Μακαριος Δρουσιώτης

 

 

Ο υποψήφιος Πρόεδρος της Δημοκρατίας Γιώργος Λιλλήκας, δίνοντας στη δημοσιότητα "κατάσταση περιουσίας" του ιδίου και της συζύγου του Βαρβάρας, άνοιξε ξανά τη συζήτηση της διασύνδεσης των πολιτικών του επιλογών με τις οικονομικές του δραστηριότητες.

 

Ο γενικός γραμματέας του ΑΚΕΛ Άντρος Κυπριανού αμφισβήτησε ευθέως την πληρότητα των στοιχείων που έδωσε στη δημοσιότητα ο Γιώργος Λιλλήκας, καλώντας τον "να δώσει στη δημοσιότητα τα στοιχεία των εταιρειών με τις οποίες είναι συνδεδεμένος, τόσο ο ίδιος όσο και η σύζυγός του, προκειμένου να υπάρχει μια ολοκληρωμένη εικόνα για τα περιουσιακά του στοιχεία". Ο Κυπριανού είπε ότι ο Λιλλήκας παρουσιάζεται να έχει περιουσία μερικών εκατομμυρίων. "Ένας άνθρωπος που ασχολείται μόνο με την πολιτική, το μεγάλο ερώτημα είναι πώς μπορεί να αποκτήσει τέτοια περιουσία".

Επί της ουσίας, ο Λιλλήκας δεν σήκωσε το γάντι και χαρακτήρισε το σχόλιο και τα υπονοούμενα του Άντρου Κυπριανού "ανέντιμα και ανήθικα", ενώ αντέστρεψε τα πυρά, παρακαλώντας τον να δηλώσει, εάν είχε "προσωπικό ή οικογενειακό όφελος από πρόσωπα και εταιρείες που αναλάμβαναν δημόσιες προσφορές από το κράτος".

 

Οι αιχμές του Κυπριανού για τη διασύνδεση μεταξύ των πολιτικών και επιχειρηματικών δραστηριοτήτων του Λιλλήκα έρχονται σε συνέχεια των δηλώσεων της βουλευτού του ΔΗΚΟ, Αθηνάς Κυριακίδου, η οποία διερωτήθηκε "πόσα φτωχόπαιδα από την Παναγιά έγιναν πολυεκατομμυριούχοι τα τελευταία 15 χρόνια και πόσα εκατομμύρια ευρώ κατέληξαν στα ταμεία της διαφημιστικής εταιρείας της συζύγου του Γιώργου Λιλλήκα από τα δημόσια ταμεία, από την ημέρα που ο ίδιος εκλέγηκε βουλευτής". Ο Λιλλήκας κινήθηκε νομικά εναντίον της Αθηνάς Κυριακίδου, ενώ είχε δεσμευτεί να δώσει στη δημοσιότητα τα περιουσιακά του στοιχεία.

 

Κανονικές μεταγραφές

 

Στην "κατάσταση περιουσίας" που έδωσε στη δημοσιότητα ο Λιλλήκας δεν διαψεύδεται η τεράστια οικονομική επιφάνεια που του αποδίδει η κ. Κυριακίδου, ούτε και επιβεβαιώνεται το μέγεθος της πραγματικής του περιουσίας, διότι αναφέρεται μόνο στην αξία των μετοχών του στις διάφορες εταιρείες, χωρίς καμιά αναφορά στα περιουσιακά στοιχεία των ίδιων των εταιρειών και δη της διαφημιστικής Marketway.

 

Ο Γιώργος Λιλλήκας κατηγορείται από τους πολιτικούς του αντιπάλους ότι είναι "πολιτικός ανεμόμυλος" επειδή έχει γυρίσει σχεδόν όλους τους ιδεολογικούς χώρους, από την κομουνιστική Αριστερά μέχρι την εθνικιστική Δεξιά. Κάνοντας μια ιστορική αναδρομή των "πολιτικών μετακομίσεων" του Λιλλήκα είναι ευδιάκριτο το στοιχείο του τυχοδιωκτισμού. Όμως, πέρα από το πολιτικό υπήρχε σχεδόν πάντα και το οικονομικό κομμάτι.

 

Ο Λιλλήκας μπήκε στην πολιτική συμμετέχοντας στο επιτελείο του Γιώργου Βασιλείου στις εκλογές του 1988. Έγινε γραμματέας Νέας Γενιάς, θεωρείτο ότι ανήκε στον στενό κύκλο του Βασιλείου και αναμενόταν πως με την επανεκλογή Βασιλείου θα γινόταν υπουργός. Μετά την απρόσμενη απώλεια της εξουσίας από τον Βασιλείου, ο Λιλλήκας έμεινε πολιτικά μετέωρος.

 

Από νωρίς για Πρόεδρος

 

Ο Λιλλήκας είχε στο μεταξύ παντρευτεί τη σύζυγό του Βαρβάρα, με την οποία ίδρυσαν από κοινού μια μικρή διαφημιστική εταιρεία, τη Marketway. Η εταιρεία αναπτύχθηκε ραγδαία και εξελίχθηκε σε μια από τις μεγαλύτερες διαφημιστικές εταιρείες στην Κύπρο. Πέρα από τα συμβόλαια που εξασφάλισε με πολλές από τις μεγαλύτερες εταιρείες στην Κύπρο, αλλά και στο εξωτερικό, η Marketway ασχολήθηκε και με την πολιτική διαφήμιση. Οι πρώτες πολιτικές συνεργασίες που ανέλαβε η εταιρεία ήταν με το ΑΚΕΛ, στο οποίο είχε προσχωρήσει ο Γιώργος Λιλλήκας.

Το ζεύγος Λιλλήκα είχε από νωρίς προεδρικές φιλοδοξίες. Αίσθηση προκάλεσε η δημοσίευση στον Τύπο πληροφοριών ότι στην έπαυλη που έκτιζε το ζεύγος στο Γέρι, είχε προβλεφθεί και σπιτάκι για την προεδρική φρουρά!

Ο Λιλλήκας είχε πάντα έντονες πολιτικές φιλοδοξίες, αλλά ουδέποτε έντονες αυτόνομες πολιτικές θέσεις. Ειδικά στο Κυπριακό, που ήταν το κεντρικό ζήτημα κάθε εκλογικής αναμέτρησης, ο Λιλλήκας ταυτιζόταν με τις απόψεις του χώρου στον οποίο στεγαζόταν πολιτικά.

 

Το 1993, ο τότε Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος Α' κατόρθωσε αυτό που δεν μπόρεσε να κάνει η διάδοχός του Χρυσόστομος Β': Συνένωσε τον λεγόμενο ενδιάμεσο χώρο με υποψήφιο τον Πασχάλη Πασχαλίδη. Ο Πασχαλίδης εξέφραζε τότε τον ίδιο ιδεολογικό χώρο τον οποίο καλύπτει σήμερα ο Γιώργος Λιλλήκας. Εξασφάλισε στις εκλογές 18%, όσα δίνουν σήμερα οι δημοσκοπήσεις στον ίδιο. Πλείστα από τα μέλη της σημερινής Πολιτικής Επιτροπής του Λιλλήκα ήταν τότε στο επιτελείο του Πασχαλίδη.

 

Ο Λιλλήκας ήταν στην ακριβώς απέναντι πλευρά με τον Βασιλείου. Ήταν τότε που ξεκίνησε η επαναπροσέγγιση, τότε που δοκιμάστηκε η ρεαλιστική προσέγγιση στο Κυπριακό και υποβλήθηκαν οι Ιδέες Γκάλι, για τις οποίες η εφημερίδα "Κήρυκας" απειλούσε να δικάσει τον Βασιλείου με την κατηγορία της εθνικής μειοδοσίας.

 

Επένδυση στο ΑΚΕΛ

 

Η πτώση Βασιλείου το 1993 συνέπεσε και με τη διάσπαση του ΑΚΕΛ. Ο Λιλλήκας δεν είχε κανένα πρόβλημα να επεξεργαστεί τις προγραμματικές θέσεις του ΑΔΗΣΟΚ, όμως δεν ήθελε να κάνει πειράματα με το πολιτικό του μέλλον. Δεν προσχώρησε ούτε στο ΑΔΗΣΟΚ ούτε στο Κίνημα Ελευθέρων Δημοκρατών που είχε ιδρύσει ο Βασιλείου, αλλά επέλεξε την ασφάλεια του μεγέθους του ΑΚΕΛ. Ποιο εύκολα εκλέγεσαι Πρόεδρος με το ΑΚΕΛ, σχεδόν απίθανο με το κόμμα του Βασιλείου, ο οποίος είχε ακόμα προεδρικές φιλοδοξίες.

 

Στις προεδρικές εκλογές του 1998 το ΑΚΕΛ κατέβασε υποψήφιο τον Γιώργο Ιακώβου. Ο Λιλλήκας συμμετείχε ο ίδιος στην εκστρατεία και φυσικά η Marketway συμμετείχε στη διαφημιστική καμπάνια του υποψηφίου. Εξελέγη ξανά βουλευτής το 2001, ενώ στο μεταξύ είχε γίνει κανονικό μέλος του ΑΚΕΛ, αλλά εντάχθηκε στην κατηγορία των "μυστικών μελών". Η Marketway ανέλαβε και πάλι το διαφημιστικό κομμάτι της εκστρατείας του ΑΚΕΛ.

 

Ο υποψήφιος και το κοστούμι του

 

Η πιο κρίσιμη καμπή στην πολιτική σταδιοδρομία του Λιλλήκα ήταν οι προεδρικές εκλογές του 2003. Ο Χριστόφιας, μετά από δύο εκλογικές ήττες (Βασιλείου, Ιακώβου), έταξε σκοπό της ζωής του να εκλέξει Πρόεδρο έναντι οποιουδήποτε τιμήματος. Το δέλεαρ της προεδρίας της Βουλής ήταν ένας επιπρόσθετος λόγος για να πάρει το ΑΚΕΛ την ιστορική απόφαση να συμπράξει με το ΔΗΚΟ για την υποψηφιότητα Παπαδόπουλου.

 

Ο Λιλλήκας, ο οποίος προετοίμαζε τον εαυτό του για υποψήφιο του ΑΚΕΛ και σε συνέντευξή του στον "Φιλελεύθερο" έραψε στα μέτρα του το κοστούμι του υποψήφιου, έμεινε μετέωρος. Προσπάθησε να εκβιάσει τις εξελίξεις στο ΑΚΕΛ, προειδοποιώντας πως αν το κόμμα επέμενε στον Τάσσο θα κατερχόταν υποψήφιος "για να σώσει την αξιοπρέπεια της Αριστεράς". Αρκετά στελέχη του ΑΚΕΛ διηγούνται την εμπειρία τους από συνάξεις που έκανε σε σπίτια ο Λιλλήκας για να προειδοποιήσει πως με τον Παπαδόπουλο Πρόεδρο η Κύπρος θα οδηγείτο στη διχοτόμηση.

 

Στροφή στον Τάσσο

 

Όταν η απόφαση του ΑΚΕΛ έγινε τελεσίδικη, ο Λιλλήκας ανέκρουσε πρύμναν και επεδίωξε επαφή με τον Παπαδόπουλο. Για μεσάζοντα έβαλε τον Μάριο Καρογιάν, ο οποίος ήταν τότε μέλος του επιτελείου του Παπαδόπουλου. Ο Τάσσος αρχικά δεν ήθελε να τον συναντήσει, όμως τελικά συμβιβάστηκε. Σε μια συνάντηση έγινε και ο αρραβώνας και ο γάμος. Η προίκα του Λιλλήκα ήταν ένα γερό κομμάτι από την εκστρατεία του Τάσσου στη Marketway.

 

Ο Τάσσος ήταν αρχικά επιφυλακτικός με τον Λιλλήκα, ο οποίος όμως επεδίωξε και απέκτησε φιλική σχέση με την κόρη του Παπαδόπουλου, Αναστασία. Μέσω της Αναστασίας, στην οποία ο Παπαδόπουλος είχε μεγάλη αδυναμία, οι δύο οικογένειες απέκτησαν φιλικές σχέσεις. Ο Λιλλήκας σιγά - σιγά αποστασιοποιείτο από το ΑΚΕΛ και μετακινείτο προς τον Τάσσο, γεγονός που εκνεύριζε το κόμμα.

 

Ο Λιλλήκας επένδυσε το πολιτικό του μέλλον στη διαδοχή του Τάσσου Παπαδόπουλου. Άνθρωποι οι οποίοι έζησαν από κοντά τη σχέση, λένε ότι ο Λιλλήκας ταυτίστηκε τόσο πολύ με τον Τάσσο, που τον μιμείτο ακόμη και στις κινήσεις και στις στερεότυπες φράσεις που χρησιμοποιούσε ο τέως Πρόεδρος. Έγινε το alter ego του.

 

Η χρυσή πενταετία των 4,3 εκατ.

 

Στις δραματικές εξελίξεις του 2004, ο Λιλλήκας διατείνεται ότι αυτός ήταν που οργάνωσε την εκβιαστική εκστρατεία κατά του Χριστόφια, το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής, όταν άλλαξε την απόφασή του από το "ναι" στο "όχι" στο δημοψήφισμα. Ο Λιλλήκας, σαν ένας δεύτερος Τάσσος Παπαδόπουλος, εργάστηκε για την εκστρατεία του "όχι", η οποία, βεβαίως, ανατέθηκε αποκλειστικά στη Marketway έναντι του ποσού των 450.000 λιρών (800.000 ευρώ). Η Marketway "συνείσφερε" στην εκστρατεία περίπου 20.000 ευρώ. Βέβαια, όπως και στις υπόλοιπες εκστρατείες τα χρήματα αυτά είχαν δαπανηθεί σε διαφημιστικό χώρο και χρόνο, παραγωγές υλικού κτλ. Όμως ο τζίρος ήταν τεράστιος και εκτός από τα ποσοστά της εταιρείας ο Λιλλήκας απέκτησε και τεράστια επιρροή στα ΜΜΕ.

Το 2008 ο Λιλλήκας είχε να διαλέξει μεταξύ Χριστόφια

και Τάσσου. Με το ΑΚΕΛ οι σχέσεις δεν ήταν πια πολύ καλές. Ταυτιζόμενος περισσότερο με τον Τάσσο και λιγότερο με το ΑΚΕΛ, ο Λιλλήκας απώλεσε το κριτήριο της εμπιστοσύνης. Κι ένα κόμμα σαν το ΑΚΕΛ ουδέποτε θα τον έχριζε υποψήφιο, ενώ το σπιτάκι της φρουράς στην έπαυλη Λιλλήκα ήταν ακόμα άδειο...

 

Ο Λιλλήκας επένδυσε στον Τάσσο, ο οποίος θεωρείτο σίγουρος νικητής. Έγινε με τον "τσαμπουκά" επικεφαλής της εκστρατείας του, αλλά έπαιξε και έχασε. Οι παλιοί φίλοι του Τάσσου του επιρρίπτουν την ευθύνη της απώλειας των εκλογών επειδή τους κράτησε όλους απέξω για να καρπωθεί μόνος τη δόξα του θριάμβου. Η εκστρατεία του 2008 ήταν ίσως η μεγαλύτερη δουλειά που έκανε η Marketway. Σύμφωνα με την πληροφόρηση που έχει ο "Π", το ύψος της ήταν δύο εκατομμύρια λίρες (περίπου 3,5 εκ. ευρώ). Την καμπάνια του Τάσσου είχε προσφερθεί τότε να αναλάβει δωρεάν η εταιρία Upset του Γιάννη Κακουλίδη από την Ελλάδα, ο οποίος ήρθε στην Κύπρο με τη σύμφωνο γνώμη του Παναγόπουλου τον Σεπτέμβριο του 2007. Ύστερα από έντονες αντιδράσεις του ζεύγους Λιλλήκα, τελικά ο Τάσσος ενέδωσε και έδωσε το γενικό πρόσταγμα στον Γιώργο Λιλλήκα.

 

Η τελευταία ζαριά

 

Μετά το σοκ του 2008 ο Λιλλήκας έμεινε πολιτικά άστεγος και πολιτικά μετέωρος. Τα κόμματα του τασσικού μπλοκ ήταν επιφυλακτικά να τον στεγάζουν, λόγω της άκρατης φιλοδοξίας του και του φόβου ότι θα τους καπέλωνε.

Ο Λιλλήκας είχε και την ταμπέλα του "ανεμόμυλου" επειδή δεν έπειθε ότι μετακινείτο πολιτικά στο πλαίσιο μιας εξελικτικής διαδικασίας, που είναι και υγιής και θεμιτή, αλλά με τυχοδιωκτικά κριτήρια. Για τον λόγο αυτό ο Λιλλήκας δεν απέκτησε ποτέ δικό του, αυτόνομο, πολιτικό στίγμα.

 

Για πρώτη φορά στην πολιτική του σταδιοδρομία αποπειράθηκε, μετά την απώλεια των εκλογών του 2008, να διαμορφώσει και να προτείνει δική του, αυτόνομη, πολιτική πρόταση στο Κυπριακό. Τις σκέψεις του τις περιέλαβε στο βιβλίο του "Λύση του Κυπριακού - πραγματικότητες, διλήμματα και επιλογές".

 

Το βιβλίο του Λιλλήκα είναι μια ενδιαφέρουσα εργασία, η οποία σκοπό έχει να δικαιώσει τις επιλογές του 2004 και να διατυπώσει μια νέα πρόταση για το Κυπριακό. Μελετώντας το βιβλίο, ένας προσεκτικός αναγνώστης κατανοεί ότι η έκδοσή του είχε ένα και μόνο σκοπό: Να ανοίξει τη συζήτηση για λύση χαλαρής ομοσπονδίας.

 

Η πρώτη του προσπάθεια να αποκτήσει αυτόνομο πολιτικό λόγο έσβησε πολύ γρήγορα όταν μπήκε στη δίνη των φιλοδοξιών των προεδρικών εκλογών του 2013. Η αποτυχία του να συσπειρώσει τον ενδιάμεσο χώρο τον έφερε να εκφράζει τον σκληρό πυρήνα της αντιομοσπονδιακής τάσης, που ήταν πάντα δραστήρια και θορυβώδης, ποτέ όμως πλειοψηφικό ρεύμα για να ικανοποιήσει τη φιλοδοξία του να εκλεγεί Πρόεδρος.

 

Παρ' όλα αυτά, οι εκλογές του 2013 είναι οι πρώτες που ο Λιλλήκας δοκιμάζει μόνος τις δυνάμεις του. Είναι και μόνες που η Marketway πληρώνει τον λογαριασμό. Σε όλες τις προηγούμενες, τον εισέπραττε...

Μακάριος Δρουσιώτης

12/01/2013