Μακαριος Δρουσιώτης

Το 1960 η Κερύνεια ήταν μια μικρή πολίχνη με μόλις 3.000 κάτοικους, από τους οποίους μόνο οι 100 ήταν Τούρκοι. Σήμερα όλα άλλαξαν. Η Κερύνεια από ψηλά μοιάζει με μεγαλούπολη: όλες οι βόρειες ακτές έχουν οικοδομηθεί, η μικρή πολίχνη ενώθηκε με όλα τα κεφαλοχώρια των βόρειων ακτών, σε μια απόσταση δεκάδων χιλιομέτρων, ανατολικά και δυτικά της πόλης. Στην Κερύνεια ζουν σήμερα περισσότεροι από 60.000 Τούρκοι. Ανάμεσα σε αυτό το τουρκικό πλήθος ζει η τελευταία Ελληνοκύπρια της Κερύνειας.

 

Η Αγγελική Γιασάρ είναι σήμερα 80 χρόνων και έζησε όλη της τη ζωή στην Κερύνεια με τον Τουρκοκύπριο σύζυγό της Σαμί Γιασάρ. Το πατρικό της είναι ένα παραδοσιακό κυπριακό σπίτι με ανώγειο και εσωτερική αυλή, με λουλούδια φυτεμένα στους τενεκέδες και ένα πηγάδι που στέρεψε, όπως και ο ελληνικός χαρακτήρας της πόλης.

 

Αυτό το προσωπικό της άσυλο, η Αγγελική Γιασάρ, το διαφύλαξε με νύχια και με δόντια, ζώντας για δεκαετίες σε συνθήκες απομόνωσης. Σήμερα απολαμβάνει την τελευταία φάση της ζωής της, συντροφιά με το σύζυγό της, υπό σαφώς καλύτερες συνθήκες και έχει μια μόνο προσδοκία: να ζήσει να δει την επανένωση της Κύπρου και την επιστροφή, έστω και λίγων Κερυνειωτών, στα σπίτια τους.

 

Η προσωπική τους περιπέτεια άρχισε το δραματικό πρωινό της 20ης Ιουλίου 1974, όταν η Κερύνεια ξύπνησε από τις εκρήξεις των οβίδων που εκτοξεύονταν από τα κανόνια των τουρκικών πλοίων και έσκαγαν στην πλαγιά του Πενταδάκτυλου. Οι Ελληνοκύπριοι, κατατρομαγμένοι, εγκατέλειψαν άρον άρον την πόλη. Η Αγγελική έμεινε εκεί με τον Σαμί. Αν και ο σύζυγός της ήταν Τουρκοκύπριος, ζούσαν σε ελληνική γειτονιά, στο σπίτι μιλούσαν και εξακολουθούν να μιλούν μόνο ελληνικά. Τα δύο παιδιά της έμαθαν γράμματα σε ελληνικό σχολείο και η μοίρα το έφερε να είναι οι τελευταίοι ελληνόφωνες μόνιμοι κάτοικοι της Κερύνειας.

 

Η αθωότητα και ο διχασμός

 

Η ιστορία τους πηγαίνει πίσω στα χρόνια της κυπριακής αθωότητας. Στις αρχές της δεκαετίας του '50, προτού οι εθνικισμοί θολώσουν τα μυαλά των ανθρώπων. Εκείνη ήταν παραδουλεύτρα σ' ένα ζευγάρι Βρετανών. Ο Σαμί ήταν οδηγός στην ίδια οικογένεια. Την ερωτεύτηκε και τη ζήτησε από τον πατέρα της, ο οποίος ήταν θετικός. Η Αγγελική δεν τον ήθελε διότι ήταν αλλόθρησκος. Ύστερα συμβιβάστηκε και πήρε αυτό που σήμερα αξιολογεί σαν την καλύτερη απόφαση που πήρε στη ζωή της. Παντρεύτηκε τον Σαμί με πολιτικό γάμο στα γραφεία της αποικιακής διοίκησης της Κερύνειας. Απέκτησαν δύο γιους, τον Αντρέα και τον Άνθιμο.

 

Λίγο αργότερα ξεκίνησε ο αγώνας για την Ένωση. Τελικά απέδωσε μια κολοβή ανεξαρτησία, αποτελούμενη από δύο κοινότητες που είχαν ήδη διχαστεί. Το '52 δύο άνθρωποι είχαν παντρευτεί με πολιτικό γάμο, το 1960 αυτό ήταν αδιανόητο, όχι μόνο πολιτικά αλλά και συνταγματικά. Το ίδιο το σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας απαγόρευε τους μικτούς γάμους. Οι Έλληνες και οι Τούρκοι της Κύπρου ίδρυσαν κοινό κράτος, αλλά τους απαγορευόταν διά νόμου να παντρευτούν μεταξύ τους!

 

Πενήντα έξι χρόνια από το γάμο του, το ζευγάρι είναι το ίδιο αγαπημένο. "Ήμουν πολύ τυχερή στη ζωή μου που παντρεύτηκα αυτό τον άνθρωπο", λέγει σήμερα η κ. Αγγελική, η οποία μας φίλεψε στο σπίτι της. "Την Κύπρο την έχουν καταστρέψει οι φανατικοί, ξεκίνησαν για την Ένωση, δεν το ήξεραν ότι οι άλλοι θα τους απαντούσαν με τη διχοτόμηση;", αναφέρει ο Σαμί, ο οποίος προσδοκά πως με τη νέα πολιτική κατάσταση στην Κύπρο το Κυπριακό μπορεί, επιτέλους, να λυθεί.

 

Τα δύσκολα χρόνια

 

Σήμερα η ζωή τους είναι πολύ πιο εύκολη. Με το άνοιγμα των οδοφραγμάτων και την ελευθερία στη διακίνηση πηγαινοέρχονται στη Λευκωσία και απέκτησαν επαφή με τους συγγενείς της Αγγελικής. Οι γείτονές της την επισκέπτονται συχνά και η ζωή της απέκτησε μεγαλύτερο ενδιαφέρον. Στα πρώτα χρόνια μετά την εισβολή, η ζωή τους ήταν ένα δράμα. Η Κερύνεια πλημμύρισε με τουρκικό στρατό. Ο ένας τους γιος, λόγω και της ταραγμένης κατάστασης στην Κύπρο, έφυγε για την Αμερική το 1973, όπου δούλευε και σπούδαζε ταυτόχρονα. Δεν έζησε το δράμα της εισβολής, αλλά βίωσε την αγωνία για την τύχη της οικογένειάς του. Ο μικρότερος γιος, γύρω στα 20 τότε, ήταν ο μόνος νέος που μιλούσε μόνο ελληνικά σε μια πόλη στρατοκρατούμενη. "Για έξι μήνες δεν βγήκε από το σπίτι. Μου τον ζήτησαν να τους τον δώσω, αρνήθηκα, τους είπα φέρτε πρώτα πίσω αυτούς που πήρατε αιχμάλωτους", θυμάται η Αγγελική.

 

Ο Σαμί δούλευε τότε στον αμερικανικό ραδιοφωνικό σταθμό στον Καραβά, δυτικά της Κερύνειας. Με τη βοήθεια των Αμερικανών έβγαλαν το γιο τους έξω από την κατεχόμενη Κύπρο και τον έστειλαν στις ΗΠΑ, όπου συνάντησε τον αδελφό του. Παντρεύτηκε εκεί, έκανε οικογένεια και σήμερα είναι διευθυντής σε μια εταιρεία που εμπορεύεται μακαρόνια. Για τον μεγάλο αδελφό η τύχη δεν ήταν ευνοϊκή. Σκοτώθηκε σε ένα ατύχημα στις ΗΠΑ.

 

Ο Άγιος Γεώργιος

 

Κοντά στο σπίτι της Αγγελικής, στην Πάνω Κερύνεια, είναι η εκκλησία της γειτονιάς, αφιερωμένη στον Άγιο Γεώργιο. Κτίστηκε το 1952, τη χρονιά που η ίδια παντρεύτηκε τον Σαμί. Εκεί βάφτισε τα δυο παιδιά της και μετά την εγκατάλειψη της Κερύνειας από τους κατοίκους της ανέλαβε την ευθύνη της διάσωσής της. Σχεδόν όλες οι εκκλησίες στα κατεχόμενα είτε καταστράφηκαν είτε έγιναν τζαμιά. Η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου της Πάνω Κερύνειας έμεινε άθικτη. Είναι όπως την άφησαν οι κάτοικοί της, το 1974. "Μου ζήτησαν πολλές φορές τα κλειδιά για να την κάνουν μουσείο όπως είπαν, αλλά αρνήθηκα να τους τα δώσω. Θα τα παραδώσω στον παπά και στην εκκλησιαστική επιτροπή που θα την αναλάβει μετά τη λύση του Κυπριακού", αναφέρει.

 

Η Αγγελική Γιασάρ καθαρίζει την εκκλησία και με δική της πρωτοβουλία, ένας Κερυνειώτης, ο Τάκης Νεοφύτου, φρόντισε για την ανακαίνισή της. Η Εκκλησία της Κύπρου, στην οποία απευθύνθηκε, επέδειξε μηδενικό ενδιαφέρον. Σήμερα, πολλοί Κερυνειώτες που επισκέπτονται την πόλη τους, πηγαίνουν για προσκύνημα στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου. Η Αγγελική που φυλάει τα κλειδιά στο προσκέφαλό της, τους ανοίγει την πόρτα και ακολούθως τους φιλεύει με καφέ στην πολύχρωμη κυπριακή αυλή της...

Μακάριος Δρουσιώτης

Πολίτης

18/05/2008