Μακαριος Δρουσιώτης

Ο Μεχμέτ Αλί Ταλάτ θεωρείται το φαβορί των αυριανών εκλογών καθώς τον στηρίζουν τόσο ο Ερντογάν όσο και ο διεθνής παράγων. Ο μεγάλος πρωταγωνιστής των «εκλογών» είναι αναμφίβολα ο ηγέτης του Ρεπουμπλικανικού Τουρκικού Κόμματος (ΡΤΚ) Μεχμέτ Αλί Ταλάτ, ο οποίος είναι ο εκλεκτός της τουρκικής κυβέρνησης, των Βρυξελλών, των ΗΠΑ και της Βρετανίας.

 

Ο Ταλάτ ήταν μεταξύ αυτών που ηγήθηκαν του αγώνα που έβγαλε τους Τουρκοκύπριους στους δρόμους τη διετία 2003-2004, με στόχο τη λύση του Κυπριακού και την ένταξη ολόκληρης της Κύπρου στην Ε.Ε. Μετά την αποτυχία του δημοψηφίσματος, ο Ταλάτ άλλαξε προσανατολισμό: Εριξε όλες τους τις δυνάμεις στην προσπάθεια να βγάλει τους Τουρκοκύπριους από τη διεθνή απομόνωση, δηλαδή, να αποκτήσει η «ΤΔΒΚ» καθεστώς ημιαναγνώρισης.

 

Ο αποπροσανατολισμός του Ταλάτ από την προσπάθεια λύσης προκάλεσε την έντονη δυσαρέσκεια του αδελφού ελληνοκυπριακού κόμματος ΑΚΕΛ. Το Κομμουνιστικό κόμμα της Κύπρου κατηγορεί τον Ταλάτ ότι δελεάστηκε από την εξουσία, υποτάχτηκε στην Τουρκία, έπαψε να πιστεύει στη λύση του Κυπριακού.

 

Η απάντηση του Ταλάτ στην κριτική του ΑΚΕΛ είναι πως παραμένει δεσμευμένος στη λύση, επικαλείται τη συνδρομή του στο «ναι» στο σχέδιο Ανάν και υπενθυμίζει την άρνηση του προέδρου Παπαδόπουλου να υποβάλει τις απαιτήσεις του, προκειμένου να αποδεχτούν και οι Ελληνοκύπριοι το συγκεκριμένο σχέδιο.

 

Η θέση του Ταλάτ, που γίνεται αποδεκτή από τους Τουρκοκύπριους, είναι πως ο στόχος του Παπαδόπουλου είναι η απορρόφησή τους από την Κυπριακή Δημοκρατία και πως μόνο η άρση της απομόνωσης θα καταστήσει αυτό το στόχο ανέφικτο και θα τον επαναφέρει στο τραπέζι των συνομιλιών.

 

Ευρωπαϊκό χρώμα

 

Είναι η πρώτη φορά στην ιστορία των τουρκοκυπριακών εκλογών που το Κυπριακό δεν είναι το μόνο κυρίαρχο ζήτημα στην προεκλογική εκστρατεία. Οι Τουρκοκύπριοι θεωρούν ότι έκαναν το καθήκον τους, ότι η μπάλα είναι στο γήπεδο της άλλης πλευράς και επικεντρώνουν την προσοχή τους στην αξιοποίηση της διεθνούς συμπάθειας που απολαμβάνουν τον τελευταίο χρόνο, προκειμένου να βελτιώσουν τη ζωή τους.

 

Η Ε.Ε. παρεμβαίνει για πρώτη φορά στην εκλογική διαδικασία. Η επίσκεψη την περασμένη Δευτέρα του Ταλάτ στις Βρυξέλλες, η συνάντησή του με τον πρόεδρο της Επιτροπής και η υπόσχεση του Μπαρόζο ότι η Ε.Ε. θα συνεχίσει να προσπαθεί για την έγκριση του κανονισμού για το απευθείας εμπόριο, ήταν σαφείς εκδηλώσεις της προτίμησης των Ευρωπαίων υπέρ του Ταλάτ.

 

Η εύνοια του ξένου παράγοντα προς τον Ταλάτ επενεργεί εις βάρος του άλλου κόμματος της Αριστεράς, του Κινήματος Ειρήνης και Δημοκρατίας του Μουσταφά Ακιντζί, το οποίο αγωνίζεται να περάσει το όριο του 5% που είναι το μίνιμουμ για να εξασφαλίσει έδρα στη «Βουλή». Στις προηγούμενες εκλογές, το ΚΕΔ εξασφάλισε το 14% των ψήφων. Ομως, τότε, κατήλθε ως συνασπισμός κομμάτων και ομάδων, οι οποίες τώρα κατέρχονται αυτόνομα.

 

Ο άλλος πόλος

 

Ο πιο σοβαρός αντίπαλος του ΡΤΚ είναι το Κόμμα Εθνικής Ενότητας (ΚΕΕ) του πρώην πρωθυπουργού Ντερβίς Ερογλου. Το κόμμα αυτό ιδρύθηκε από τον Ντενκτάς, ο οποίος στη συνέχεια προσπάθησε να το διασπάσει, όταν ο Ερογλου επιδίωξε να διεκδικήσει την προεδρία του ψευδοκράτους. Ο Ντενκτάς ίδρυσε το Δημοκρατικό Κόμμα, του οποίου σήμερα πρόεδρος είναι ο γιος του, Σερντάρ. Το Δημοκρατικό Κόμμα συνενώθηκε με το κόμμα Αναγέννησης των Εποίκων, αλλά δεν μπόρεσε ποτέ να αποδυναμώνει το ΚΕΕ του Ερογλου. Το κόμμα του Ερογλου ήταν αυτό που εξέφραζε την πολιτική Ντενκτάς στο Κυπριακό. Ηταν αντίθετο στην ένταξη των Τουρκοκυπρίων στην Ε.Ε. πριν από την ένταξη της Τουρκίας και επεδίωκε την πλήρη αναγνώριση της «ΤΔΒΚ».

 

Το ΚΕΕ καταψήφισε το σχέδιο Ανάν, δεν συμμετέχει στις κοινές επαφές με τα ελληνοκυπριακά κόμματα και ψηφίζεται από τα κατάλοιπα της ΤΜΤ και τους «αγωνιστές». Ωστόσο, η πολιτική αλλαγή στην Τουρκία και το τέλος εποχής του Ντενκτάς επηρέασε και την πολιτική του Ερογλου, ο οποίος αναθεώρησε τη φρασεολογία του, υποστηρίζει τώρα την ένταξη στην Ε.Ε. και αποδέχεται το σχέδιο Ανάν, νοουμένου ότι θα βελτιωθεί ακόμη περισσότερο υπέρ των Τουρκοκυπρίων.

 

Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις δίνουν στο κόμμα του Ερογλου ποσοστό γύρω στο 33%. Ορισμένες δημοσκοπήσεις το δείχνουν να ισοψηφεί με το κόμμα του Ταλάτ. Το ΡΤΚ έθεσε ως στόχο το 40%, αλλά οι δημοσκοπήσεις το δείχνουν γύρω στο 35%.

 

Ταλάτ - Σερντάρ

 

Στις πρώτες εκλογές κατά τις οποίες αμφισβητήθηκε ο Ντενκτάς, στις 6 Δεκεμβρίου 2003, παραμονές της πρωτοβουλίας στο Κυπριακό που οδήγησε στο δημοψήφισμα της 24ης Απριλίου, υπήρχαν δύο ευδιάκριτοι πόλοι: από τη μια ήταν το ΡΤΚ του Ταλάλ και το ΚΕΔ του Ακιντζί που διεκδικούσαν μαζί πέραν του 50% για να σχηματίσουν από κοινού κυβέρνηση της Αριστεράς. Στον άλλο πόλο ήταν το ΚΕΕ του Ερογλου και το Δ.Κ. του Σερντάρ Ντενκτάς. Τελικά οι δύο συνασπισμοί ισοψήφησαν στις έδρες (25-25) και ο μόνος εφικτός συνδυασμός ήταν αυτός μεταξύ Ταλάτ - Σερντάρ.

 

Ο συνασπισμός Ταλάτ - Σερντάρ έχασε την πλειοψηφία του στη «Βουλή» αμέσως μετά τα δημοψηφίσματα, λόγω αποσκίρτησης αριθμού βουλευτών και από τα δύο κόμματα. Ωστόσο, η «κυβέρνηση» Ταλάτ παρέμεινε στην εξουσία για σχεδόν ένα χρόνο, χωρίς πλειοψηφία, διότι είχε την κάλυψη της τουρκικής κυβέρνησης.

 

Παρακαταθήκη

 

Ο Ταλάτ συνεχίζει να δηλώνει ότι η συμμαχία του με τον Σερντάρ Ντενκτάς είναι λύση ανάγκης και ότι θα προτιμούσε να σχηματίσει κυβέρνηση με τον Ακιντζί. Στην πραγματικότητα, όμως, όλοι το γνωρίζουν πως ο συνασπισμός Ταλάτ - Ακιντζί είναι δύσκολο να σχηματιστεί, για λόγους ισορροπιών στην ίδια την Τουρκία. Η παρουσία του Σερντάρ Ντενκτάς στην «κυβέρνηση» ήταν και εξακολουθεί να είναι ο ύστατος συμβιβασμός του στρατού, προκειμένου να «χωνέψει» την περιθωριοποίηση του πατέρα Ντενκτάς.

 

Το Δεκέμβριο του 2002 ο Ταλάτ κατήλθε στις εκλογές με σύνθημα τη λύση και την ένταξη στην Ε.Ε. Αυτή τη φορά το σύνθημά του είναι η «άρση της απομόνωσης των Τουρκοκυπρίων» και η εναρμόνιση των κατεχόμενων με την Ε.Ε. Ο Ταλάτ τυγχάνει της ανοιχτής υποστήριξης του πρωθυπουργού Ερντογάν, ο οποίος τον στηρίζει πολιτικά και οικονομικά. Σε ανταπόδοση ο Ταλάτ υποστηρίζει ότι η πολιτική που ακολούθησε σήκωσε από τους ώμους της Τουρκίας το βαρίδι του Κυπριακού και άνοιξε το δρόμο για την ένταξη της χώρας στην Ε.Ε.

 

Η κυπριακή κυβέρνηση, επίσημα, δεν έχει άποψη για το ποιος θα είναι ο εκλεγμένος ηγέτης των Τουρκοκυπρίων. Θα προτιμούσε όμως ανάκαμψη των δυνάμεων που στηρίζουν τον Ραούφ Ντενκτάς. Η θέση της κυπριακής κυβέρνησης είναι πως το Κυπριακό μπορεί να περιμένει για να λυθεί με καλύτερους όρους σε βάθος χρόνου, ενώ δεν βλέπει στο πρόσωπο του Ταλάτ τον ηγέτη που είναι πρόθυμος να λύσει το Κυπριακό. Η παρελκυστική τακτική της κυβέρνησης Παπαδόπουλου θα εξυπηρετούνταν καλύτερα με τη συντήρηση της σχέσης σύγκρουσης με την πολιτική που ακολουθεί ο Ντενκτάς, σε σύγκριση με την περισσότερο μετριοπαθή πολιτική που ασκεί ο Μεχμέτ Αλί Ταλάτ.

Μακάριος Δρουσιώτης

Ελευθεροτυπία

19/02/2005