέλω και δεν μπορώ, δεν υπάρχει ουσιώδης διαφορά. Το βέβαιο είναι πως δεν αξιοποίησε, ως όφειλε, μια μοναδική ιστορική συγκυρία για να λύση του Κυπριακού. Ας θυμηθούμε πώς ξεκίνησε η προηγούμενη προεκλογική περίοδος, αλλά και πώς ξεκίνησε η προεδρική θητεία του Τάσσου Παπαδόπουλου. Η προεκλογική περίοδος ξεκίνησε και κατέληξε με την επωδό "Υπόσχομαι να λύσω το Κυπριακό με βάση το σχέδιο Ανάν".Υπάρχει κανείς σήμερα που πιστεύει ότι την ώρα που εκστόμιζε αυτή την υπόσχεση, την εννοούσε κιόλας;
Αναξιόπιστος ο Τάσσος
Δεν ήταν ειλικρινής στη δημόσια αυτή δέσμευσή του;
- Ο κάθε πολίτης, ας προσπαθήσει να απαντήσει αυτό το ερώτημα στον εαυτό του. Αν μεν την εννοούσε, τότε δεν κατάφερε να χρησιμοποιήσει το ισχυρότερο όπλο που είχε ποτέ στα χέρια του Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας: την ανάγκη της Τουρκίας να περάσει την πορεία ένταξής της από τη Λευκωσία. Θα το πω πιο σχηματικά. Η Τουρκία, για να πάει στις Βρυξέλες έπρεπε να περάσει έξω από το Προεδρικό Μέγαρο και μάλιστα με τα πόδια. Αυτό το μοχλό ο Πρόεδρος Παπαδόπουλος δεν κατάφερε να ενεργοποιήσει. Αν τώρα δεν εννοούσε την υπόσχεσή του, δεν μπορεί παρά να του καταλογιστεί πολιτική αναξιοπιστία. Τρίτη επιλογή, δεν υπάρχει. Εγώ θα ήθελα να πιστεύω ότι ισχύει το πρώτο.
Οι δικές σας ευθύνες για την τροπή που έχουν πάρει τα πράγματα, ποιες είναι;
- Ο καθένας έχει το δικό του μερίδιο ευθύνης, όμως καμιά ευθύνη δεν συμποσούται στην ευθύνη που έχει ο εκάστοτε Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Ακόμα και την ώρα που χειροκροτείς κάποιον, η ευθύνη του μεγιστοποιείται.
Πριν πέντε χρόνια, σε προσωπική συζήτηση που είχαμε, στηρίζατε την κομματική θέση για ψήφο στον Τάσσο Παπαδόπουλο. Πιστεύετε ότι κάνατε λάθος;
- Πολιτική είναι η σωστή ανάλυση της εκάστοτε παρούσας κατάστασης, το ξεκαθάρισμα ορατών και υλοποιήσεων στόχων και η σωστή μεθόδευση στην εφαρμογή τους. Το παρελθόν αποτελεί πάντα καλή πηγή εξαγωγής συμπερασμάτων. Αλλά ποτέ δεν πρέπει να κατευθύνεται στην επανάληψή του.
Η στροφή του ΑΚΕΛ
Αν σας ζητούσαμε πριν έξι μήνες να προβλέψετε τις εξελίξεις, πόσες πιθανότητες θα δίνατε στην αυτόνομη κάθοδο του ΑΚΕΛ;
- Ερωτήθηκα για το ζήτημα των επιλογών του ΑΚΕΛ από άλλους συνάδελφους σας, πριν δρομολογηθούν οι διαδικασίες. Και είχα προβλέψει ότι το ΑΚΕΛ έπρεπε να προχωρήσει με έναν Πρόεδρο ικανό να ενεργοποιήσει πρωτοβουλίες και να αναθερμάνει το κλίμα, έτσι ώστε όλοι μαζί να σπρώξουμε την ιστορία μπροστά.
Τι νομίζετε ότι ήταν αυτό που επέβαλε τη διαφοροποίηση του ΑΚΕΛ;
- Η ανάγκη να πράξουμε το ορθό. Για την Κύπρο μας, τους ανθρώπους της και το μέλλον των παιδιών μας. Δεν μπορούσαμε να κλείνουμε τα μάτια στην αποτελμάτωση στην οποία έχει καταλήξει το Κυπριακό. Ούτε μπορούσε η Αριστερά να καταπιεί τη μονιμότητα της διχοτόμησης.
Μιλάτε ωσάν η διχοτόμηση να επίκειται.
- Ίσως να ακούγομαι υπερβολικός, όμως η επιβολή της διχοτόμησης βρίσκεται σε οριακό σημείο. Είμαι από εκείνους που πιστεύουν ότι ο χρόνος δεν αποτελεί παράμετρο του προβλήματος. Αποτελεί ουσιώδες συστατικό της λύσης. Αποτελεί μέρος της λύσης. Δεν νομίζω ότι υπάρχει άνθρωπος που έχει μάτια και αφτιά (και τα χρησιμοποιεί), που δεν καταλαβαίνει σε ποιο τέλμα βρίσκεται το Κυπριακό. Στο εξωτερικό ψάχνουν τρόπους να άρουν την "απομόνωση" των Τουρκοκυπρίων. Η λέξη κατοχή έχει ξεχαστεί. Και όλα αυτά την ώρα που οι Τουρκοκύπριοι μπορούν να ταξιδεύουν σε όλη την Κύπρο, ενώ εμείς όχι, μπορούν να διεκδικήσουν και να πάρουν πίσω τις περιουσίες τους (έστω και με κάποιες διαδικασίες), ενώ εμείς όχι, μπορούν να εγκατασταθούν σε οποιοδήποτε σημείο της Κύπρου ενώ εμείς όχι, και μπορούν να κτίζουν πάνω στις περιουσίες μας, ενώ εμείς όχι.
Ξέπλυνε την Τουρκία
Αφέντες στο Βορρά και συνέταιροι στο Νότο, όπως έλεγε κάποτε ο Τάσσος Παπαδόπουλος.
- Μα δεν είναι αυτή η εικόνα; Πόσο πιο καθαρή πρέπει να είναι για να αποφασίσει κάποιος ότι πρέπει να δράσει; Λυπούμαι πραγματικά, γιατί βλέπω πολιτικούς που προτιμούν να πεθάνουν παρά να σκεφτούν. Και όταν τύχει να σκέφτόνται, αρνούνται να καταλήξουν σε συμπέρασμα.
Όχι, έχουν καταλήξει στη "δεύτερη καλύτερη λύση", δηλαδή στη συντήρηση του στάτους κβο. Εδώ και δεκαετίες το Τ. Παπαδόπουλος υποστηρίζει πως αν δεν μπορώ να πετύχω αυτό που θέλω, η επόμενη γραμμή άμυνάς μου είναι να μη δεχτώ τίποτε.
- Αυτή είναι μια επικίνδυνη και απολίτικη ανάλυση. Όσοι υποστηρίζουν κάτι τέτοιο, δεν κατανοούν ότι η παρούσα κατάσταση δεν είναι σταθερά. Η παρούσα κατάσταση και η εδραίωση της διχοτόμησης δεν οδηγεί σ' ένα αμιγές ελληνικό κράτος στο νότο και ένα αμιγές τουρκοκυπριακό κράτος στο βορρά. Οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια σε ένα μεικτό ελληνο-τουρκο-αρμενικό-ρωσο-σιρλανκέζικο κράτος στο νότο και μια δεύτερη Τουρκία στο βορρά. Στη Λευκωσία, δηλαδή. Από τη στιγμή δε που τα κατεχόμενα θα παραμείνουν να ονομάζονται ευρωπαϊκό έδαφος, τότε αυτή η πλατφόρμα εισόδου στον "ευρωπαϊκό παράδεισο" θα σπρώξει πολλές ακόμα χιλιάδες παράνομους μετανάστες στο νότο και εκατοντάδες χιλιάδες νέους εποίκους στα κατεχόμενα. Φοβούμαι ότι οι Ελληνοκύπριοι θα ξυπνήσουμε ένα πρωί για να ανακαλύψουμε ότι είμαστε μειοψηφία για πρώτη φορά στην Κύπρο, έπειτα από πολλούς αιώνες. Εφαρμογή δηλαδή διά της πλαγίας τής πλέον χειρίστης μορφής που θα μπορούσε ποτέ να φανταστεί κανείς του σχεδίου Ανάν. Αυτό θέλουμε; Και πού είναι η ευθυκρισία;
Αφού αναφερθήκατε στην ευθυκρισία, πώς σχολιάζετε τη μομφή του Προέδρου κατά των άλλων υποψηφίων και ειδικά του Δ. Χριστόφια, ότι πάσχει η κρίση τους και δεν μπορεί ο λαός να τον εμπιστευτεί;
- Μα δεν ήταν τυχαίο το ερώτημα που έθεσα για την ευθυκρισία. Εν πάση περιπτώσει, χαίρομαι πάρα πολύ για αυτήν την ερώτηση. Ας δούμε, λοιπόν, αυτή την ικανότητα της ορθής κρίσης. Πρώτο: Ποιο είναι το βάρος μέσα στην Ιστορία της απόφασής του για επιδιαιτησία, για την οποία απόφαση ο ίδιος δηλώνει ότι μετανιώνει; Το βάρος του λάθους εκείνου (που ήταν αποτέλεσμα λανθασμένης κρίσης) θα βαραίνει πάνω στο Κυπριακό και πάνω στις ζωές των Κυπρίων για χρόνια, που ίσως υπερβαίνει τον αιώνα. Δεύτερο: Έχοντας πει "όχι" (με τον τρόπο που το είπε), θα ανέμενε κανείς ότι θα έλεγε "όχι" και στην ημερομηνία για την Τουρκία. Τα δύο "όχι" θα μπορούσαν σε τέτοια περίπτωση να οδηγήσουν σε κάποια κατάφαση.
Υποστηρίζετε ότι ο Πρόεδρος έπρεπε να ασκήσει το δικαίωμα του βέτο;
- Όχι, δεν λέω αυτό. Λέω, πως εάν ο Τάσσος ακολουθούσε πολιτική Τάσσου, αυτό θα έπρεπε να κάνει. Έδωσε ηχηρό "όχι" στο δημοψήφισμα και την ώρα που θα εξαργύρωνε το "όχι" του, είπε ηχηρό "ναι" στην Τουρκία. Πού βρίσκεται η ευθυκρισία; Αν είχε όμως διαπραγματευτεί -όπως υποσχέθηκε- ενεργά και θετικά το συγκεκριμένο σχέδιο, τότε θα καταλήγαμε στο ποθούμενο και δεν θα χρειαζόντουσαν τώρα αυτού του είδους οι συζητήσεις.
Η συναλλαγή Λιλλήκα
Εγείρετε το ζήτημα της μη διαπραγμάτευσης του σχεδίου. Ο πιο στενός συνεργάτης του Παπαδόπουλου και πρώην σύντροφός σας, Γιώργος Λιλλήκας, δήλωνε από το 2002, πως "εάν η επιλογή θα είναι η αναγνώριση δύο κρατών ή το συγκεκριμένο σχέδιο, τότε φαντάζει καλύτερη η αναγνώριση των δύο κρατών με εδαφικές αναπροσαρμογές και εγγυήσεις".
- Αυτή η θέση αντιφάσκει με τις προεκλογικές δεσμεύσεις του Τ. Παπαδόπουλου. Αυτή είναι η γραμμή Ματσάκη. Εξήγησα προηγουμένως πόσο επικίνδυνη είναι αυτή η θεωρία των δύο κρατών. Η θέση αυτή του κ. Λιλλήκα προηγήθηκε κατά δύο ετών της διατύπωσης της θεωρίας της "δεύτερης καλύτερης λύσης" από τον κ. Παπαδόπουλο, την οποία εσχάτως υιοθέτησε και ο αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος.
Όταν πήρε αυτή τη θέση ο κ. Λιλλήκας εκπροσωπούσε το ΑΚΕΛ στο επιτελείο Παπαδόπουλου.
- Όχι, δεν εκπροσωπούσε τότε το ΑΚΕΛ. Κατά την προσωπική μου άποψη, ο Γιώργος Λιλλήκας δεν διαφοροποιήθηκε απέναντι στο ΑΚΕΛ τους τελευταίους μήνες. Πιστεύω βαθιά ότι όταν πριν 5 χρόνια αποφάσισε αιφνιδίως να μεταστραφεί στην υποστήριξη του Τάσσου, το έκαμε με προσωπική ατζέντα. Άλλωστε, δεν μπορούν να εξαχθούν άλλα συμπεράσματα, αν γνωρίζει κανείς ότι το απόγευμα της Πέμπτης ο κύριος Λιλλήκας τασσόταν αναφανδόν εναντίον του υποψηφίου Προέδρου και την Παρασκευή το πρωί και πάλι αναφανδόν, παρουσιάστηκε ως υποστηρικτής του. Το συμπέρασμα είναι καθαρό. Ή υπήρξε συναλλαγή ή είχε νυχτερινή επίσκεψη του Αγίου Πνεύματος.
Τι εννοείτε όταν λέτε πως μεταστράφηκε αιφνιδίως υπέρ του Παπαδόπουλου;
- Μα είναι τοις πάσι γνωστό ότι ο Γ. Λιλλήκας διέδιδε δεξιά και αριστερά (κυρίως αριστερά), πως αν το ΑΚΕΛ επέλεγε τον Παπαδόπολο θα κατερχόταν ο ίδιος υποψήφιος για να σώσει την τιμή της Αριστεράς. Παρόλα αυτά δεν σκοτίζομαι μ' αυτόν το μετασχηματισμό. Θέλω μόνο να ξέρω αν υπάρχει κάτι στο οποίο ο Λιλλήκας επηρέασε τον Τάσσο Παπαδόπουλο και ποιο είναι αυτό. Προσωπικά θέλω να απευθύνω πρόκληση στον Γ. Λιλλήκα να εμφανιστούμε σε τηλεοπτικό πρόγραμμα, γιατί έχω να του υποβάλω μία ερώτηση. Εάν απαντήσει, έστω ικανοποιητικά, εγώ δεσμεύομαι ότι θα αποχωρήσω από την πολιτική.
Και ποια είναι αυτή;
- Θέλω την αυθόρμητη και ειλικρινή απάντησή του.
Ο κ. Λιλλήκας, στις τηλεοπτικές εμφανίσεις του ζητεί από τους συνομιλητές του να απαντήσουν εάν έχουν μετανοήσει για τη στάση τους το 2004. Προτού τοποθετηθεί το κόμμα σας, είπατε πως το "ναι" είναι επανάσταση και το "όχι" στασιμότητα, που πολλοί το συγχέουν με τη σταθερότητα. Έχετε μετανοήσει;
- Για όλες τις σημαντικές πράξεις της ζωής μας, δεν χωρούν, ούτε έχουν καμιά αξία οι μετανιωμοί. Βέβαιο πάντως είναι ότι η στασιμότητα σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να συγχέεται με τη σταθερότητα. Εξάλλου, ο λαός όταν ψήφισε "όχι" δεν το έκανε για τη "δεύτερη καλύτερη λύση". Η εντολή του ήταν σύντομα καλύτερη λύση. Αντ' αυτού, τι έγινε; Μετατράπηκε το Κυπριακό από θέμα κατοχής σε θέμα άρσης της "απομόνωσης" των Τουρκοκυπρίων. Πού βρίσκεται η ευθυκρισία;
Σήμερα συμπληρώνονται τρία χρόνια από τότε που ο Πρόεδρος διατύπωσε τη θεωρία της περιρρέουσας ατμόσφαιρας. Θέλετε να σχολιάσετε κάτι;
- Με εκείνη τη θεωρία συρθήκαμε με τα τέσσερα μερικούς αιώνες πίσω. Δυστυχώς σ' αυτό συνέβαλαν πάρα πολύ τα μέσα ενημέρωσης.
Ο Πρόεδρος του ΔΗΚΟ κατηγόρησε το κόμμα σας πως με την κριτική που ασκεί στους πρόσφατες πρωτοβουλίες του Προέδρου δίνει άλλοθι στην τουρκική πλευρά να τις απορρίψει. Είναι, τελικά, ο Χριστόφιας πολιτικός μειωμένων αντιστάσεων;
Δεν μπορεί να σιγήσει η κριτική με την καταφυγή στο επιχείρημα ότι αυτή βοηθά τους ξένους. Αλίμονο στην κοινωνία που σύρει τους κριτικά σκεπτόμενους στην ταπείνωση, ότι τάχα δουλεύουν για τους ξένους. Τα τείχη μιας ελεύθερης πατρίδας, είναι η εδραίωση της ελεύθερης κριτικής σκέψης. Καλά κάνει ο κύριος Καρογιάν να ακονίσει αυτή την ιδιότητα. Όσον αφορά τον Δημήτρη Χριστόφια, είναι πολιτικός, μάλλον αυξημένων αντιστάσεων.
Μακάριος Δρουσιώτης
Πολίτης
21/10/2007