Μακαριος Δρουσιώτης

Δραματική είναι η κατάσταση στην οικονομία, με τον κίνδυνο κατάρρευσης να μην ήταν ποτέ τόσο κοντά και με την κυβέρνηση να μην έχει κανένα ρεαλιστικό σχέδιο δράσης. Ο τραπεζικός τομέας βρίσκεται στα όριά του και κανένας δεν μπορεί να προβλέψει τι μέρα θα ξημερώσει αύριο. Η τραγικότητα της κατάστασης συμπυκνώνεται στην έκκληση που έχει κάνει ο διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας Πανίκος Δημητριάδης για την υπογραφή μνημονίου "χθες".

 

Σύμφωνα με επιβεβαιωμένες πληροφορίες του "Π", στη συνάντηση που είχε με τη διαπραγματευτική ομάδα της κυβέρνησης με την τρόικα, ο κ. Δημητριάδης ήταν κατηγορηματικός ως προς το ότι η κυπριακή οικονομία αιμορραγεί και δεν υπάρχει άλλος τρόπος διάσωσής της από την άμεση υπογραφή μνημονίου. Ο Πανίκος Δημητριάδης εξήγησε στους συνομιλητές του ότι ο χρόνος που η Κύπρος έχει στη διάθεσή της είναι μόνο μερικές μέρες.

 

Παρά την κατηγορηματική θέση του διοικητή, η κυβέρνηση άρχισε ήδη εκστρατεία ενάντια στο μνημόνιο, επικαλούμενη διάφορες προφάσεις, όπως για παράδειγμα:

• Δεν έχει εξουσιοδότηση η τρόικα να υπογράψει, άρα πρακτικά δεν τίθεται τέτοιο δίλημμα.
• Η Γερμανία δεν μπορεί να εγκρίνει μνημόνιο για την Κύπρο πριν τις εκλογές του επόμενου χρόνου, άρα δεν υπάρχει ζήτημα μνημονίου.

Ωστόσο, αυτό που ζητά ο διοικητής δεν είναι η υπογραφή ενός τελικού μνημονίου, αλλά την κατάληξη σε πολιτική συμφωνία με την τρόικα, εξέλιξη η οποία θα ηρεμήσει τους ξένους και ντόπιους καταθέτες και θα σταματήσει την εκροή καταθέσεων. Σε μια τέτοια εξέλιξη, θα μπορέσει εύκολα και η κυβέρνηση να δανειστεί βραχυπρόθεσμα μέχρι τον καταρτισμό και στην έγκριση του μνημονίου.

 

Αντιθέτως, αν φύγει η τρόικα από την Κύπρο χωρίς συμφωνία δεν θα έρθει πίσω, η αίτηση για στήριξη από τον ευρωπαϊκό μηχανισμό θα θεωρηθεί αποσυρθείσα, η Κύπρος θα έχει μηδενικές πιθανότητες εξασφάλισης χρηματοδότησης και θα πτωχεύσει. Ήδη, χθες ο οίκος Moody's ανακοίνωσε πρόθεσή του για νέα υποβάθμιση της Κύπρου, επικαλούμενος "τη βραδύτητα των διαπραγματεύσεων με την τρόικα και την αβεβαιότητα όσον αφορά το χρονοδιάγραμμα και την πιθανότητα ενός πακέτου βοήθειας".

 

Έκλεισαν τη στρόφιγγα

 

Αυτό που έβαλε την οικονομία στην εντατική είναι η απόφαση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας να κλείσει την κάνουλα της ρευστότητας και να θέσει στην κυπριακή κυβέρνηση τελεσίγραφο υπογραφής μνημονίου μέχρι τις 20 Ιανουαρίου (ο "Π" προειδοποιεί για τον κίνδυνο αυτό από το περασμένο καλοκαίρι). Το "τελεσίγραφο" επιδόθηκε γραπτώς στον διοικητή, την περασμένη εβδομάδα, όταν πήγε στη Φραγκφούρτη για τη συνεδρίαση του διοικητικού συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.

 

Με την επιστροφή του στην Κύπρο, ο διοικητής ενημέρωσε αυτοπροσώπως τον Χριστόφια και του εξήγησε ότι η κατάσταση είναι πολύ σοβαρή. Ο Χριστόφιας φαίνεται να μην αντιλαμβάνεται την κρισιμότητα της κατάστασης, ούτε τις επιπτώσεις της. Σύμφωνα με την πληροφόρηση που έχει ο "Π", ο Δημητριάδης θα θέσει στον Πρόεδρο τα ζητήματα και γραπτώς (εάν δεν το έχει κάνει ήδη), για να μην του χρεωθούν στο μέλλον οι όποιες ευθύνες.

 

Η αδυναμία της κυβέρνησης να αντιληφθεί τη σοβαρότητα της κατάστασης εξώθησε τον Δημητριάδη να δώσει συνέντευξη στο Sigma Live, υπογραμμίζοντας πόσο σημαντικό είναι να υπάρξει το συντομότερο δυνατό συμφωνία με την τρόικα.

Η ουσία του προβλήματος έγκειται στη μη ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, λόγω της μη κατάληξης σε συμφωνία με την τρόικα. Ήδη από το καλοκαίρι μέχρι σήμερα μια μόνο τράπεζα άντλησε 10 δις ρευστότητα από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ). Η άρνηση της ΕΚΤ να χορηγήσει επιπρόσθετη ρευστότητα οδήγησε την κυβέρνηση να αποταθεί στην Επιτροπή και να ζητήσει έγκριση για παραχώρηση κρατικών εγγυήσεων για την έκδοση ομολόγων. Η Επιτροπή έγκρινε μέχρι έξι δις, αλλά η Βουλή τα μείωσε στα τρία δις. Οι εγγυήσεις αυτές πρέπει να κατανεμηθούν σε όλες στις τράπεζες αναλόγως του μεριδίου που έχουν στην αγορά. Η Λαϊκή Τράπεζα, που έχει το ένα έκτο της αγοράς, άντλησε ήδη μισό δις. Όπως ο "Π" πληροφορείται, εντός της εβδομάδας η Κεντρική Τράπεζα θα ζητήσει την αποδέσμευση και των υπόλοιπων 3 δις, όμως αυτά είναι τα τελευταία και οι τράπεζες κινδυνεύουν να μείνουν από ρευστότητα. Επίσης, αν δεν λυθεί το πρόβλημα της ανακεφαλαιοποίησης, η ΕΚΤ θα θέλει να εισπράξει και τα 10 δις που έχει παραχωρήσει ως ρευστότητα σε κυπριακές τράπεζες.

 

"Σε καθιστώ υπεύθυνο"

 

Ο διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας ζήτησε και είχε συνάντηση και με τον πρόεδρο του ΔΗΣΥ Νίκο Αναστασιάδη, τον οποίο ενημέρωσε. Η κατάσταση, όπως την περιέγραψε ο διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας στις επαφές του με την αντιπολίτευση, είναι "δραματική" και δεν δικαιολογείται κανένας εφησυχασμός, καθώς τίθεται σε άμεσο κίνδυνο ο τραπεζικός τομέας που αποτελεί τη ραχοκοκαλιά της κυπριακής οικονομίας. Σύμφωνα με την ενημέρωση που έγινε στα ΜΜΕ, οι δύο πλευρές συμφώνησαν ότι "υπό τις περιστάσεις θα πρέπει να υπογραφεί το μνημόνιο για να στηριχτεί η κυπριακή οικονομία".

 

Από πλευράς του, ο υποψήφιος Πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης έστειλε επιστολή στον Πρόεδρο Χριστόφια και ζητεί άμεση συνάντηση για συζήτηση της κατάστασης. Το περιεχόμενο της επιστολής Αναστασιάδη κρίνεται "βαρυσήμαντο", είναι αυστηρότατο και θέτει υπόψη του Χριστόφια την πληροφόρηση που έχει ο ΔΗΣΥ για τις εξελίξεις, για τους κινδύνους κατάρρευσης του τραπεζικού τομέα που ελλοχεύουν και τον καθιστά προσωπικά υπεύθυνο για τις όποιες επιπτώσεις στην εθνική οικονομία.

 

Βρέχει δις...

 

Η κυβέρνηση τρέφει ακόμη ψευδαισθήσεις ότι θα εξασφαλίσει νέο δάνειο που θα κρατήσει ζωντανή την οικονομία μέχρι τον επόμενο χρόνο. Ο Χριστόφιας ενημέρωσε τις συντεχνίες ότι βρίσκεται κοντά στην υπογραφή ενός δανείου 3,5 δις που θα του λύσει τα χέρια. Όπως ο "Π" γνωρίζει, ο συνομιλητής του Προέδρου είναι η ομογενειακή οργάνωση "End National Debt", η ο οποία διατείνεται ότι έχει πόρους 600 δις για να αγοράσει το εθνικό χρέος της Ελλάδας και ότι είναι έτοιμη να διαθέσει 50 δις για την Κύπρο, με επιτόκιο 0%!

 

Ο Χριστόφιας έστειλε πρόσκληση στην ηγεσία της οργάνωσης και επισκέφθηκε την Κύπρο, τις μέρες που συνεδρίαζε το Eurogroup (10 Σεπτεμβρίου). Η αντιπροσωπεία της οργάνωσης είχε συνομιλίες με το υπουργείο Οικονομικών. Η αξιολόγηση του υπουργείου Οικονομικών ήταν πως πρόκειται για φαιδρή κατάσταση, όμως ο Χριστόφιας τους δέχτηκε στο Προεδρικό, συζητεί μαζί τους και ελπίζει ότι θα του δώσουν δάνειο 3,5 δις.

 

Προς το παρόν η κυβέρνηση αναζητεί εναγωνίως νέα δάνεια από το εσωτερικό για να καλύψει τις τρέχουσες ανάγκες της. Η κυβέρνηση πιέζει αφόρητα την Τράπεζα Κύπρου για νέο δάνειο 150 εκατομμυρίων, ενώ ετοιμάζεται να ξαφρίσει όλα τα αποθεματικά των ημικρατικών οργανισμών. Η τακτική αυτή της κυβέρνησης επιβαρύνει το πρόβλημα ρευστότητας των τραπεζών και επιδεινώνει την κατάσταση.

Η πιο τραγική περίπτωση είναι αυτή του Ταμείου Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Όλες οι κυβερνήσεις δανείζονταν από το ΤΚΑ για να καλύπτουν τα λειτουργικά κόστη του Δημοσίου. Το συσσωρευμένο χρέος έφτασε στα 7,4 δις ευρώ, από τα οποία τα 2,5 δις τα άντλησε αυτή η κυβέρνηση. Τα αποθέματα αυτά προέρχονται πρώτιστα από εισφορές του ιδιωτικού τομέα. Το ΤΚΑ έχει κατατεθειμένα μόνο 75 εκ. σε συνεργατικά ιδρύματα και η κυβέρνηση προσπαθεί να τα δανειστεί και αυτά, για να καλύψει τους μισθούς του Δεκεμβρίου. Η τραγωδία είναι ότι η τρόικα ζητεί τη διαγραφή των 7,4 δις. Με απλά λόγια, το Δημόσιο έχει φάει όλες τις συνεισφορές του ιδιωτικού τομέα στο ΤΚΑ και θα απορροφήσει και τα τελευταία ψίχουλα πριν τη διαγραφή του χρέους. 

 

 

Σενάριο ανάκαμψης μέσα από την παραίτηση

 

Η τρόικα έχει παραδώσει τις εισηγήσεις της στην κυβέρνηση και αναμένει τις αντιδράσεις της. Το νέο σχέδιο μνημονίου είναι πολύ σκληρό, σε σύγκριση με αυτό που είχε προταθεί τον Ιούλιο. Εάν γινόταν αποδεκτό το μνημόνιο του Ιουλίου, τον Σεπτέμβριο θα γινόταν η πρώτη εκταμίευση. Η τακτική κωλυσιεργίας της κυβέρνησης, όχι μόνο μεγάλωσε την τρύπα, αλλά έδωσε την αφορμή να ανοίξουν όλα τα ζητήματα. Βασικά η κυβέρνηση άνοιξε τον ασκό του Αιόλου και δεν είναι πολιτικά εφικτό να υπογράψει ένα μνημόνιο πολύ πιο επαχθές από εκείνο που απέρριψε τον Ιούλιο.

 

Χωρίς να ξέρει από πού θα βρει χρήματα, η κυβέρνηση δημιουργεί αντιμνημονιακό ρεύμα και προσπαθεί να οικοδομήσει κοινό μέτωπο με τα συνδικάτα. Ήδη ο υποψήφιος του ΑΚΕΛ Σταύρος Μαλάς ξεκίνησε αντιμνημονιακή εκστρατεία και με αυτή τη γραμμή θα πορευτεί μέχρι τις προεδρικές. Όμως, με δεδομένη την αδυναμία χρηματοδότησης του κράτους και λόγω του τελεσιγράφου της ΕΚΤ, είναι εντελώς αδύνατο να επιβιώσει η κυβέρνηση μέχρι την 1η Μαρτίου, όταν θα αναλάβει ο νέος Πρόεδρος.

 

Ένα από τα προβλήματα που θα πρέπει να διαχειριστεί η κυβέρνηση είναι αυτό του προϋπολογισμού για το 2013. Χωρίς συμφωνία με την τρόικα, η κυβέρνηση δεσμεύτηκε να ενσωματώσει σε αυτόν τις δικές της αντιπροτάσεις. Όμως, ένας τέτοιος προϋπολογισμός, με βαριές φορολογίες, δεν μπορεί να περάσει από τη Βουλή. Σύμφωνα με την πληροφόρηση που έχει ο "Π" από πηγές εντός του ΑΚΕΛ, το σενάριο της παραίτησης Χριστόφια δεν έχει εκλείψει. Έτσι κι αλλιώς μια κυβέρνηση που βρίσκεται σε στάση πληρωμών είναι ημιπαραιτημένη.

 

Ορισμένοι κύκλοι εντός του ΑΚΕΛ προωθούν την ιδέα της παραίτησης Χριστόφια με αφορμή τυχόν καταψήφιση του προϋπολογισμού. Η παραίτηση θα προβληθεί σαν "οικονομικό πραξικόπημα" των νεοφιλελεύθερων δυνάμεων και η παραίτηση πράξη "αντίστασης κατά της άλωσης των δικαιωμάτων των εργαζομένων".

 

Ο Χριστόφιας φέρεται πρόθυμος, μετά το τέλος της Κυπριακής Προεδρίας, να γυρίσει την Κύπρο και να εξηγήσει στον κόσμο ότι δεν παραιτήθηκε ηττημένος, αλλά αντιστάθηκε. Με αυτή την κίνηση ελπίζουν ότι θα συσπειρώσουν τουλάχιστον το ΑΚΕΛ και με δεδομένο το τελεσίγραφο της 20ής Ιανουαρίου της ΕΚΤ για υπογραφή μνημονίου, θα παραδώσουν την καυτή πατάτα στα χέρια του Λιλλήκα, καθώς το δίλημμα "μνημόνιο τώρα ή έξοδος από το ευρώ" θα το αντιμετωπίσει ο προεδρεύων Γιαννάκης Ομήρου.

Μακάριος Δρουσιώτης

Πολίτης

17/11/2012