Μακαριος Δρουσιώτης

Για πρώτη φορά στην ιστορία Κύπριοι δημοσιογράφοι συναντήθηκαν πρόσωπο με πρόσωπο με τον πρωθυπουργό της Τουρκίας και για πρώτη φορά Τούρκος πρωθυπουργός απευθύνεται προς τους Ελληνοκύπριους μέσω ελληνοκυπριακών ΜΜΕ. Σε αυτή τη συνάντηση ο Ταγίπ Ερντογάν έκανε επίθεση φιλίας προς τους Ελληνοκύπριους, είπε με έμφαση πως θέλει λύση και πως πρέπει να γίνει τώρα, ενώ δεσμεύτηκε για την εφαρμογή της.

 

Η συνάντηση ήταν πρωτοβουλία του "Global Political Trends Center", που είναι ερευνητικό κέντρο του Πανεπιστημίου "Kultur" της Κωνσταντινούπολης. Η ημερίδα θα γινόταν το περασμένο Σαββατοκύριακο, όμως μεταφέρθηκε γι' αυτή την εβδομάδα, λόγω της επιθυμίας του Ταγίπ Ερντογάν να συναντηθεί και να μιλήσει με τους Ελληνοκύπριους που συμμετείχαν (εκτός από τους δημοσιογράφους συμμετείχαν η πρόεδρος των ΕΔΗ Πραξούλα Αντωνιάδου και ο Τάκης Χατζηδημητρίου).

 

 

Πριν από τη συνάντηση με τον Ερντογάν υπήρξε συνάντηση με τον υπουργό Ευρωπαϊκών Υποθέσεων Εγκεμέν Μπαγίς, ο οποίος προέβη σε μια εμπεριστατωμένη και βαρυσήμαντη ανάλυση της πολιτικής της Τουρκίας στο Κυπριακό (ο "Π" θα γράψει γι' αυτά στην αυριανή του έκδοση). Η συνάντηση ήταν προγραμματισμένη για 40 λεπτά και κράτησε μιάμιση ώρα. Ως δημοσιογράφοι δεν πήγαμε να λύσουμε το Κυπριακό, ούτε να μετατρέψουμε τη συνάντηση σε εκδήλωση διαμαρτυρίας. Πήγαμε να ακούσουμε τον ηγέτη μιας μεγάλης χώρας, που βρίσκεται σε απόσταση 40 χιλιομέτρων από την Κύπρο, έχει στρατιωτική παρουσία στο βόρειο τμήμα και σημαντική επιρροή στην τουρκοκυπριακή κοινότητα. Ακούσαμε τι είχε να μας πει και του θέσαμε τις ανησυχίες των Ελληνοκυπρίων. Το εννοεί η Τουρκία όταν μιλά για λύση; Θα σεβαστεί την υπογραφή της; θα την εφαρμόσει; Θα αποσύρει τα στρατεύματά της; Ο Τούρκος πρωθυπουργός ήταν θετικός στις προσεγγίσεις του, έθεσε τις απόψεις της Τουρκίας με ευθύτητα, αλλά δεν ήταν εριστικός. Μίλησε με σεβασμό για την Κύπρο και ήταν ευγενής στις αναφορές του προς τον Πρόεδρο Χριστόφια.

 

"Ο στόχος μας είναι η επίτευξη μιας διαρκούς συνολικής λύσης στο πρόβλημα της Κύπρου. Είμαστε έτοιμοι να αναλάβουμε τις ευθύνες μας για την επίτευξη αυτού του στόχου, και κανείς δεν θα πρέπει ή μπορεί να αμφισβητήσει την ειλικρίνεια της Τουρκίας". Ως προς τη βάση λύσης έδωσε έμφαση στην κοινή δήλωση της 23ης Μαΐου για μια νέα εταιρική σχέση στο νησί. "Το πλαίσιο αυτού του συνεταιρισμού θα είναι μία ομοσπονδιακή κυβέρνηση με μια διεθνή προσωπικότητα, ενώ ταυτόχρονα θα υπάρχει ένα τ/κ συνιστών κράτος και ένα ε/κ συνιστών κράτος". Η λύση, είπε, θα είναι "ένα διζωνικό δικοινοτικό κράτος, στη βάση της πολιτικής ισότητας, όπως αυτή καθορίζεται από τα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας". Ο Ερντογάν επέμενε πολύ στην πολιτική ισότητα και το πνεύμα των δηλώσεών του ήταν πως αυτό ικανοποιεί την τουρκική πλευρά και δεν επιζητεί κάτι περισσότερο. "Όταν είμαστε πραγματικά ειλικρινείς, το μόνο που λέμε είναι το τι πιστεύουμε ότι πρέπει να υπάρχει, ισότιμη βάση, αυτό είναι, το λέμε" και ξεκαθάρισε ότι δεν διεκδικούν αριθμητική ισότητα.

 

"Δεν μιλάμε για ίσο αριθμό υπουργών, ο αριθμός των υπουργών της ε/κ πλευράς θα είναι μεγαλύτερος. Μιλάμε, λοιπόν, για δύο συνιστώντα κράτη, που είναι φυσικό, μιλάμε για μια ομοσπονδιακή δομή, η οποία είναι πολύ αναμενόμενη, λόγω πληθυσμού, υπάρχουν περισσότεροι Ε/Κ στο νησί, αυτές λοιπόν είναι οι πραγματικότητες. Όσον αφορά την απόσυρση των στρατευμάτων, έχουμε μιλήσει γι' αυτό πριν. Μετά από ένα χρονικό διάστημα, έχουμε πει και παλαιότερα ότι τα στρατεύματα μπορούν να αποσυρθούν. Αλλά αν ο κόσμος μάς πει ότι οι τουρκικές δυνάμεις πρέπει να φύγουν τώρα, τότε βεβαίως, σταματάμε".

 

Αναφερόμενος στις φοβίες των Ελληνοκυπρίων ότι η Τουρκία δεν θα σεβαστεί και δεν θα εφαρμόσει τη λύση, διαβεβαίωσε "ολόψυχα και με ειλικρίνεια" ότι "δεν υπάρχει κανένας λόγος για τέτοιες εικασίες" και είπε:

"Θα σεβαστούμε μια λύση που θα βρεθεί μέσα από την ελεύθερη βούληση των δύο πλευρών και θα κάνουμε ό,τι χρειάζεται για να γίνει για την επίτευξη αυτού του αποτελέσματος". Αναφερόμενος στη διαδικασία των συνομιλιών είπε ότι "οι συζητήσεις για τη διακυβέρνηση και την κατανομή των εξουσιών έχουν ολοκληρωθεί και έχουν γίνει συγκεκριμένα βήματα και σε άλλα κεφάλαια των διαπραγματεύσεων. Η παρούσα ευκαιρία πρέπει να αξιοποιηθεί".

 

Ο Ερντογάν είπε πως θα ήθελε να δει την ελληνοκυπριακή πλευρά να μην επιβραδύνει τη διαδικασία των συνομιλιών έτσι ώστε να μπορεί να εξευρεθεί μια λύση. "Ο τελικός μας στόχος είναι η επίτευξη μιας συνολικής διευθέτησης, και πιστεύω πως αν υπάρχει η απαιτούμενη ισχυρή αποφασιστικότητα και θέληση τότε μπορούμε να επιτύχουμε ένα δίκαιο και διαρκές αποτέλεσμα όσο το δυνατό πιο σύντομα".

 

Ο Ερντογάν αναφέρθηκε στο ρόλο των εγγυητριών δυνάμενων και επιχειρηματολόγησε υπέρ της τετραμερούς ή πενταμερούς διάσκεψης. "Ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για υπάρξει αποτέλεσμα είναι αυτή η φόρμουλα. Είμαστε θετικοί, είμαστε εδώ για μια λύση, είμαστε εδώ για να βοηθήσουμε στην επίτευξη ενός αποτελέσματος, και θα συνεχίσουμε να προσπαθούμε να το κάνουμε αυτό. Πολύς χρόνος έχει χαθεί. Νομίζω ότι είναι κρίμα που έχει χαθεί τόσο πολύς χρόνος".

 

Ο Ταγίπ Ερντογάν μίλησε για μια "μεγάλη ευκαιρία για την επίλυση αυτού του προβλήματος" την οποία "η ε/κ κυβέρνηση πρέπει να καταλάβει" και συμπλήρωσε: "Πραγματικά δεν μπορώ να είμαι πιο συγκεκριμένος από αυτό".

Μιλώντας για τις προοπτικές της λύσης είπε πως "εάν η Κύπρος γίνει ένα νησί της ειρήνης και της σταθερότητας, τότε θα έχουμε εκπληρώσει το καθήκον όχι μόνο για το σήμερα, αλλά, επίσης, το καθήκον που έχουμε έναντι των μελλοντικών γενεών".

 

Απαντώντας σε άλλη ερώτηση πότε θα κλείσει αυτό που ονομάζει παράθυρο ευκαιρίας, είπε: "Είμαι πάρα πολύ υπομονετικός και δεν θα θέλαμε αυτό το παράθυρο ευκαιρίας να κλείσει. Αυτό δεν είναι κάτι που επιθυμούμε, αλλά πόσο καιρό μπορούμε να είμαστε υπομονετικοί.

 

Ο τρόπος που εσείς υπολογίζετε το χρόνο είναι διαφορετικός από τον δικό μας. Έχω το κομπολόι που μου δώρισε ο κ. Κώστας και γνωρίζω ότι ο αριθμός των χαντρών είναι διαφορετικός, εμάς είναι εικοσιμία (χάντρες), εσάς 33, έτσι μετρώντας την υπομονή με τον αριθμό των χαντρών είναι διαφορετικός, αλλά εμείς θα συνεχίσουμε να μετρούμε ούτως ή άλλως".

 

"Δεν έχω κρυφή ατζέντα"

 

Ο Ταγίπ Ερντογάν είπε πολλές φορές ότι η Τουρκία είναι ένα βήμα μπροστά και υποστήριξε ότι οι προτάσεις του Ιανουαρίου υποβλήθηκαν σε αυτό το πνεύμα. "Παρά τις προτάσεις αυτές, βλέπω στην ε/κ πλευρά ορισμένα ερωτηματικά και αμφιβολίες για το τι κρύβεται πίσω τις προτάσεις αυτές", είπε και συνέχισε λέγοντας πως με τις προτάσεις αυτές "δεν σκεφτόμαστε μόνο το βόρειο τμήμα του νησιού αλλά και το βόρειο και το νότιο τμήμα του νησιού". Ο Ερντογάν είπε πως υπάρχει μεγάλη καχυποψία για τις προθέσεις της Τουρκίας. "Ό,τι και να προτείνεις, νομίζω ότι υπάρχει αυτό το αίσθημα πως κάτι κρύβεται πίσω από αυτό. Αυτό κάνει τα πράγματα πολύ δύσκολα, δεδομένου ότι η άλλη πλευρά κοιτάζει σαν να υπάρχει κάτι πίσω από αυτό."

 

Αναφερόμενος στο χάσμα που χωρίζει τις δύο πλευρές είπε πως "αυτό συνεχίζει να διευρύνεται, επειδή εμείς συνεχίζουμε να κάνουμε αυτά τα βήματα προς τα εμπρός, αλλά δεν βλέπουμε να είναι αμοιβαία και γι' αυτό η απόσταση μεγαλώνει". "Θα είμαι πολύ ειλικρινής μαζί σας. Θα θέλαμε να δούμε την Κύπρο ένα νησί ειρήνης. Αυτό είναι που θα θέλουμε να δούμε και να κάνουμε, και δεν πρέπει να κρεμόμαστε από τις λεπτομέρειες και οι Ε/Κ θα πρέπει να κάνουν κάποια βήματα για να μπορέσουμε να επιτύχουμε ένα δίκαιο αποτέλεσμα".

 

Ως προς το αν είναι ειλικρινείς οι προθέσεις του, ο Τούρκος πρωθυπουργός είπε: "Είναι γνωστό ότι είμαι πολύ ειλικρινής και ανοικτός, με άλλα λόγια δεν έχω κρυφές ατζέντες, είμαι ενάντια στις κρυφές ατζέντες. Τα πάντα θα πρέπει να είναι ανοιχτά, γιατί αν ασκείς πολιτική με αυτόν τον τρόπο, τότε μπορείς να έχεις μια πολύ ειλικρινή ανταλλαγή απόψεων με τους πολίτες. Έχω συναντήσει πολλούς πολιτικούς, οι οποίοι έχουν κρυφές ατζέντες, που ποτέ δεν θα σου μιλήσουν ανοικτά και ποτέ δεν θα καταλήξεις σε αποτέλεσμα στις συζητήσεις μαζί τους".

 

Άκαιρο το ψήφισμα της Βουλής

 

Ο Ερντογάν αναφέρθηκε στο ψήφισμα της Βουλής για τις εγγυήσεις: "Ήταν κατά τη γνώμη μας άκαιρη η απόφαση αυτή και ένα πλήγμα στη διαδικασία της λύσης. Δεν μπορούμε να καταλάβουμε γιατί έχει ληφθεί αυτή η απόφαση. Στην πραγματικότητα η απόφαση αυτή αφορά τις διεθνείς συμφωνίες του 1960 και οι εγγυήτριες δυνάμεις είναι σημαντικές για τους Τ/Κ. Η απόφαση της Βουλής ενάντια στις εγγυήσεις και τις συνθήκες συμμαχίας, κατά τη γνώμη μου δείχνει ξεκάθαρα ποιος προσεγγίζει το θέμα από τη λάθος κατεύθυνση.

 

Από τη μία πλευρά έχουμε διαπραγματεύσεις και από την άλλη η Βουλή λαμβάνει απόφαση που αποτελεί πλήγμα για τη διαδικασία, η οποία βασίζεται στις εν λόγω συμφωνίες. Αυτή πραγματικά δεν είναι μια θετική προσέγγιση. Κατανοούμε τι συμβαίνει και δεν θέλω να το πω με διαφορετικό τρόπο, αλλά μπορούμε να καταλάβουμε τι συμβαίνει. Αλλά αυτό είναι ένα αδιέξοδο, δεν θέλουμε να δούμε ένα αδιέξοδο, θέλουμε να παραμερίσουμε τα εμπόδια, το αδιέξοδο, και η τουρκική πλευρά θα συνεχίσει να ανοίγει το δρόμο προς τα εμπρός".

 

Εμποδίζουν κεφάλαια

 

"Η ε/κ πλευρά είναι που εμποδίζει το άνοιγμα του κεφαλαίου για την εκπαίδευση και τον πολιτισμό. Πώς μπορούν οι Ε/Κ να το δικαιολογήσουν αυτό, αφού όλα είναι έτοιμα για το κεφάλαιο που θα ανοίξει, αλλά δεν ανοίγει. Ένα άλλο παράδειγμα είναι το κεφάλαιο για την ενέργεια. Σχετικά με το κεφάλαιο για την ενέργεια, είναι όλοι προετοιμασμένοι να αρχίσουν τις διαπραγματεύσεις και, αν κάτι έχει γίνει σχετικά με το σχέδιο Nabucco, είναι η Τουρκία που το έχει κάνει. Έχουμε λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα που απαιτούνται ώστε να αρχίσουν οι διαπραγματεύσεις αλλά και πάλι έχουμε κολλήσει στους Ε/Κ, διότι εμποδίζουν το άνοιγμα αυτού του κεφαλαίου. Άρα, πώς μπορεί κανείς να το εξηγήσει αυτό;"

 

Ο πρωθυπουργός της Τουρκίας είπε πως η χώρα του δεν θα εγκαταλείψει την ΕΕ λόγω της Κύπρου ή την Κύπρο λόγω της Ευρωπαϊκής Ένωσης. "Αυτή είναι μια άλλη πραγματικότητα. Και επιτρέψτε μου επίσης να πω ότι υπάρχει πάντα ένα όριο στην ανοχή και το όριο αυτό δεν είναι απεριόριστο".

 

Το ψευδο... νερό της ειρήνης

 

Απαντώντας σε ερώτηση Τουρκοκύπριου δημοσιογράφου για τη μεταφορά νερού από την Τουρκία στα κατεχόμενα είπε: "Αποκαλούμε αυτό το νερό, νερό της ειρήνης ή νερό για την ειρήνη. Εάν οι Ε/Κ θα ήθελαν να το έχουν, τότε θα θέλαμε να έχουμε αυτή την ευκαιρία μα παραχωρήσουμε το νερό και στις δύο πλευρές του νησιού. Έτσι δεν θα είναι απαραίτητο να μεταφέρεται νερό με βυτιοφόρα".

 

Ο Ερντογάν αναφέρθηκε στην παραχώρηση φυσικού αερίου στην Ελλάδα και είπε πως με αυτό τον τρόπο θα μπορούσε η Τουρκία να προμηθεύσει νερό στους Ε/Κ. "Επειδή το νερό είναι ένα δώρο Θεού, και μπορούμε όλοι να επωφεληθούμε από αυτό. Αυτό δεν είναι κάτι που το χρησιμοποιείς ως απειλή για τους ανθρώπους ή για να νουθετήσεις τους ανθρώπους χρησιμοποιώντας το. Το κόμμα μας λέει ότι αυτός ο δρόμος είναι πολιτισμός, το νερό είναι πολιτισμός. Έτσι, το νερό είναι ένα βασικό στοιχείο του πολιτισμού. Μπορούμε να το κατανοήσουμε ως χώρα και ποτέ δεν θα δημιουργούσαμε ένα τέτοιο πρόβλημα ή θα στεκόμασταν εμπόδιο σε κάτι τέτοιο. Δεν ξέρω, ίσως οι Ε/Κ να μην θέλουν αυτό το νερό, ίσως να πουν ότι εγώ δεν το θέλω επειδή είναι τουρκικό νερό, δεν ξέρω... Θα το πουν;" (γελά)

Μακάριος Δρουσιώτης

02/03/2010