Μακαριος Δρουσιώτης

Αν ισχύουν οι πληροφορίες του τύπου ότι ο Χριστόφιας στη συνάντηση που είχε την Παρασκευή με τους συνδικαλιστές επανέλαβε αυτά που είπε στη ΝΕΤ ότι δεν θα υπογράψει μνημόνιο που θα καταργεί την ΑΤΑ, θα περικόψει τον 13ο μισθό και θα προβλέπει ιδιωτικοποιήσεις, κι αν επιμένει σε αυτά μέχρι τέλους, τότε προετοιμάζει τη ρήξη με την τρόικα.

 

Στην ίδια συνάντηση ο Χριστόφιας φέρεται να είπε στους συνδικαλιστές ότι έχουν στεγνώσει τα δημόσια ταμεία και ότι η χώρα αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα ρευστότητας και θα πρέπει να ανοίξει τις στρόφιγγες δανειοδότησής της. Αλλά για να ανοίξουν οι στρόφιγγες θα πρέπει να υπογραφεί μνημόνιο. Για να υπογραφεί μνημόνιο, κάποιος θα πρέπει συμβιβαστεί και αυτός θα είναι ο πιο αδύναμος, εκείνος που χρειάζεται τα χρήματα.

 

Αυτό που είπε ο Χριστόφιας ότι στέγνωσαν τα ταμεία δεν ήταν σχήμα λόγου. Το υπουργείο Οικονομικών προσπαθεί να εξασφαλίσει τους μισθούς και έχει παγώσει τις οφειλές προς ιδιώτες για προμήθειες και αγορές υπηρεσιών, ακόμη και για μικροποσά. Το κράτος αδυνατεί να εμβάσει τις μηνιαίες δόσεις σε κρατικούς και ημικρατικούς οργανισμούς που περιλαμβάνονται στον προϋπολογισμό. Με τη σειρά τους, οι οργανισμοί αυτοί δεν πληρώνουν τους οφειλέτες τους, με αποτέλεσμα να δημιουργείται μεγαλύτερη ύφεση στην αφορά.

 

Με την επιδείνωση του προβλήματος ρευστότητας της αγοράς, με τη Λευκωσία που δεν έχει έσοδα από τον τουρισμό να πλήττεται περισσότερο από όλες τις άλλες πόλεις, άρχισε να γίνεται εμφανής η κοινωνική δυστυχία. Ο αριθμός των καταστημάτων που κλείνουν αυξάνεται ραγδαία, ενώ παρατηρείται όλο και περισσότερο το φαινόμενο της περίφραξης και της διακοπής των εργασιών σε ημιτελείς οικοδομές.

 

Η έλλειψη ρευστότητας έβαλε τα δύο πόδια της κυβέρνησης σ' ένα παπούτσι. Όπως δήλωσε την Παρασκευή ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέφανος Στεφάνου, το ορόσημο είναι η 12η Νοεμβρίου, όταν θα συνέλθει το επόμενο Eurogroup. Ο στόχος είναι να εγκριθεί το πρόγραμμα στήριξης της Κύπρου μαζί με αυτό της Ισπανίας. Αν χαθεί το ορόσημο του Νιόβρη, ενόψει και των διακοπών των Χριστουγέννων, η δανειοδότηση της Κύπρου μπορεί να πάρει μερικούς μήνες και η συνολική κατάρρευση θεωρείται σχεδόν βεβαία.

 

Συνεπώς, για να είναι εφικτό το χρονοδιάγραμμα της 12ης Νοεμβρίου, θα πρέπει να υπογραφεί μνημόνιο μέχρι το τέλος αυτού του μήνα, δηλαδή σε δύο εβδομάδες. Όμως η κυβέρνηση διαβουλεύεται ακόμη με τα κόμματα και τους κοινωνικούς εταίρους και θέτει κόκκινες γραμμές, ενώ η κατάσταση της οικονομίας είναι στο κόκκινο.

 

Πέραν από τους συνδικαλιστές, ο Πρόεδρος υποσχέθηκε και στους εκπροσώπους του Συνεργατισμού ότι δεν θα αποδεχτεί τον όρο της τρόικας για ενιαία εποπτική αρχή τραπεζών και συνεργατικών. Ο διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας Πανίκος Δημητριάδης, ο οποίος ήταν απόλυτα ταυτισμένος με την πολιτική της κυβέρνησης για δύο εποπτικές αρχές, τις τελευταίες εβδομάδες έχει συμπορευτεί με τις αξιώσεις της τρόικας και υπέβαλε εισήγηση για ενιαία εποπτική αρχή, με την οποία διαφωνεί ο Συνεργατισμός και έπεισε και τον Χριστόφια. Εάν το τραπεζικό κομμάτι του μνημονίου θα το διαπραγματευτεί η Κεντρική Τράπεζα, η κυβέρνηση που διαφωνεί με το εποπτικό πλαίσιο, πώς θα αντιδράσει;

 

Εκτός πραγματικότητας

 

Η κατάσταση έχει γενικό πρόβλημα έλλειψης σοβαρότητας. Σύμφωνα με τις ισχύουσες διαδικασίες, με αυστηρά τεχνοκρατικά κριτήρια η τρόικα δεν μπορεί να έρθει στην Κύπρο διότι δεν υπάρχει κοινή βάση για συνέχιση της συζήτησης, λόγω της απόστασης που χωρίζει τους όρους της με τις προτάσεις της κυβέρνησης. Για την ακρίβεια, με βάση τη συσσωρευμένη εμπειρία της τεχνοκρατικής ομάδας της τρόικας, αλλά και της πολιτικής ηγεσίας των θεσμών που εκπροσωπεί, δεν υπάρχει σοβαρή ελπίδα ότι είναι εφικτή μια διαδικασία διαπραγμάτευσης με την παρούσα κυβέρνηση.

 

Το κείμενο που η κυβέρνηση έστειλε στην τρόικα (ανεπίσημα λέγει ο υπουργός Οικονομικών) θεωρείται εντελώς εκτός πραγματικότητας και προδίδει άγνοια των διαδικασιών εκ μέρους της κυβέρνησης. Όπως μας επεξηγήθηκε, η τρόικα δεν ζήτησε από την κυβέρνηση να κάμει δικό της μνημόνιο. Ως εκπρόσωπος των δανειστών μας, η τρόικα, αφού άκουσε τις απόψεις των Κυπρίων στις δύο επισκέψεις της, υπαγόρευσε τους όρους της δανειακής σύμβασης και ζήτησε από την κυβέρνηση απόψεις για τον τρόπο εφαρμογής και υλοποίησής τους. Δεν είναι προς διαπραγμάτευση οι βασικοί όροι του μνημονίου και δη αυτοί που αφορούν τη διασφάλιση της ανταγωνιστικότητας και των μεταρρυθμίσεων της οικονομίας που αποτελούν τις κόκκινες γραμμές του Χριστόφια.

 

Το υπουργείο Οικονομικών ετοίμασε εναλλακτικές προτάσεις εντός της φιλοσοφίας του προσχεδίου του μνημονίου της τρόικα, όμως ο Χριστόφιας το απέρριψε και έκανε ένα δικό του αντι-μνημόνιο. Για την ετοιμασία των προτάσεων αυτών δεν υπήρχε τεχνοκρατική συνεισφορά του υπουργείου Οικονομικών, αλλά συγγράφηκε από την πολιτική διαπραγματευτική ομάδα, αποτελούμενη από τον Νεοκλή Συλικιώτη, τη Σωτηρούλα Χαραλάμπους, τον Στέφανο Στεφάνου και τον Τίτο Χριστοφίδη. Το κείμενο αυτό κρίνεται από την τρόικα παντελώς ανεπαρκές και όλη η διαβούλευση που διεξάγεται επ' αυτού είναι άνευ νοήματος.

 

Γράφουν δικό τους

 

Ο "Π" πληροφορείται ότι η τρόικα θα έρθει στην Κύπρο με πολιτική απόφαση των θεσμικών οργάνων που εκπροσωπεί και θα φέρει το δικό της λεπτομερές αυτή τη φορά έγγραφο, το οποίο θα θέσει στη διάθεση της κυβέρνησης για να ζητήσει αλλαγές και τροποποιήσεις που δεν θα αναιρούν τη φιλοσοφία του. Σε αυτή τη διαδικασία θα διαφανούν οι προθέσεις της κυβέρνησης εάν θα επιλέξει να ανοίξει τους κρουνούς της χρηματοδότησης ή κατά πόσο θα αφήσει την οικονομία να καταρρεύσει ολοκληρωτικά.

 

Στο ΑΚΕΛ στριφογυρίζει η ιδέα της παραίτησης Χριστόφια, όμως εδώ που έχουν φτάσει τα πράγματα είναι αμφίβολο αν υπάρχουν περιθώρια πολιτικής διάσωσης. Εάν ο Πρόεδρος αποκηρύξει την τρόικα και διακόψει τις συνομιλίες, τότε η Κύπρος θα είναι εκτός μνημονίου και το τραπεζικό σύστημα θα καταρρεύσει. Μπορεί το ΑΚΕΛ να διαχειριστεί πολιτικά μια τέτοια εξέλιξη;

 

Πάντως, καλού - κακού η κυβέρνηση προετοιμάζεται για να βρει χρηματοδότηση για κάθε περίπτωση, που θα καλύπτει τουλάχιστον τους μισθούς. Ήδη συζητεί με συγκεκριμένη τράπεζα που επιθυμεί να εξασφαλίσει άδεια λειτουργίας στην Κύπρο και σήμερα έχει τη βάση της σε αφρικανική χώρα που την πιέζει να φύγει.

Η συγκεκριμένη τράπεζα φέρεται να έχει βεβαρημένο ιστορικό με υποθέσεις ξεπλύματος και απασχόλησε τις διεθνείς και τοπικές αρχές για παρόμοιες υποθέσεις. Όπως ο "Π" πληροφορείται, στα χέρια των κυπριακών αρχών βρίσκεται ήδη προειδοποιητική επιστολή από τις αμερικανικές αρχές, με συστάσεις να μην παραβιαστούν οι διεθνείς κανονισμοί και συνθήκες για το ξέπλυμα.

 

 

Ελπίδα για τα ελληνικά βαρίδια, αλλά...

 

 

Το μεγαλύτερο βάρος της κυπριακής οικονομίας προήλθε από την έκθεση των κυπριακών τραπεζών στην Ελλάδα. Το κόστος μπορεί να φτάσει στα 8 δις, τέσσερα από το κούρεμα και άλλα τέσσερα από τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, κυρίως της Μαρφίν Λαϊκής.

 

Σύμφωνα με τον πρώην υπουργό Οικονομικών Μιχαλάκη Σαρρή, αν βρεθεί ο τρόπος να διαχωριστεί το κυπριακό από το ελληνικό κομμάτι των κυπριακών τραπεζών, η εξέλιξη αυτή θα ήταν μια μεγάλη ανάσα για την Κύπρο. Οι προσπάθειες άρχισαν από τον ίδιο ως πρόεδρο της Λαϊκής, τον Ορφανίδη και τον Καζαμία. Υπήρξε τότε κάποια ανταπόκριση από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, όμως ήταν απαραίτητη προϋπόθεση να υπάρξει μνημόνιο και δεν υπήρχε πολιτική βούληση για κάτι τέτοιο.

 

Σήμερα υπάρχει ένα παράθυρο ευκαιρίας, λόγω της στάσης του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου για μείωση του δημόσιου χρέους της Ελλάδας για να καταστεί βιώσιμο. Εάν η Κύπρος επωμισθεί τις ζημιές των κυπριακών τραπεζών στην Ελλάδα, και το δικό της χρέος θα είναι μη βιώσιμο και ίσως με την πίεση και του ΔΝΤ να μπορέσει να γίνει ο διαχωρισμός, είτε με τη συνεργασία της Ελλάδας, είτε της απευθείας χρηματοδότηση των τραπεζών από την ΕΚΤ.

 

Αυτά είναι τα μεγάλα ζητήματα στα οποία θα έπρεπε να ρίξει όλο της το βάρος η κυβέρνηση για να ελαφρύνει το βάρος του δημόσιου χρέους της Κύπρου και όχι η ΑΤΑ, ο 13ος και οι συλλογικές συμβάσεις, που σε καιρό ύφεσης δεν έχουν και κανένα αντίκρισμα.

 

Σύμφωνα με την "Καθημερινή" της Αθήνας, ο Χριστόφιας, στην πρόσφατη συνάντηση που είχε με τον Σαμαρά, του ζήτησε να επιτραπεί από τις ελληνικές αρχές να αλλάξει το καθεστώς της δραστηριότητας των καταστημάτων της Μαρφίν Εγνατία από παράρτημα σε θυγατρική της εταιρεία, για να μην επωμισθεί η κυπριακή οικονομία τα 4 δις από τα μη εξασφαλισμένα ελληνικά χρέη. Η εφημερίδα αναφέρει ότι η ανταπόκριση του Σαμαρά υπήρξε θετική.

 

Ωστόσο, ακόμη και αυτό το ζήτημα, που είναι τόσο σημαντικό για την επιβίωση της κυπριακής οικονομίας, αξιοποιείται μέσα στα πλαίσια του παιχνιδιού επίρριψης ευθυνών εις βάρος της ουσίας. Την περασμένη εβδομάδα εμφανίστηκε στην «Καθημερινή» της Κύπρου ένα δημοσίευμα που φαίνεται να είχε πηγή την Κεντρική Τράπεζα, που αναφερόταν στην έγκριση από την Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου, στις 31 Μαρτίου 2011, τη μετατροπή της "Marfin Εγνατία" από θυγατρική σε παράρτημα της "Marfin Λαϊκής", φορτώνοντας στην Κυπριακή Δημοκρατία "εν μία νυχτί" χρέος 4 δις ευρώ από τα επισφαλή δάνεια, πολλά από τα οποία δόθηκαν για αγορά μετοχών χωρίς καμία εγγύηση και εξασφάλιση, όπως και για αγορές μετοχών σε Κύπρο και Ελλάδα. Ο ισχυρισμός είναι πως αν παρέμενε η Μαρφίν θυγατρική δεν θα επωμιζόταν η Κύπρος το κόστος των ζημιών στην Ελλάδα.

 

Αν και τα επισφαλή δάνεια στην Ελλάδα είναι μια τεράστια τρύπα την οποία θα πληρώσει ο Κύπριος φορολογούμενος και υπάρχει γι' αυτά λεπτομερής έκθεση στην Κεντρική Τράπεζα για το ποιος τα πήρε και με ποιες διαδικασίες, αυτός ο κάποιος παραμένει στο απυρόβλητο.

 

Ως προς τη μετατροπή της Μαρφίν σε θυγατρική, δεν θα έκανε καμιά διαφορά. Η Εμπορική της Ελλάδας είναι θυγατρική της Credit Agricole και είχε απώλειες από το κούρεμα και υποχρεώθηκε να τις καλύψει η γαλλική τράπεζα και όχι η ελληνική κυβέρνηση.

 

Η ευκαιρία που χάθηκε ήταν όταν ο Βγενόπουλος απειλούσε να μεταφέρει την έδρα της Λαϊκής στην Ελλάδα, επειδή ο Ορφανίδης δεν τον εξυπηρετούσε και ήταν ξεκάθαρο με ποιου το μέρος ήταν τότε η κυβέρνηση. Βέβαια, για όλα αυτά διεξάγονται έρευνες από ξένο οίκο περιωπής και θα δοθούν απαντήσεις. Το ζήτημα είναι ότι σε αυτή τη λεπτή στιγμή που παίζεται το μέλλον της οικονομίας, η Κεντρική Τράπεζα και η κυβέρνηση σπαταλούν όλη τους την ενέργεια στον πόλεμο επίρριψης ευθυνών.

Μακάριος Δρουσιώτης

Πολίτης

13/10/2012