Μακαριος Δρουσιώτης

Ο ευρωβουλευτής του ΔΗΣΥ Γιαννάκης Κασουλίδης, είναι αναντίλεκτα ένας από τους πολιτικούς της Κύπρου με ευρωπαϊκό προφίλ. Δίκαια θεωρείται η καλύτερη κυπριακή παρουσία στο ευρωπαϊκό κοινοβούλιο. Ως πολιτικός είναι μετριοπαθής, υποστήριξε - υπό τις περιστάσεις των ημερών - την αποδοχή του σχεδίου λύσης του Κυπριακού, αλλά κατανοεί και συμμερίζεται τους λόγους για τους οποίους η πλειοψηφία το έχει καταψηφίσει. Με αφορμή τις εξελίξεις που διαδραματίζονται αυτές τις μέρες στην Ε.Ε., συζητήσαμε με τον Γ. Κασουλίδη την πολιτική της Κυβέρνησης της Κύπρου έναντι της προσπάθειας της Τουρκίας να αρχίσει ενταξιακές διαπραγματεύσεις στις 3 Οκτωβρίου.

 

Ο ευρωβουλευτής του ΔΗΣΥ είναι κατηγορηματικός: Ο Τ. Παπαδόπουλος δεν ξέρει να παίξει το ευρωπαϊκό παιχνίδι. Και στην άγνοιά του αυτή εξυπηρετεί την τουρκική πολιτική της μη λύσης του Κυπριακού. Εκφράζει σοβαρές επιφυλάξεις για την ορθότητα της πολιτικής της εξομάλυνσης των σχέσεων που σημαίνει εξωραϊσμό της κατοχής και αποδοχή της σημερινής πραγματικότητας, για να καταλήξει σε μια δραματική προειδοποίηση: "Εάν αφήσουμε τα τετελεσμένα να δημιουργηθούν για να τα έχουμε σαν δικαιολογία για να μη λύσουμε το Κυπριακό", τότε οι κίνδυνοι και οι συνέπειες θα είναι ανάλογες αυτών του 1974.

 

- Οι πρόσφατες εξελίξεις στην Ε.Ε. καταδεικνύουν μια αδυναμία της Κύπρου να παίξει το ευρωπαϊκό χαρτί. Πού εντοπίζετε αυτή την αδυναμία;

 

* Πρώτα απ' όλα πρέπει να καθορίσουμε το ζητούμενο. Εάν είναι να εκμεταλλευτούμε αυτές τις συγκυρίες και το

"Ομαλοποίηση σημαίνει ωραιοποίηση του παρόντος στάτους κβο, άρα εμπέδωση της διχοτόμησης"

 γεγονός της υποψηφιότητας της Τουρκίας για την υποβοήθηση της λύσης του Κυπριακού είναι ένα πράγμα. Εάν ο στόχος είναι η αναγνώριση, η εφαρμογή του Πρωτοκόλλου και η ομαλοποίηση των σχέσεων, σαν αυτοσκοπός, είναι κάτι διαφορετικό. Για μένα πρέπει να επιδιωχθούν και τα δύο, με τα δεύτερα στην υπηρεσία του πρώτου, σαν δύο παράλληλοι δρόμοι που δεν τέμνονται.

 

Ομαλοποίηση με την κατοχή;

 

- Είναι ξεκάθαρο ότι η Κυβέρνηση αποφεύγει τη διασύνδεση του Κυπριακού με την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας και επενδύει στην εξομάλυνση των σχέσεων.

 

* Προσωπικά έχω μεγάλες αμφιβολίες εάν η επένδυση στην εξομάλυνση των σχέσεων μπορεί να αποδώσει οτιδήποτε υπέρ της υπόθεσης της Κύπρου. Έχω σοβαρές ενστάσεις στην πολιτική της ομαλοποίησης, εξαιτίας του γεγονότος ότι για μένα ομαλοποίηση σημαίνει ωραιοποίηση του παρόντος στάτους κβο, άρα εμπέδωση της διχοτόμησης. Και είναι αδιανόητη η ομαλοποίηση με την κατοχή.

 

- Ωστόσο, η Κυβέρνηση φαίνεται ότι επέλεξε την τακτική των μικρών βημάτων, μέσω της ομαλοποίησης, αρχής γενομένης από την εφαρμογή του Πρωτοκόλλου, ελπίζοντας ότι κάποια στιγμή θα φτάσει στην αναγνώριση.

 

* Η εφαρμογή του Πρωτοκόλλου είναι κάτι το εντελώς ξεχωριστό και η Τουρκία έχει υποχρέωση να το εφαρμόσει. Όμως την αναγνώριση μέχρι το Λήδρα Πάλας τι να την κάνω; Αναγνώριση μέχρι το Λήδρα Πάλας σημαίνει αναγνώριση δύο κρατών στην Κύπρο.

 

- Αυτό που η Κυβέρνηση εννοεί είναι αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας σε όλη της την επικράτεια.

 

* Καμία τουρκική Κυβέρνηση δεν μπορεί να κάνει ένα τέτοιο βήμα, έστω κι αν το τίμημα θα είναι να χάσει για πάντα την Ευρώπη. Αν τα καταφέρει ο Πρόεδρος Παπαδόπουλος να εξασφαλίσει αναγνώριση από την Τουρκία, που να σημαίνει αποδοχή της κυριαρχίας σε όλο τον νησί, να συνεπάγεται αποαναγνώριση του ψευδοκράτους και αποδοχή του ότι παράνομα βρίσκεται ο στρατός της στην Κύπρο, τότε θα του βγάλω το καπέλο. Αυτό, βέβαια, μπορεί να απαιτείται σαν το μέγιστο, για να εκμαιευτούν από την Ε.Ε. θέσεις επί της ουσίας του Κυπριακού, τις οποίες η Ε.Ε. θα απαιτεί από την Τουρκία να υιοθετήσει στα πρώτα χρόνια της ενταξιακής της πορείας, κατά την διάρκεια των διαπραγματεύσεων για την λύση.

 

Ο φόβος του Ανάν

 

- Εάν διαχειριζόσασταν εσείς το Κυπριακό σε αυτή τη φάση, πώς θα ενεργούσατε;

 

* Πρώτα απ΄ όλα πρέπει η Κυβέρνηση να καθορίσει με σαφήνεια τον ορίζοντα των επιθυμιών της και να μην αφήσει καμιά αμφιβολία ότι η επιθυμία της είναι να λύσει το κυπριακό πρόβλημα το συντομότερο δυνατόν. Ύστερα, πρέπει να αποβάλλεις τις φοβίες που σε διακατέχουν και σε παρεμποδίζουν από του να ζητήσεις έναρξη της διαδικασίας για τη λύση του Κυπριακού.

 

- Είναι ζήτημα φοβίας;

 

* Ναι, περί φοβίας πρόκειται. Την κυπριακή Κυβέρνηση τη χαρακτηρίζει μια άπνοια στο να αγγίξει την ουσία και τη διαδικασία της λύσης του Κυπριακού, που εκπηγάζει από το φόβο ότι θα επανέλθει το σχέδιο Ανάν.

 

- Μα αυτή είναι προς το παρόν η μόνη αντιπρόταση της διεθνούς κοινότητας.

 

* Εγώ προσωπικά πιστεύω ότι το σχέδιο Ανάν που απέρριψε ο λαός δεν επανέρχεται. Κανένας λογικά σκεπτόμενος στο εξωτερικό δεν θα αποτολμήσει να το επαναφέρει για να έχει τα ίδια αποτελέσματα.

 

- Ίσως με κάποιες φραστικές βελτιώσεις.

 

* Κοιτάξετε, επειδή στην Κύπρο οι συμβολισμοί και οι ετικέτες διαδραματίζουν μεγάλο ρόλο, όποιος πει ότι θα επαναφέρει διαφοροποιημένο το σχέδιο Ανάν θα ξεσηκώσει θύελλα αντιδράσεων. Μιλούμε για ένα νέο σχέδιο, που μπορεί να ονομάζεται οτιδήποτε άλλο, θα περιέχει στοιχεία από το απορριφθέν σχέδιο, αλλά επί της ουσίας θα λαμβάνει υπόψη τα σημερινά δεδομένα, και θα είναι απόρροια και κατάληξη μιας ελεύθερης διαπραγμάτευσης μεταξύ των δύο πλευρών.

 

- Ως σημερινά δεδομένα εννοείτε την ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε.;

 

* Αυτή είναι μια σημαντική μεταβολή. Μια άλλη είναι η αμφιβολία στο κατά πόσον η Τουρκία θα ενταχθεί στην Ε.Ε. ως πλήρες μέλος, οπόταν η όποια λύση δεν πρέπει να είναι άμεσα δεμένη με την ένταξη της Τουρκίας. Επίσης,

"Να αφήσουμε τα τετελεσμένα να δημιουργηθούν για να τα έχουμε σαν δικαιολογία για να μη λύσουμε το Κυπριακό, ή να το λύσουμε ως δύο κράτη, είναι επιλογή επιπόλαιη και επικίνδυνη"

 ύστερα από το άνοιγμα των οδοφραγμάτων έχουν καταστεί ανενεργά και άνευ αντικειμένου τα διάφορα χρονοδιαγράμματα που προνοούσαν αποκατάσταση των βασικών ελευθεριών. Η διεθνής κοινότητα οφείλει να εγκύψει πολύ βαθύτερα στο ζήτημα των βασικών ελευθεριών και να απαντήσει στον ψυχολογικό παράγοντα που ήταν ανασταλτικός για πάρα πολλούς Ελληνοκύπριους στο να αποδεχτούν το συγκεκριμένο σχέδιο, το οποίο πρέπει να παραδεχτούμε ότι εμπεριείχε πολλές αδικίες. Υπάρχουν φυσικά και άλλα, π.χ. ασφάλεια κ.λ.π.

 

Άτολμος ο Τάσσος

 

- Αυτά που μας λέτε είναι και θέσεις του Τ. Παπαδόπουλου.

 

* Εγώ δεν λέγω ότι ο Πρόεδρος δεν έχει δίκαιο να ζητεί να γίνουν ουσιώδεις βελτιώσεις σε μια νέα πρόταση για λύση του Κυπριακού. Αυτό που λείπει από την πολιτική του είναι η τόλμη να αναλάβει την πρωτοβουλία των κινήσεων και να επιδιώξει να διαπραγματευτεί. Με το κατενάτσιο δεν βάζεις γκολ.

 

- Ίσως να περιμένει να σταθεροποιηθεί η πορεία της Τουρκίας στην Ε.Ε. και να συνομιλήσει από θέση ισχύος.

 

* Η Ε.Ε. δεν είναι ο από μηχανής θεός που θα μας λύσει όλα μας τα προβλήματα, αν και υπάρχουν στην Ευρώπη μεγάλες δυνατότητες που είναι ανεκμετάλλευτες. Δεν αξιοποιήσαμε σωστά την ένταξή μας στην Ε.Ε. Δεν μπορεί να είμαστε μια μονοθεματική χώρα η οποία είναι αγκυλωμένη και εγκλωβισμένη στο να διεκδικεί από την Ε.Ε. μόνο θέματα που αφορούν το Κυπριακό. Η Κύπρος οφείλει να είναι παρούσα σε όλες τις διεργασίες της Ευρώπης και να συνάπτει συμμαχίες για διάφορα θέματα. Μέσα από το δούναι να αναμένει ότι θα πάρει και το λαβείν. Στην Ε.Ε. το παιχνίδι είναι δούναι και λαβείν και στο τέλος ο συγκερασμός όλων των απόψεων και η κατάληξη σε κοινές θέσεις. Αυτό το ευρωπαϊκό παιγνίδι, η Κυβέρνηση Παπαδόπουλου δεν ξέρει να το παίξει.

 

- Αυτό ήταν και το μήνυμα του Γάλλου πρέσβη προς τον κυπριακό λαό μέσω της συνέντευξής του στον Πολίτη, που αφέθηκε να περάσει σχεδόν απαρατήρητο.

 

* Ο Γάλλος πρέσβης μας είπε και κάτι άλλο, που δεν άκουσα κανέναν να το σχολιάσει. Είπε ότι ο Γάλλος Πρωθυπουργός θεώρησε αδιανόητο να ξεκινήσει η Τουρκία διαπραγματεύσεις χωρίς να αναγνωρίσει την Κύπρο. Μετά έκαναν επαφές και με τα 24 κράτη μέλη και όλοι - μεταξύ των οποίων η Κύπρος και η Ελλάδα - του είπαν ότι επιθυμούν η Τουρκία να αρχίσει διαπραγματεύσεις στις 3 Οκτωβρίου. Είναι εκεί που το Παρίσι έστειλε μήνυμα στον πρέσβη του στη Λευκωσία, λέγοντας ότι δεν μπορεί η Γαλλία να είναι κυπριώτερη των Κυπρίων. Αυστριακοί συνάδελφοί μου, έκαναν παράπονο ότι αφήσαμε την υπουργό τους μόνη έναντι των 24, όταν εκείνη έθεσε το δικό της θέμα.

 

- Eίναι γεγονός ότι η Κύπρος υποστηρίζει την πλήρη ένταξη της Τουρκίας, διαφορετικά δεν θα έχει τρόπο να επηρεάσει την πολιτική της στο Κυπριακό.

 

* Αυτό είναι σωστό, αλλά για να μπορείς να επηρεάσεις την τουρκική πολιτική στο Κυπριακό θα πρέπει να συνδέσεις τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις με τη λύση. Εάν στην προκειμένη περίπτωση της αντιδήλωσης μας μείνουν μόνο οι λεκτικές τροπολογίες, έστω κι αν το κείμενο είναι καλύτερο, και η Τουρκία ξεκινήσει τις διαπραγματεύσεις χωρίς να εκμεταλλευτούμε τη συγκυρία να ζητήσουμε να τεθεί παράλληλα και η διαδικασία της επίλυσης του Κυπριακού, τότε χάσαμε μια μεγάλη συγκυρία για να πιέσουμε για λύση.

 

Διευκολύναμε την Τουρκία

 

- Πάντως η κυπριακή Κυβέρνηση άσκησε πιέσεις να μην υπάρξει διασύνδεση στην αντιδήλωση με την πρωτοβουλία για λύση.

 

* Είναι αυτό που σας είπα πριν, ότι υπάρχει μια αδικαιολόγητη φοβία να προκαλέσουμε συνομιλίες για το Κυπριακό. Αυτή η παρελκυστική τακτική διευκολύνει την Τουρκία. Εγώ δεν είμαι βέβαιος ότι η Τουρκία ήταν ειλικρινής στη λύση του Κυπριακού. Υποψιάζομαι ότι έδειξε όλη αυτή την άνεση όταν βεβαιώθηκε ότι εμείς θα ήμασταν αρνητικοί. Πρέπει, λοιπόν, η Τουρκία να αποδείξει ότι είναι σε θέση να υπαναχωρήσει από θέσεις που απαίτησε από τον Κόφι Ανάν να περιλάβει στο σχέδιό του.

 

- Θεωρείτε πως μπορούμε να τεστάρουμε τη βούληση της Τουρκίας για λύση, χωρίς να χάσουμε ακόμη περισσότερα; Ή είναι καλύτερα να περιμένουμε την ένταξη της Τουρκίας για να εξασφαλίσουμε "ευρωπαϊκή λύση" σε 10 - 15 χρόνια;

 

* Είναι τραγικό λάθος να μεταθέτουμε την υπόθεση της λύσης του Κυπριακού σε βάθος χρόνου. Σε 15 χρόνια θα αλλάξουν άρδην σχεδόν όλα τα δεδομένα επί του εδάφους και θα αλλάξουν εις βάρος μας. Τα τετελεσμένα που δημιουργούνται στις περιουσίες, η είσοδος και άλλων εποίκων, κι αυτά που πετυχαίνουν η τυχόν πετύχουν στο ζήτημα της λεγόμενης απομόνωσης.

 

Οι "καθαρές λύσεις"

 

- Στην κοινή γνώμη κερδίζει έδαφος και η επιλογή των καθαρών λύσεων.

 

* Αυτός είναι ένας σοβαρός κίνδυνος. Εάν δεν υπάρξουν σύντομα εξελίξεις, οι "καθαρές λύσεις", εκ των πραγμάτων, θα κερδίζουν έδαφος. Εάν δεν επιθυμούμε λύση του Κυπριακού να το πούμε από τώρα. Αλλά να αφήσουμε τα τετελεσμένα να δημιουργηθούν για να τα έχουμε σαν δικαιολογία για να μη λύσουμε το Κυπριακό, ή να το λύσουμε ως δύο κράτη, είναι επιλογή επιπόλαιη και επικίνδυνη.

 

- Η διχοτόμηση ίσως να αποτελέσει τη δεύτερη γραμμή άμυνας. Καλύτερα μια κατάσταση που την ελέγχουμε, παρά κάτι νέο που θα έχει μεγάλα ρίσκα.

 

* Το status quo σαν δεύτερη καλύτερη λύση, λέχθηκε από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας σε μια διάλεξή του. Εγώ θα την παραλληλίσω τη θέση αυτή με την περίοδο μέχρι το 1974, όπου βολευτήκαμε με το ελληνικό κράτος χωρίς τους Τούρκους μέσα στα πόδια μας, πιστεύοντας ότι η εκκρεμότητα θα μπορούσε να συντηρηθεί για πάντα. Δεν καταλαβαίναμε ότι οι ισορροπίες θα μπορούσαν ξαφνικά να αλλάξουν, όπως και έγινε, και χάσαμε τη μισή Κύπρο χωρίς καλά καλά να το καταλάβουμε.

 

- Ίσως να συνηθίσαμε την κατοχή ως μια ομαλή κατάσταση.

 

* Ναι, αλλά να μη νομίζουμε ότι κάτι που ορατά φαίνεται σήμερα εντάξει μπορεί να είναι εντάξει για πάντα. Εμένα με τρομάζει η ιδέα να παραιτηθούμε της αξίωσης για απαλλαγή από την κατοχή. Όσοι επικροτούν αυτή την άποψη αγνοούν ένα γεγονός: Τα σύνορα της γραμμής αντιπαράταξης θα είναι με την Τουρκία και όχι με το ψευδοκράτος. Θα συνορεύουμε με ένα έθνος 65 εκατομμυρίων, με βεβαρημένο ιστορικό, που θα αποτελεί μια διαρκή απειλή. Η γραμμή κατάπαυσης του πυρός που θα γίνουν σύνορα της Τουρκίας θα είναι μια διαρκής ανοιχτή πληγή και θα προκαλεί τριβές με απρόβλεπτες καταστάσεις.

Μακάριος Δρουσιώτης

Πολίτης

18/09/2005