Μακαριος Δρουσιώτης

Ραγδαίες είναι οι μεταβολές που συντελούνται στο κατεχόμενο τμήμα της Κύπρου, ως αποτέλεσμα της πολιτικής και οικονομικής αναβάθμισης της "ΤΔΒΚ". Τα τελευταία δύο χρόνια η Τουρκία πραγματοποιεί τεράστιες οικονομικές επενδύσεις, με στόχο τη μετατροπή των κατεχομένων σε οικονομικό παράδεισο, με έμφαση στον τομέα του τουρισμού και των υπηρεσιών.

 

Το κατεχόμενο τμήμα της Κύπρου είναι ένα απέραντο εργοτάξιο. Η ανάπτυξη που έχει γίνει τα τελευταία δύο χρόνια,

Οι τρεις άξονες ανάπτυξης (οδικό δίκτυο, νερό και ενέργεια) αποτελούν την κύρια υποδομή για την ανάπτυξη των κατεχομένων στον τομέα του τουρισμού και των υπηρεσιών

 δεν έγινε στα τριάντα χρόνια που διαρκεί η τουρκική και η πολιτική επικυριαρχία της Τουρκίας στα κατεχόμενα. Η κυβέρνηση του Ταγίπ Ερντογάν έκανε επίθεση "αγάπης και αλληλεγγύης" προς τους Τ/Κ, οι οποίοι ανέκτησαν τη χαμένη εμπιστοσύνη τους προς την Τουρκία. Μόλις δύο χρόνια προηγουμένως, οι Τ/Κ βρίσκονταν στους δρόμους, διεκδικώντας απεξάρτηση από την Τουρκία και ένταξη στην Ε.Ε. μαζί με τους Ε/Κ. Σήμερα η Τουρκία έγινε και πάλι η μητέρα πατρίδα.

 

Τεράστια έργα

 

Σε συνεργασία με τη διοίκηση Ταλάτ, η Τουρκία δημιουργεί για πρώτη φορά από το 1974 πραγματική υποδομή για ανάπτυξη των κατεχομένων, στο πλαίσιο μιας μακροπρόθεσμης πολιτικής, που έχει το στοιχείο της σιγουριάς ότι η "ΤΔΒΚ" δεν κινδυνεύει να χαθεί.

Η υποδομή αυτή αφορά τους τομείς των μεταφορών, τους νερού και της ενέργειας, που αποτελούν το βασικό υπόβαθρο για την οικονομική ανάπτυξη:

 

* Οδικό δίκτυο

Η Τουρκία άρχισε να υλοποιεί με ταχείς ρυθμούς το σχέδιο "Οδικό δίκτυο βόρειας Κύπρου". Στο πλαίσιο του σχεδίου αυτού θα κατασκευαστεί ένας μεγάλος δρόμος, που θα καλύπτει όλη τη βόρεια ακτή, από το Λιμνήτη μέχρι το Ριζοκάρπασο.

Κατασκευάζεται ήδη δρόμος τεσσάρων λωρίδων κυκλοφορίας, που θα συνδέει τη Λευκωσία με τη Μόρφου. Ο δρόμος αυτός καλύπτει και περιοχές που θα επιστρέφονταν με βάση το σχέδιο Ανάν. Αναβαθμίζεται το περιφερειακό οδικό δίκτυο που συνδέει τις κοινότητες με τις κεντρικές οδικές αρτηρίες. Περισσότερη έμφαση δίνεται στην Καρπασία.

 

* Νερό από την Τουρκία

Παρόλο που τα σχέδια για μεταφορά νερού από την Τουρκία στα κατεχόμενα συζητείται εδώ και πολλά χρόνια, αυτή τη φορά το έργο προχωρεί. Ήδη υπογράφηκε συμβόλαιο με την εβραϊκών συμφερόντων τουρκική εταιρεία "Anamus" για την εκπόνηση των κατασκευαστικών σχεδίων. Τα νερό θα μεταφερθεί με υποθαλάσσιο αγωγό διαμέτρου 1,6 μέτρων. Θα μεταφέρει στα κατεχόμενα 75 εκ. κυβικά μέτρα νερού, από τα οποία τα 15 προορίζονται για ύδρευση και τα 60 για άρδευση της πεδιάδας της Μεσαορίας. Η κατεχόμενη Κύπρος προορίζεται να γίνει σταθμός για τη μελλοντική μεταφορά νερού στο Ισραήλ.

 

* Ενέργεια

Εκπονούνται μελέτες για τη μεταφορά ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου από την Τουρκία. Στο μεταξύ αναβαθμίζεται η μονάδα παραγωγής ηλεκτρισμού στην Τράπεζα της Κερύνειας, για να καλύψει τις αυξημένες ανάγκες που δημιουργεί η ραγδαία ανάπτυξη.

 

Αυτοί οι τρεις άξονες ανάπτυξης (οδικό δίκτυο, νερό και ενέργεια) αποτελούν την κύρια υποδομή για την ανάπτυξη των κατεχομένων στον τομέα του τουρισμού και των υπηρεσιών. Παρά την κάμψη που υπήρξε στην κατασκευή νέων κατοικιών σε ε/κ περιουσίες, ως αποτέλεσμα των προσφυγών των Ε/Κ στη Δικαιοσύνη, η οικοδομική βιομηχανία εξακολουθεί να αναπτύσσεται με πολύ γρήγορους ρυθμούς. Ήδη κτίζονται νέες τουριστικές μονάδες και εκτιμάται ότι το 2006 θα γίνει το μεγάλο μπουμ στον τουρισμό. Η αποποινικοποίηση από την Ε.Ε. - με τη σύμφωνο γνώμη της Κυβέρνησης της Κύπρου- των αφίξεων μέσω Τουρκίας από το καινούργιο αεροδρόμιο της Τύμπου, επέφερε σημαντική αύξηση στις αφίξεις τουριστών. Το 2004 επισκέφθηκαν τα κατεχόμενα 271.000 τουρίστες, σε σύγκριση με 93.000 το 2001.

 

Το δικό τους θαύμα

 

Οι Τ/Κ ζουν την περίοδο αυτή το δικό τους οικονομικό θαύμα. Τα εισοδήματά τους αυξάνονται κατακόρυφα. Το κατά κεφαλή εισόδημα ήταν το 1974 μόλις 500 δολάρια, το 2002 έφτασε τα 4,400 δολάρια, το 2004 αυξήθηκε στα 7.350 δολάρια και το 2005 αναμένεται να φτάσει τα 8.950. Δηλαδή, από το 2002 όταν βγήκαν στους δρόμους 

Οι εξοχικές επαύλεις βλαστάνε σαν τα μανιτάτια στα κατεχόμενα

διεκδικώντας απεξάρτηση από την Τουρκία μέχρι σήμερα το εισόδημά τους υπερδιπλασιάστηκε. Η Τουρκία αύξησε τις χορηγίες προς το ψευδοκράτος και κατασκευάζει νέα έργα, όπως νοσοκομεία, σχολεία κ.τ.λ. Για πρώτη φορά η Τράπεζα Αναπτύξεως της Τουρκίας ενέκρινε επενδύσεις στα κατεχόμενα ύψους 250 εκατομμυρίων δολαρίων στους τομείς του τουρισμού και της εκπαίδευσης. Η Τουρκία επένδυσε στα ιδιωτικά πανεπιστήμια από το 1974, με στόχο την προσέλκυση φοιτητών από μουσουλμανικές χώρες της Μέσης Ανατολής και της Ασίας.

Η αύξηση των εισοδημάτων αποδίδεται τόσο στην ανάπτυξη που συντελείται όσο και στην εισροή συναλλάγματος από το νότο. Συνολικά 7.500 Τ/Κ εργάζονται στις οικοδομές το νότο, με μισθό διπλάσιο από εκείνο που προσφέρεται στα κατεχόμενα. Ταυτόχρονα, έχουν δοθεί άδειες εργασίας στα κατεχόμενα σε 33.000 Τούρκους, οι οποίοι ασχολούνται κυρίως στις οικοδομές.

 

Σημαντικό συνάλλαγμα εισρέει στο βορρά από τις επισκέψεις Ε/Κ. Αν και ο σκοπός του ανοίγματος των οδοφραγμάτων ήταν να έρθουν κοντά οι δύο κοινότητες, οι σχέσεις είναι παγωμένες. Ο ενθουσιασμός της συνεύρεσης του 2003 "σκοτώθηκε", ως αποτέλεσμα του αρνητικού πολιτικού κλίματος. Η κρίση στις σχέσεις των δύο μεγάλων κομμάτων που προωθούσαν τη συμφιλίωση (ΑΚΕΛ και Τουρκικό Ρεπουμπλικανικό) επηρέασε αρνητικά την αξιοποίηση των δυνατοτήτων που προσφέρει η άρση των περιορισμών στη μετακίνηση των πολιτών. Αυτοί που βρήκαν διόδους επικοινωνίας είναι οι λαθρέμποροι και οι τζογαδόροι, αφού μεγάλα ποσά παίζονται στα καζίνα των κατεχομένων.

 

Καταναλωτικό μπουμ

 

Η αύξηση των εισοδημάτων των Τ/Κ επέφερε αυξήσεις στις εισαγωγές καταναλωτικών προϊόντων. Στους πρώτους εννέα μήνες του 2005 οι εισαγωγές αυξήθηκαν κατά 44%! Τη μερίδα του λέοντος στις εισαγωγές την έχουν τα αυτοκίνητα. Το 2004 δαπανήθηκαν για εισαγωγές αυτοκινήτων 120 εκατομμύρια δολάρια και μόνο το πρώτο οκτάμηνο του 2005, 90 εκατομμύρια. Υπολογίζεται ότι τα τελευταία δύο χρόνια οι Τ/Κ έχουν ξοδέψει γύρω στα 250 εκατ. δολάρια για αγορά αυτοκινήτων.

 

Το 2004 εισήχθησαν 460 καινούργια αυτοκίνητα Mercedes, BMW και Jeep, ενώ στους πρώτους οκτώ μήνες του 2005, ο αντίστοιχος αριθμός εκτινάχθηκε στα 950 οχήματα. Τα νούμερα αυτά είναι πολύ μεγάλα για έναν πληθυσμό 200.000 κατοίκων. Ο διευθυντής της αυτοκινητοβιομηχανίας BMW επισκέφθηκε τα κατεχόμενα και τίμησε τον τοπικό αντιπρόσωπο, διότι κατ' αναλογία πληθυσμού, έκανε τις μεγαλύτερες πωλήσεις παγκοσμίως.

 

Ραγδαία πολιτική αναβάθμιση

 

Ανάλογος είναι και ο ρυθμός της πολιτικής αναβάθμισης του καθεστώτος, με αποκορύφωμα την επίσκεψη του Μεχμέτ Αλί Ταλάτ στην Ουάσιγκτον και τη συνάντηση που είχε με την Κοντολίζα Ράις. Η Τουρκία και οι Τουρκοκύπριοι αξιοποίησαν τα μέγιστα το "ναι" στο δημοψήφισμα. Οι αδέξιοι χειρισμοί της Κυπριακής Κυβέρνησης, τα τελευταία δύο χρόνια, έδωσαν την ευκαιρία στην Τουρκία να σηκώσει από τους ώμους της το βάρος της κατοχής της Κύπρου και να φορτώσουν όλες τις ευθύνες στους Ελληνοκύπριους.

 

Ακόμη και η Ε.Ε. αντιμετωπίζει τους Τ/Κ ως ξεχωριστή πολιτική οντότητα, που "δεινοπαθεί λόγω της απομόνωσης που τους επέβαλαν οι Ε/Κ". Η εμμονή στην υιοθέτηση των κανονισμών για το απευθείας εμπόριο, οι προσκλήσεις του Ταλάτ στις Βρυξέλλες, η εγκαθίδρυση σχέσεων μεταξύ του Ευρωκοινοβουλίου και της βουλής της "ΤΔΒΚ" και η συμπερίληψη της ηγεσίας των Τ/Κ στο πρόγραμμα όλων των επισκέψεων επισήμων της Ε.Ε. στην Κύπρο, αντανακλά σε αυτή την πολιτική.

 

Αυτό που βοηθά τα μέγιστα την τουρκική πολιτική είναι η συνεχής πρόσκληση για διάλογο και η επιβεβαίωση της προθυμίας τους για γρήγορη λύση. Η άρνηση του Προέδρου Παπαδόπουλου να εκπέμψει το ίδιο μήνυμα, έδωσε στην Τουρκία το πλεονέκτημα να ροκανίζει τη βόρεια Κύπρο, χωρίς κανένα απολύτως κόστος, ενώ της έδωσε την ευχέρεια να μπει σε διαδικασία ένταξης στην Ε.Ε., χωρίς να αποσύρει ούτε ένα στρατιώτη από την Κύπρο.

 

Οι διευκολύνσεις της Κυπριακής Κυβέρνησης προς την τουρκική πολιτική της οικονομικής προσάρτησης της κατεχόμενης Κύπρου, προσέδωσε τη δυνατότητα στον Αμπτουλάχ Γκιουλ να περηφανεύεται, δικαίως (18/10, εφημερίδα Ακσάμ), ότι στα τρία χρόνια διακυβέρνησης του κόμματός του, οι Τ/Κ αύξησαν τα εισόδημά τους, ενώ ο Μεχμέτ Αλί Ταλάτ έχει συναντηθεί με σχεδόν όλους τους ηγέτες του κόσμου και με την Κοντολίζα Ράις. "Ενώ σημειώνονται όλες αυτές οι εξελίξεις, μήπως αποσύρθηκε έστω κανένας στρατιώτης; Μήπως δόθηκε σπιθαμή εδάφους;", διερωτήθηκε.

 

 

Ασήκωτες ιστορικές ευθύνες

 

Η οικονομική ανάπτυξη των κατεχομένων, χωρίς λύση, υπήρξε στρατηγικός στόχος του Προέδρου Παπαδόπουλου. Η πολιτική αυτή συνοψίζεται στην απάντηση που έδωσε σε συνέντευξή του στην εφημερίδα "Έθνος", παραμονές του δημοψηφίσματος (18/03/2004): "Όσο ψηλότερα οδηγηθεί το βιοτικό επίπεδο των Τ/Κ τώρα, τόσο καλύτερες είναι οι πιθανότητες να αρθεί μεταξύ μας μια πηγή τριβής, που είναι η οικονομική ανισοσκέλεια. Δεύτερον, τόσο πιο λίγα θα πληρώσουμε εμείς, όταν κάποτε ενοποιηθεί η Κύπρος για να ψηλώσουμε το επίπεδο".

 

Όπως γράψαμε τότε στον "Πολίτη", οικονομική ανάπτυξη χωρίς λύση θα περιπλέξει το πρόβλημα, διότι θα επιδεινώσει το περιουσιακό, που είναι μια από τις πιο ευαίσθητες πτυχές του. Ύστερα, οικονομική ανάπτυξη σημαίνει πολιτική ισχύ και αυτονομία, οπόταν άλλες θα είναι οι παράμετροι της λύσης σε πέντε, δέκα ή δεκαπέντε χρόνια.

Όταν άνοιξαν τα οδοφράγματα, το 2003, αυτό που αντιμετωπίσαμε ήταν μια κοινότητα που ασφυκτιούσε από την απομόνωση, επιζητούσε συνεργασία με τους Ε/Κ και από κοινού ένταξη στην Ε.Ε. Βρήκαμε, ακόμη, την Κύπρο όπως την αφήσαμε το 1974. Τότε υπήρχε και μια Τουρκία που καιγόταν να εξασφαλίσει ημερομηνία έναρξης διαπραγματεύσεων για ένταξη στην Ε.Ε.

 

Ο Γκίντερ Φερχόιγκεν μιλούσε για στρατό κατοχής στην Κύπρο και η ημερομηνία χωρίς λύση ήταν αδιανόητη. Τότε ήταν η ώρα για να δικαιωθεί η Κύπρος. Τότε που υπήρχε συγκυρία, γόνιμο κλίμα στην κοινωνία των Τ/Κ και η Τουρκία αισθανόταν την πίεση της κατοχής. Τότε, τα δεδομένα επί του εδάφους ήταν ευνοϊκά και η κυπριακή οικονομία είχε τη δυνατότητα να επενδύσει στο βορρά. Όλα αυτά δεν υπάρχουν πια. Διότι ο Τάσσος Παπαδόπουλος σκότωσε τη συγκυρία με την ανοχή του ΑΚΕΛ και σε συνεργασία με τον Ντενκτάς, με μόνο αντάλλαγμα το στάτους κβο. Δηλαδή, την παραμονή του στην εξουσία και την προσδοκία ότι ως αρχηγός κράτους μέλους της Ε.Ε. θα γονάτιζε την Τουρκία. Αυτή η πολιτική, της ισχυρής Κύπρου στην Ε.Ε., έχει ήδη καταρρεύσει. Η Κυβέρνηση βρίσκεται ήδη σε πελώριο αδιέξοδο.

 

Το μήνυμα που ο Τάσσος Παπαδόπουλος προσπαθεί να στείλει, είναι πως οι συνέπειες από την αποδοχή του σχεδίου Ανάν θα ήταν χειρότερες από τον κίνδυνο της διχοτόμησης. Το ζήτημα όμως δεν μπορεί να εξαντλείται στο "ναι" και στο "όχι" της 24ης Απριλίου, αλλά στο πώς φτάσαμε εκεί. Τι Κύπρο παρέλαβε η συγκυβέρνηση το 2003, τι κατάσταση επικρατούσε στα κατεχόμενα και τι Κύπρο διαχειρίζονται σήμερα. Οι ευθύνες τους απέναντι στην Ιστορία είναι με αυτά τα κριτήρια που θα μετρηθούν. Και θα είναι ασήκωτες, ιδιαιτέρα για την ηγεσία του ΑΚΕΛ, που γίνεται συνεργός στη διχοτόμηση.

Μακάριος Δρουσιώτης

Πολίτης

30/10/2005